Unia Europejska jest ponadnarodową organizacją zrzeszającą obecnie 25 suwerennych państw, których wspólnym dążeniem jest rozwój dobrobytu i utrzymanie pokoju na kontynencie. W tym celu, w procesie integracji rezygnują one z części swoich uprawnień (politycznych, ale zwłaszcza gospodarczych) na rzecz instytucji wspólnotowych. Unia Europejska formalnie działa od 1993 roku, kiedy to wszedł w życie Traktat z Maastricht (zwany także Traktatem o Unii Europejskiej), ale Wspólnoty, na których się ona opiera funkcjonują już od początku lat 50-tych ubiegłego stulecia. Wstępem do ich powstania była idea francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana, którą zamieścił w wygłoszonej 9.V.1950 roku deklaracji. W odpowiedzi na jego program 18.IV.1951 roku podpisano Traktat Paryski, który dał początek Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali (EWWiS). Stronami umowy były Belgia, Francja, Luksemburg, Włochy, RFN i Holandia. Sześć lat po tym wydarzeniu, 25. III.1957 roku, te same państwa podpisały dwa Traktaty Rzymskie powołujące Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM). Tak powstały trzy Wspólnoty Europejskie, które po dziś dzień stanowią podstawę działania Unii Europejskiej. Ich dobre wyniki gospodarcze skłoniły inne kraje kontynentu do akcesji. Do tej pory w historii integracji miało miejsce pięć rozszerzeń. W 1973 roku do Wspólnot przystąpiły Anglia, Irlandia i Dania; w 1981 roku Grecja; w 1986 Hiszpania i Portugalia; a w 1995 roku Austria, Szwecja, Finlandia i Norwegia. Największe rozszerzenie odbyło się 1.V.2004 roku, kiedy to w szeregi Unii weszły: Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Czechy, Słowacja, Słowenia, Cypr, Malta i Węgry. Obecnie Wspólnota Europejska liczy więc 25 państw, ale szykują się kolejne akcesje; prawdopodobnie w 2008 roku członkami Unii zostaną Bułgaria i Rumunia, a obecnie toczą się także rozmowy z Chorwacją i Turcją. Jak już wcześniej powiedziano, Unia Europejska nie jest organizmem państwowym-jest związkiem państw, ale mimo to posiada własną flagę, hymn, święto i walutę. Flagę, a zarazem godło tworzy 12 złotych gwiazd ułożonych w koło na ciemnoniebieskim tle. Hymnem Wspólnoty jest natomiast finał IX Symfonii Ludwiga van Beethovena "Oda do radości". Za święto uznaje się w Unii Europejskiej dzień 9 maja (tzw. "Dzień Europy") na pamiątkę ogłoszenia Deklaracji Schumana. Od 1.I.2002 roku na terenie prawie wszystkich państw członkowskich starej "15" (oprócz Wielkiej Brytanii, Danii i Szwecji) zaczęła obowiązywać wspólna waluta-Euro (1 Euro=100 Eurocentów). Pieniądz ten, na mocy dwustronnych umów, obowiązuje także w 5 krajach nie należących do Unii (Andora, Watykan, San Marino, Czarnogóra, Monako) i w jednym regionie autonomicznym (Kosowo). Unia Europejska wyposażona jest w quasi-państwowe organy, które odpowiadają za jej prawidłowe funkcjonowanie. Pierwszym z nich jest Parlament Europejski. To instytucja wybierana w wyborach powszechnych przez wszystkich uprawnionych do tego obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej. Obecnie w ławach Parlamentu zasiada 732 deputowanych. Ich głównym zadaniem jest artykulacja interesów wyborców. Na czele izby stoi Przewodniczący, a deputowani pracują w parlamentarnych komisjach. Kompetencje Parlamentu Europejskiego różnią się nieco od funkcji parlamentów krajowych. Uczestniczy on w tworzeniu prawa europejskiego wraz z Radą Unii Europejskiej, ale nie posiada inicjatywy ustawodawczej. Jest także organem politycznej kontroli Komisji Europejskiej; zatwierdza jej skład i przy pomocy wotum nieufności może go w każdej chwili odwołać. Poza tym posiada również kompetencje budżetowe, to znaczy zatwierdza unijny budżet poprzez podpisanie go przez Przewodniczącego. Kolejną instytucją europejską jest Rada Unii Europejskiej. To główny ośrodek decyzyjny Wspólnoty. Jego skład stanowią ministrowie rządów wszystkich państw członkowskich. Do zadań Rady należy wspomniane już wyżej współtworzenie prawa, ale także wytyczanie celów polityki społecznej i gospodarczej, zatwierdzanie budżetu i koordynowanie działań Wspólnoty w II i III Filarze oraz zawieranie umów między Unią a państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi. Prace Rady są organizowane przez Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER), który przedkłada przed każdym posiedzeniem zakres treści do omówienia. Każde państwo sprawuje w Radzie, trwające sześć miesięcy przewodnictwo, tzw. prezydencję. Poza prezydencją pierwszorzędną rolę w Radzie spełnia także Sekretarz Generalny, stojący na czele Sekretariatu tej instytucji. Gdy omawiane kwestie mają szczególne znaczenie międzynarodowe, Rada Unii Europejskiej obraduje pod przewodnictwem Przewodniczącego Komisji Europejskiej, a w jej skład wchodzą wtedy prezydenci i szefowie rządów państw członkowskich. Mamy wtedy do czynienia z obradami Rady Europejskiej. Rada Europejska zbiera się przynajmniej dwa razy w roku, w państwie aktualnie sprawującym prezydencję. Organem wykonawczym Unii Europejskiej jest natomiast Komisja Europejska. W jej skład wchodzą komisarze rekrutujący się ze wszystkich krajów członkowskich. Są oni niezależni od nacisków swych rządów i działają wyłącznie w imieniu i interesie Unii Europejskiej. Komisja Europejska jako jedyny organ wspólnotowy posiada inicjatywę ustawodawczą, a zainicjowany w ten sposób proces legislacyjny jest kontynuowany przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej. Komisja reprezentuje Unię w stosunkach zewnętrznych, zarządza budżetem i czuwa nad przestrzeganiem unijnego prawa i realizacją wspólnotowych polityk. Na czele Komisji stoi Przewodniczący. Kolejnym organem Unii Europejskiej jest Europejski Trybunał Sprawiedliwości. To instytucja z gruntu władzy sądowniczej. Jej zadanie polega na bezstronnym arbitrażu prawnym. Skład Trybunału tworzą sędziowie z każdego kraju członkowskiego oraz ośmiu rzeczników generalnych. Trybunał rozstrzyga skargi na instytucje europejskie oraz czuwa nad wdrażaniem prawa wspólnotowego w przestrzeń prawną państw Unii. Jest także właściwy do dokonywania wykładni tego prawa. W 1989 roku powołano do istnienia Sąd Pierwszej Instancji, który miał usprawnić funkcjonowanie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Rozpatruje on skargi osób fizycznych i prawnych na działalność instytucji wspólnotowych, oraz wszelkie problemy powstałe w skutek subwencyjnej działalności państw i związanym z nią łamaniem zasad wolnej konkurencji. Do instytucji europejskich, które stoją na straży przestrzegania prawa zalicza się również Europejski Trybunał Obrachunkowy, który kontroluje wykonanie budżetu, a w razie wykrycia poważnych błędów, sprawę kieruje do Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). Oprócz organów głównych, w Unii Europejskiej istnieją także organy pomocnicze, finansowe i wyspecjalizowane. Do pierwszej grupy zalicza się: Europejski Komitet Społeczno-Ekonomiczny (zrzeszający pracowników, pracodawców, związki zawodowe i inne grupy interesu) oraz Komitet Regionów (składający się z działaczy samorządowych). Obydwa Komitety pełnią funkcję doradczą w pracach głównych organów Unii Europejskiej. Do drugiej grupy należą natomiast: Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny i Europejski Fundusz Inwestycyjny. Ostatnią grupę tworzą między innymi Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich i Europejski Inspektor Ochrony Danych.
Wszystkie instytucje unijne działają dla osiągnięcia wspólnego celu, jakim jest dobrobyt państw członkowskich i kontynentu w ogóle. Dotychczasowa historia Wspólnot Europejskich świadczy o dobrym funkcjonowaniu tych organów i prawdopodobnie będzie tak nadal, gdyż o akcesję do Unii starają się nowe państwa.
