Traktat moralny

Czesław Miłosz

Analiza i interpretacja – krótka

Traktat moralny Czesława Miłosza to utwór literacki odwołujący się do kondycji jednostki. Traktat moralny Czesława Miłosza powstał 1947 roku. W 1948 roku utwór został opublikowany w piśmie „Twórczość”, kolejno zaś przedrukowany w 1953 roku w Światło dzienne.

Dzieło literackie Czesława Miłosza Traktat moralny rozpoczyna się symbolicznym zdaniem: „Gdzież jest, poeto, ocalenie?” Czy coś ocalić może ziemię? Cóż dał tak zwany świt pokoju? […] Nadziejom gorycz, sercom skrytość, A wątpię, czy obudził litość”.

Czesław Miłosz w utworze odwołuje się do koncepcji jednostki w świecie. Człowiek jest uwikłany w coś, co jest ponad nic, czyli w historię. Niemniej jednak, powinien mieć także wiedzę o przeszłości Gdy zmienisz punkt, z którego patrzysz: Islandzkie przeglądając sagi Pełnej nie dajesz im powagi, W staroindyjskie wątpisz mity, Obca Ci wiedza Atlantydy.

Czesław Miłosz odwołuje się także do tytułowej moralności. Człowiek wobec narzuconych ideologii jest bezradny. Często musi się dostosować do otoczenia. Miłosz krytykuje wszelkie skrajne ideologie, które są przeciwko człowiekowi. Tymczasem każdy wiary pragnie, Prosi, by wskazać mu poradnie, Epoka nasza czyli zgon, Ogromna Die Likwidation, […] Ceń ją, bo przez nią świat się zmienia Budzący lekkie zastrzeżenia.

Czesław Miłosz podkreśla upadek moralności oraz nieustające zmiany. Poeta także zaznacza, że każdy człowiek decyduje sam o sobie. Żyjesz tu i teraz. Masz jedno życie, jeden punkt. Co zdążysz zrobić, to zostanie, Choćby ktoś inne mógł mieć zdanie. Każdy człowiek zdaniem Miłosza powinien wziąć życie w swoje ręce i sam o sobie decydować.

W Traktacie moralnym Czesława Miłosza można dostrzec poszukiwanie sensu życia. Jak żyć w zgodzie z tytułową moralnością w ciężkich czasach. Miłosz zadaje pytania. Jak odnaleźć uniwersalne wartości, które byłyby ponad wszelkie ideologie, historię. Polski laureat literackiej nagrody Nobla w Traktacie moralnym podkreśla wartość dobra, moralności, prawdy o świecie i człowieku. Niemniej jednak, Czesław Miłosz ma realne podejście do życia, zdaje sobie sprawę z konfliktu postawy moralnej ze światem pełnym cierpienia i wszechogarniającego zła. Autor podkreśla jednak, że jednostki nie są bezradne. Lawina bieg od tego zmienia, Po jakich toczy się kamieniach. I, jak zwykł mawiać już ktoś inny, Możesz, więc wpłyń na bieg lawiny.

Miłosz w charakterystyczny i symboliczny sposób zaznacza, że człowiek może wpłynąć na bieg lawiny, czyli na bieg, kierunek życia. Życia, które jest wartością nadrzędną. Czesław Miłosz w Traktacie moralnym namawia także do wiary w marzenia. Marzeń masz być ambasadorem, Tych marzeń sennych z głębi mroku. Czesław Miłosz w Traktacie moralnym w symboliczny sposób nawołuje ludzi do samodzielnego myślenia, podejmowania decyzji, odpowiedzialności za własne wybory i decyzje. Życie w zgodzie z moralnością nie należy do najłatwiejszych. Niemniej jednak, warto wykazać się odwagą, gdyż wierność wartościom zgodnym z człowiekiem, daje prawdziwą wolność.

Kolejno Czesław Miłosz krytykuje zachwyt obcymi. Na obcych zresztą bardzo nie licz. U nas ciekawy jest Witkiewicz. Umysł drapieżny. Jego książek Nie czytać – prawie obowiązek. W ciągu najbliższych stu lat chyba Nikt w Polsce jego dzieł nie wyda. Utwór Miłosza odwołuje się również do wartości, które nie powinny być narzucane z zewnątrz przez obcych. Należy doceniać własną kulturę i jej wybitnych przedstawicieli. Łatwiej, niż sądzisz, zgubić duszę Przez niewłaściwe towarzystwo, Bo jesteś gąbką – wchłaniasz wszystko. Zasada musi być surowa, Niech się nic w próbie nie uchowa, Wzrok masz jak promień mieć Roentgena […] Lepiej, byś miał się wydać oschły, Byleby ciebie nie obrosły Mchy tropikalne dusz niemytych. Miłosz podkreśla, jak ważne jest środowisko człowieka jakim się  otacza. Człowiek i jego postępowanie jest często wypadkową osób, którymi się otacza.

Traktat moralny Czesława Miłosza kończy się słowami Nie czekaj darmo treuga Dei, Bo z życia, które Tobie dano, Magiczną nie uciekniesz bramą. Idźmy w pokoju, ludzie prości. Przed nami jest – Jądro ciemności.  Czesław Miłosz nawołuje do korzystania z daru życia.  Wyrażenie Jądro ciemności jest zaczerpnięte z tytułu utworu Jądro ciemności. Joseph Conrad był autorem Jądra Ciemności.

Jądro ciemności niesie za sobą przesłanie moralne. W centrum jego zainteresowań stoi człowiek i etyka. Etyka Conradowska oznacza przestrzeganie zasad moralnych. Niezależnie od wpływu okoliczności, miejsca, czasu człowiek powinien przestrzegać i co najważniejsze kierować się zasadami moralnymi. Tym samym, Czesław Miłosz odwołując się do wyrażenia Jądro ciemności przypuszcza, że nadchodzi czas borykania się ludzkości z dominującym złem. Tytuł utworu Jądro ciemności ma znaczenie wymowne. Angielski tytuł „Heart of Darkness” (serce ciemności). Polskie tłumaczenie to „Jądro ciemności”. Połączenie słów jądro i ciemność jest symboliczne. Niemożliwe jest wyznaczenie ”jądra” w ciemności, która jest co do zasady nieograniczona, by móc w pełni zrozumieć tytuł, należy odnieść się do aspektu moralnego. Jądro to ta część „dobra” a ciemność to część „zła”.

Czesław Miłosz w Traktacie moralnym odwołuje się do kondycji jednostki ludzkiej w XX wieku. Wiek, który zaczyna się od wojen, totalitaryzmu oraz dominującego zła. Utwór jest jednocześnie próbą odnalezienia dobra i nadziei, ale także krytyką świata przed przywołanym Jądrem ciemności.   

Potrzebujesz pomocy?

Współczesność (Język polski)

Teksty dostarczone przez Interia.pl. © Copyright by Interia.pl Sp. z o.o.

Opracowania lektur zostały przygotowane przez nauczycieli i specjalistów.

Materiały są opracowane z najwyższą starannością pod kątem przygotowania uczniów do egzaminów.

Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

Prywatność. Polityka prywatności. Ustawienia preferencji. Copyright: INTERIA.PL 1999-2025 Wszystkie prawa zastrzeżone.