Na podstawie lektury utworów doby średniowiecza wyodrębnić możemy trzy podstawowe wzorce parenetyczne, czyli ówczesne ideały, do których naśladowania zachęcano.

Jednym z nich był ideał chrześcijańskiego rycerza, tytułowy bohater "Pieśni o Rolandzie". Postulat wzorcowości spełniali również bohaterowie słynnego cyklu "O rycerzach Okrągłego Stołu".

Hrabia Roland był jednym z rycerzy króla Karola Wielkiego i jego zadaniem było dowodzenie tylną strażą podczas wyprawy do Hiszpanii, która zajęta była wówczas przez pogańskich Saracenów. Tytułowy bohater eposu od czasu sławetnej walki stał się wzorem rycerza w całej średniowiecznej Europie. Najważniejszymi jego cechami charakteru były:

- pobożność, wierność swojej wierze: Roland walczył z pogańskimi Saracenami, krzewiąc tym samym wiarę chrześcijańską. Religia była jedną z najważniejszych rzeczy w jego życiu i wszystko inne było jej podporządkowane. Stąd gorliwa służba Rolanda. Warto zauważyć, że nawet tuż przed samą śmiercią myśli przede wszystkim o tym, by zejść z tego świata z czystym sumieniem, spowiada się Bogu i Jemu poleca swoją duszę. Modli się o zbawienie dla siebie i swoich towarzyszy;

- wierność własnemu seniorowi, królowi Karolowi Wielkiemu, któremu był całkowicie oddany i dla którego był gotów do największych poświęceń;

- duma, odwaga oraz niezwykła waleczność. Roland obdarzony był niezwykłą siłą, potrafił walczyć jak nikt, zdradzał niebywały zapał i niestrudzoną chęć do walki. W walce z niewiernymi był bezwzględny i okrutny. Jego cios potrafił zmiażdżyć przeciwnikowi czaszkę, połamać kości.

- lojalność, wierność wobec ojczyzny, przywiązanie do stron rodzinnych. Roland był patriotą gotowym ginąć za króla, w imię Boga i ojczyzny - słodkiej Francji";

- godność, honor i ambicja - Roland stara się za wszelką cenę stać na straży własnego honoru i nie dopuścić do tego, by zhańbiono jego imię, nazwano tchórzem. Honor staje się dla niego swoistą obsesją, jest ważniejszy niż zwycięstwo w walce, życie własne oraz współtowarzyszy. Ambicja nakazywała mu samodzielność działania, nawet w sytuacji, gdy siły wroga były miażdżąco przeważające i w efekcie zgniotły oddział Rolanda;

- zamożność, bogactwo ubioru - Roland wedle opisu twórcy "Pieśni" prezentował się wspaniale: był piękny, przystojny, bogato odziany. Zewnętrzna uroda oddawać miała piękno jego ducha;

- szlachetność - Roland był rycerzem uczciwym, prawdomównym i prawym, pozostawał wierny w przyjaźni.

Innym z prezentowanych ideałów był ideał średniowiecznego władcy. Jako przykład można tu podać króla Karola Wielkiego, Bolesława Wielkiego oraz Bolesława Krzywoustego (na podstawie "Kroniki polskiej" Galla Anonima).

Autor "Kroniki" przedstawia Bolesława Chrobrego jako wzorzec do naśladowania dla wszystkich, którzy sprawują władzę. Wedle opisu Galla, Chrobry był:

- cnotliwym i szlachetnym władcą,

- dzielnym rycerzem,

- pobożnym człowiekiem,

- miłosierny, sprawiedliwy, dobroduszny, ukochany przez swój lud

- ambitnym, mądrym, dobrym dyplomatą

- człowiekiem czynu, odważnym, walecznym i sprytnym,

- władcą, który traktował ludzi równo bez względu na pochodzenie,

- doskonałym organizatorem, przywódcą i politykiem.

Trzecim ideałem propagowanym w dobie średniowiecza, był ideał świętego. Jednym z najsłynniejszych przykładów był święty Aleksy, bohater legendy. Prowadził on surowy tryb życia, umartwiał ciało, by hartować ducha, wyrzekał się wszelakich przyjemności po to, by zasłużyć na zbawienie i życie wieczne. Aleksy był przykładem ascezy biernej - pragnąc zbawić własną duszę, myślał tylko o sobie, nie zależało mu na dobru innych ludzi.

Inny święty - Franciszek, zupełnie odmiennie pojmował służbę Bogu. Był on człowiekiem, który czerpał niezmierną radość ze swojej wiary i miłości i chciał się tym podzielić z innymi ludźmi. Miłość do Boga i całego świata dawała mu zapas siły i pozwalała znosić z pokorą liczne cierpienia. Wedle nauki świętego Franciszka, każdy człowiek winien być przepełniony wiarą radosną, wręcz energetyzującą, która dawałaby siłę do życia i mierzenia się z przeciwnościami losu.