Kabaczek, pyra i kapuściany kwiat. Pochodzenie nazw tych warzyw zadziwia

Czy kartofle są „gorsze” od ziemniaków? Jak wcześniej zapisywano nazwę „ogórek”? Czym jest „kapuściany kwiat”, a czym „złote jabłko”? Koniecznie sprawdź. Możesz być zdziwiony odpowiedziami.

Spis treści:

Ziemniak, pyra, kartofel...
Pomidor, czyli „złote jabłko”
„Ogórek” był kiedyś „ogurkiem”?
Kapusta i kapuściany kwiat
Cukinia czy kabaczek?

Ziemniak, pyra, kartofel...

Ziemniak to nazwa wywodząca się z języka francuskiego, dosłownie można ją przetłumaczyć, jako „jabłko ziemne”. Sprowadzono go do Europy w XVI wieku. Początkowo był uprawiany, jako roślina ozdobna, a nawet lecznicza. Do Polski prawdopodobnie trafił dzięki wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego.

Wielkopolska nazwa ziemniaka to „pyra”, rzadziej można spotkać zapis „pera”. Słowo kartofel zostało zapożyczone z języka niemieckiego. Pojawia się w dziewiętnastowiecznych książkach, np. w „Lalce” Bolesława Prusa. Obecnie jest traktowane jako synonim ziemniaka. Filolog Adam Wolański w komentarzu na stronie Poradni Języka Polskiego podkreśla, że kartofel nie jest „gorszy” od ziemniaka.

Przeczytaj również: Najdziwniejsze owoce świata. Czy znasz je wszystkie?

Pomidor, czyli „złote jabłko”

Pomidor pochodzi z Ameryki Południowej, a po sprowadzeniu do Europy był początkowo uprawiany, jako roślina ozdobna i lecznicza. Jest warzywem czy owocem? Katarzyna Kłosińska, filolog z Uniwersytetu Warszawskiego, rozwiała wątpliwości: „dla botaników jest owocem, dla zwykłych użytkowników języka – warzywem”.

Pomidor jest podawany do obiadu, a nie jako deser, więc nic dziwnego, że jest w traktowany, jako warzywo. Nie jest przekąską jak jabłko, więc skąd nazwa „złote jabłko”? Odpowiedź jest prosta. Włoska nazwa „pomi d’oro” w wolnym tłumaczeniu to właśnie „złote jabłka”. Polska nazwa pochodzi od włoskiego słowa, a nie od słowa z języka rdzennych Indian. Nawiązuje do niej większość języków z grupy germańskiej i romańskiej, stąd angielskie „tomato” czy hiszpańskie „tomate”.

Przeczytaj również: Najdziwniejsze owoce i warzywa świata. Które rosną w Polsce i co się stanie, gdy je zjesz?

„Ogórek” był kiedyś „ogurkiem”?

Profesor Jerzy Bralczyk wyjaśnia, że słowo „ogórek” wcale nie ma pochodzenia germańskiego. Wręcz przeciwnie. To Niemcy zaczerpnęli je od nas. Co ciekawe nazwa warzywa nie zawsze była zapisywana przez „ó”. Zmieniło się to, bo skojarzono wyraz „ogórek” z „góra”, choć nie mają one z sobą zbyt wiele wspólnego.

Przeczytaj również: Poniedziałkowy test z wiedzy ogólnej. Statystycznie 3 błędy to norma. Rozwiążesz całość?

Kapusta i kapuściany kwiat

Nazwa kapusta wywodzi się od łacińskiego słowa oznaczającego głowę. Na ziemiach polskich kapusta była popularna już w X wieku. Można było ją spożywać w zimie, wystarczyło ją odpowiednio przygotować. Była kiszona czy kwaszona? Okazuje się, że obie nazwy „kapusta kiszona” i „kapusta kwaszona” są poprawne. Czasownik „kwasić” pochodzi od prasłowiańskiego „kvasiti”, czyli powodować fermentację, a „kisić” to wprowadzona później zachodniosłowiańska innowacja.

Kapusta ma zwykle żółte kwiaty, ale „kapuściany kwiat” jest czymś zupełnie innym. To dosłowne tłumaczenie z włoskiego dialektalnego „caulo-fiore” („cavolo-fiore”). Nazwa odnosi się więc do kalafiora, a nie do kapusty. Róże tego warzywa mogą być białe, zielone bądź żółte.

Przeczytaj również: Ma 73 lata. Kto wynalazł kuchenkę mikrofalową?

Cukinia czy kabaczek?

Cukinia i kabaczek bywają podawane w podobnych potrawach, choć w kulinarnym zestawieniu prym wiedzie zupa krem z cukinii. Kabaczek jest kojarzony częściej z leczo. Niektórzy rozróżniają je ze względu na kolory (żółty i zielony), inni pod kątem rozmiarów.

Warto pamiętać, że to odmiany dyni zwyczajnej. Nazwa cukinia wywodzi się z języka włoskiego i w wolnym tłumaczeniu to „mała dynia”. Kabaczek oznacza to samo, ale słowo pochodzi z języka ukraińskiego. Wiedziałeś?