Artykuły

Siedzuń sosnowy, czyli „kozia broda”. Nietypowy grzyb rośnie w polskich lasach

Siedzuń sosnowy, często nazywany potocznie „kozią brodą” to grzyb o niezwykłych, prozdrowotnych właściwościach, lecz znalezienie go nie należy do najłatwiejszych zadań. Jak wygląda i czym się charakteryzuje? Gdzie go szukać? I czy w ogóle wolno go zbierać? Sprawdź!

Czy siedzuń sosnowy jest pod ochroną? /fot. CanvaPro

Spis treści:

Siedzuń sosnowy – charakterystyka i właściwości
Czy siedzuń sosnowy jest pod ochroną?
Gdzie rośnie „kozia broda”?

Siedzuń sosnowy – charakterystyka i właściwości

Siedzuń sosnowy (łac. Sparassis crispa) zwany inaczej szmaciakiem gałęzistym lub „kozią brodą” to grzyb z rodziny siedzuniowatych. Zwykle mierzy od 10 do 30 cm szerokości i kilkunastu cm wysokości oraz ma kalafiorowaty kształt – z jego niskiego trzonu wyrastają rozgałęzienia w formie jasnych, płaskich i pofalowanych „listków”, które niekiedy na końcach przybierają żółtawą lub ochrową barwę.

„Kozia broda” jest grzybem jadalnym, smakuje łagodnie i orzechowo oraz ma przyjemny, nieco korzenny zapach. Miąższ grzyba jest łamliwy i ma woskowatą, elastyczną konsystencję. Przed jedzeniem należy go jednak dobrze umyć, ponieważ często znajduje się w nim duża ilość piasku, ściółki czy owadów. Jak jeść siedzunia sosnowego? Może być suszony, marynowany, smażony, a także dodawany do zup lub innych potraw.

Projekt bez nazwy (1) — „Kozią brodę” można smażyć, jak wiele innych grzybów /fot. CanvaPro

Szmaciaka charakteryzują lecznicze i prozdrowotne właściwości – ma działanie przeciwzapalne i przeciwgrzybicze, pozytywnie wpływa na układ odpornościowy i gojenie ran. Z badań opublikowanych w 2022 roku w „IMA Fungus” wynika również, że działa on także przeciwnowotworowo, przeciwcukrzycowo oraz reguluje ciśnienie krwi.

Przeczytaj również: Szukasz darmowych odpowiedzi do podręczników z biologii? Znajdziesz je tutaj

Czy siedzuń sosnowy jest pod ochroną?

Siedzuń sosnowy przez wiele lat był pod ścisłą ochroną, jednak w 2014 został wykreślony z listy gatunków grzybów chronionych, ponieważ stał się na terenie Polski gatunkiem pospolitym i niezagrożonym. W wielu innych krajach „kozia broda” nadal uznawana jest jednak za gatunek rzadki i podlega ochronie.

Podczas grzybobrania należy jednak uważać, ponieważ siedzunia sosnowego można łatwo pomylić z podobnymi gatunkami z tej samej rodziny – siedzuniami jodłowym oraz dębowym, które są znacznie rzadsze i w związku z tym są chronione. Niektórzy mogą go także pomylić z trującą koralówką strojną, choć zwykle nieco różni się ona wyglądem od szmaciaka. Warto pamiętać też o tym, że choć siedzunia sosnowego wolno w Polsce zbierać, to nie można nim handlować.

Projekt bez nazwy (4) — Szmaciaki rosną albo pod, albo na drzewach /fot. CanvaPro

Przeczytaj również: Błękitny grzyb – czy ten cud natury rośnie także w Polsce?

Gdzie rośnie „kozia broda”?

By znaleźć „kozią brodę”, trzeba się trochę natrudzić. Grzyb ten jest pasożytem i – jak wskazuje jego właściwa nazwa – atakuje on przede wszystkim pnie sosen, choć można go spotkać również na innych drzewach iglastych – głównie świerku. Siedzuń sosnowy może porastać drzewa nawet do wysokości 3 metrów, a jego owocniki widać w lasach od lipca do października.