Opisowa definicja nauki, jest procesem badawczym zmierzającym do uzyskania wiedzy prawdziwej.
Wiedza teoretyczna, wyjaśnianie badanych zjawisk przez daną dyscyplinę nauki. To wiedza, która powinna pochodzić z eksperymentu, np. politologicznego, to jednak wymaga działań badacza, eksperymentowania z ludźmi i politykami.
Cel nauki, celem nauki podstawowej jest prawda, natomiast celem nauki stosowanej jest użyteczność (empire i techne)
Politologia jest wiedzą naukową. Wiedza o polityce dzieli się na:
- wiedzę powszechną, czyli tą zdobytą, na co dzień jak media, prasa, obserwacja życia codziennego
- wiedzę ideologiczną, czyli wartości i ich hierarchia, która zależy od tego, jakie mamy potrzeby i interesy
- wiedzę, jako system wiedzy filozoficznej, czyli szereg myśli, które pozwalają nam sądzić, poddawać coś sądowi, dzisiejszy nurt filozoficzny określa się jako postmodernizm
- wiedzę religijną, która nie ma uzasadnienia empirycznego, ma wymiar abstrakcyjny i etyczny, np. Islam, gdzie prawa i rządy pochodzą od Boga
- system wiedzy naukowej, ten rodzaj wiedzy wyróżnia się tym, że pojawia się przy nim refleksja na temat, czy to, co wiemy o polityce jest wiedzą prawdziwą, jest to wiedza sprawdzalna
Politologia to nauka o wielu wymiarach, dlatego nie ma jednolitej teorii.
Wiedza naukowa uzyskiwana jest poprzez metody badawcze naukowe, natomiast wiedza potoczna jest wiedzą subiektywną.
Poglądy człowieka są subiektywne, nie są sprawdzalne, nie są spójne, nasze poglądy wyrażamy w nieprecyzyjnym, potocznym języku, co pozwala na różne ich interpretowanie.
Wiedza naukowa, jest obiektywna, sprawdzalna, logiczna, wyrażana w języku naukowym.
Wiedza potoczna może przydać się do uzyskania jakiejś doraźnej korzyści, natomiast wiedza naukowa odpowiada na pytanie, dlaczego?
Teoria w języku potocznym to:
- przeciwieństwo praktyki
- przeciwieństwo konkretu
- przeciwieństwo zdrowego rozsądku
- przeciwieństwo wiedzy pewnej
- przeciwieństwo empirii
Teoria gromadzi w nauce wiedzę wyjaśniającą.
Funkcje teorii:
- funkcja wyjaśniająca, wyjaśnianie w nauce jest dość skomplikowane, dlatego można wyróżnić kilka form:
*wyjaśniania, kazualne-czyli przyczynowe, najwartościowsza forma wyjaśniania, ponieważ podaje przyczyny,
*wyjaśnianie teleologiczne, inaczej celościowe, podaje cel charakterystyczny dla założeń religijnych, podaje funkcje danego zjawiska,
* wyjaśnienie genetyczne- stosowane w historii, próbuje się stan istniejący w danym okresie czasu wyjaśnić przez wskazanie stanu poprzedzającego istniejący stan (wcześniejsze etapy, czyli ciągi genetyczne), przypadek szczegółowego wyjaśniania kazualnego,
* wyjaśnienie psychologiczne, wiedza potoczna, uznanie czegoś, dlatego, że jest dla nas oczywiste i zrozumiałe
- funkcja deskryptywna, czyli opisowa, niektórzy uważają, że opis należy do funkcji nauki a nie teorii, bo teoria wykracza i wyrasta poza opis, teoria jest nadbudową opisu, natomiast opis to wiedza o faktach
- funkcja przewidująca, prognostyczna, przewidywanie zjawisk, których jeszcze nie ma, ale zaistnieją, odwrotność wyjaśniania, znając przyczyny przewidujemy skutki, jeżeli wyjaśnianie przyczyny jest prawdziwe to łatwo nam przewidzieć skutki
-funkcja praktyczna, np. projektowanie przyszłego świata, przyszłość jest wytwarzana naszym działaniem decyzyjnym, decyzje te są zawsze podejmowane w jakimś środowisku warunkującym, ponieważ podejmowanie decyzji zależy od naszej hierarchii wartości, uczuć ekspresji, wiedzy. W naukach społecznych wiedza potencjalnie jest praktyczna, często używa się kłamstwa, świat wiedzy prawdziwej jest różny od świata zastosowań tej wiedzy
- funkcja wartościująca, aksjologiczna, wszystko, co cenne jest godne pożądania i wyboru
Co decyduje o wyborze metody badania?
- koncepcja, przedmiot badania, np. świadomościowy (myśli, emocje wewnętrzne człowieka) lub ilościowe, czyli zachowanie
-cel badania, czyli prawda lub użyteczność
Krauz-Mozer B., W. Szostak W., Teoria polityki: Podstawy metodologiczne politologii empirycznej,