Tematyka miłosna była obecna w literaturze każdej epoki, choć różnie była ujmowana. Miłość jest ważną kwestią w życiu każdego człowieka, odgrywa ogromną rolę w podejmowaniu decyzji, kształtowaniu się osobowości i podejmowaniu działań. Nic wiec dziwnego, ze artyści często sięgali do tej tematyki, a ich utworu cieszyły się dużym powodzeniem. O miłości mówić bardzo ciężko, ponieważ nie poddaje się ona żadnym prawom ani klasyfikacjom. Naukowcy nie wiele potrafią o niej napisać, za to sztuka jest w tej kwestii znacznie bardziej biegła. To czego nie sposób wyrazić wprost poddaje się ujęciu przez sztukę.
Watek miłosny jest ważnym elementem powieści "Quo vadis ",której akcja to autorstwa Henryka Sienkiewicza. Uczucie rozwija się tu powoli i okupione jest wieloma cierpieniami. Ligia jest zakładniczką cesarza Nerona, wychowywana w rzymskiej rodzinie, uczy się wiary chrześcijańskiej. Winicjusz jest zamożnym Rzymianinem, dzielnym żołnierzem i poddanym cesarza. Dzieli ich bardzo wiele, przede wszystkim ideały, ona wierzy w potęgę miłości, wybaczenie i wiary. Jest chrześcijanką, a jej wiara jest bardzo silna. On oficjalne wyznaje politeistyczną religię rzymską, ale bogowie nie bardzo go obchodzą. Dla niego liczy się życie tu i teraz, jest żołnierzem, wie, że życie jest ulotne i nie zamierza go tracić. Jak większość Rzymian z upodobaniem oddaje się rozrywkom takim jak igrzyska, uczty, zawody... to dzięki Ligii, poznaje czym jest prawdziwa miłość. Zaczyna rozumieć, że bez przebaczenia i poświęcenia nie może pojąć, że można darzyć miłością nawet swoich wrogów. Jednak potęga miłości okazuje się silniejsza niż wszelkie różnice i uprzedzenia.
"Quo. vadis" mówi o miłości do Boga oraz o miłości kobiety i mężczyzny. Nieco inny model miłości został zawarty w tragedii Sofoklesa pt. "Antygona". Tu mamy do czynienia z uczuciem, łączącym brata siostrę. Chodzi o dochowanie pamięci zmarłemu bratu. Antygona woli poświęcić własne życie niż patrzeć na bezczeszczenie zwłok brata.
Miłość w starożytności często była postrzegana jako wyłącznie przyjemność. Hedonistyczna koncepcja filozoficzna propagowała używanie życia. Starożytni starali się czerpać tyle przyjemności z życia, ile tylko było można. Oczywiście, nie jest to jedyny model, ale miął duże znaczenie dla rozwoju antycznej sztuki. Natomiast epoka średniowiecza przyniosła ideał przeciwny, mianowicie propagowała życie ascetyczne. Wyrzeczenie się wszelkich przyjemności, celowe umartwianie ciała było uznawane za bardzo szlachetne i zapewniało w opinii ludzi drogę do zbawienia. Średniowiecze jest też okresem bardzo surowej moralności, hierarchiczna struktura społeczna wyraźnie ograniczała możliwości zawierania związków małżeńskich, co czasem prowadziło do nieszczęśliwej miłości, kochanków pochodzących z różnych stanów.
Średniowieczna literatura o tematyce miłosnej również rozwijała się w dwóch nurtach - religijnym, mówiącym o miłości do Boga i świeckim, przedstawiającym losy ziemskich kochanków. Ten pierwszy nurt był znacznie bardziej obszerny, do dzieł tego typu możemy zaliczyć "Legendę o św. Aleksym". Jest to utwór parenetyczny, sławiący ascetyczny model świętości. Św. Aleksy rezygnuje ze wszystkiego, co poosiada na ziemi, opuszcza nowo poślubioną żonę, rozdaje majątek i rozpoczyna żywot żebraka i tułacza. Taka decyzja jest wynikiem jego wiary i miłości do Boga, której gotów jest poświęcić wszystko.
Inny rodzaj miłości opiewany na tle religijnym to uczucie łączące Maryję i Jezusa. Matczyna miłość najdobitniej przedstawiała się w chwili śmierci Syna. Motyw cierpiącej matki odnajdujemy w pieśni "Żale Matki Boskiej pod krzyżem". Jest to przykład miłości bezgranicznej, współcierpiącej, prawdziwej i nieskażonej grzechem.
Świecki model miłości to przede wszystkim losy sławnych kochanków. Przykładem takiej historii są "Dzieje Tristana i Izoldy". Miłość jest tu ukazana jako potężna siła, mogąca człowieka uszczęśliwić, ale też zniszczyć. Losy kochanków są tragiczne od momentu wypicia przez nich miłosnego napoju. Od tej pory muszą walczyć ze sobą i z uczuciem, które jest wbrew wszelkim prawom ludzkim i boskim. Miłość pozbawia ich honoru, przyjaciół i spokoju, a w końcu wiedzie do śmierci. W nurcie świeckim, którego bohaterami byli głównie rycerze przedmiotem apoteozy była też miłość do ojczyzny. Śmierć poniesiona w walce z poganami i wrogami państwa przyniosła zaszczyt Rolandowi, rycerzowi Karola Wielkiego. "Pieśń o Rolandzie" sławi jego czyny, waleczność i męstwo, a także odwagę z jaką poniósł śmierć w imię ojczyzny.
Do czasów dzisiejszych zmieniły się tylko formy, miłość pozostaje ta sama, przezywana wciąż na nowo.
