Śmierć stanowi nieuchronny koniec naszego życia. Jest czymś, od czego nie można uciec, czymś naturalnym, ale i bolesnym i trudnym. Nikt z nas nie wie, kiedy skończy się jego życie ani w jaki sposób umrze. Większość z ans umiera w sposób naturalny. Są jednak także tacy, którzy umierają śmiercią tragiczną lub niezwykle bolesną. Śmierć jako odwiecznie towarzyszące człowiekowi zdarzenie jest także stałym tematem literackim. Pisarze w różny sposób, w zależności od epoki, swego pomysłu i tego, co się zdarzało ukazywali śmierć swych bohaterów.
Utworem, w którym możemy zobaczy śmierć głównego bohatera jest średniowieczna "Pieśń, o Rolandzie." Bohater jest rycerzem króla, wiernym i oddanym, który służy królowi i walczy zgodnie z rycerskim kodeksem. Jest niezwykle odważny i oddany swemu władcy. W czasie walki z Saracenami wpada w pułapkę, wie, ze już nie ma wyjścia jednak walczy do końca, aż do śmierci za ojczyznę. Jego śmierć jest opisana w bardzo teatralny sposób, tak jakby była wyreżyserowana. Rycerz nie umiera od razu, ale przez pewien czas cierpi i rozmawia z Bogiem. Anioł Gabriel przylatuje i zabiera rękawicę rycerza, Rolad służył Bogu i dlatego właśnie Jemu oddaje swą rękawicę. Jest to symbol tego, że rycerz zrzeka się Rolad umiera na wzgórzu, tam kieruje swą twarz w stronę Hiszpanii. W jego śmierci odnaleźć można także szereg innych symboli, nie tylko oddanie rękawicy. Przed swą śmiercią rycerz kładzie się twarzą na ziemi, co stanowi symbol skruchy i pokuty, prócz tego chcąc wyznawać i żałować za swe grzechy bije się w pierś. Oracza tego przed śmiercią Roland wdrapuje się na wzgórze, i w ten sposób Jego śmierć zbliża się do śmierci Chrystusa na górze Golgocie. Nawet po swej śmierci Rolad nie ulega wrogowi, wszak ginie na ziemi Saracenów. Tuż po śmierci dusza rycerza zostaje uniesiona do nieba przez trzech aniołów, Gabriela, Cherubina I Michała. Śmierć Rolanda musiała zostać opisywana w taki właśnie sposób. Roland stanowił średniowieczny wzór rycerza. Był dobry, prawy szlachetny i przede wszystkim oddany Bogu, tym samym, więc jego śmierć stanowiła zwieńczenie bohaterskiego życia.
Prócz wzoru rycerza w średniowieczu popularny był w literaturze także wzór świętego ascety. Takim właśnie bohaterem jest święty Aleksy, opisany w "Legendzie o świętym Aleksym." Aleksy pochodził z arystokratycznej, bogatej rodziny, jednak w noc poślubna postanawia opuścić nowopoślubioną żonę i wyrusza w świat. Żyje w biedzie i ubóstwie, pielgrzymuje jako żebrak, cały czas spędzając na modlitwie. Po jakimś czasie powraca do swego rodzinnego domu, jednak nie jako pan, ale jako żebrak, nie ujawnia swego pochodzenia i pędza niemal dwadzieścia lat pod schodami swego rodzinnego domu, jako żebrak. Gdy czuje nadchodzącą śmierć pisze list do swej rodziny, w którym wyjawia swe pochodzenie. Tuż przed śmiercią Aleksy miał wybór. Mógł przygnać się do swego prawdziwego pochodzenia wcześniej. Wówczas zapewne mógłby wrócić do swego rodzinnego domu, rodzina otoczyłaby go opieką. Nawet, jeśli nie można byłoby cofnąć nieuchronnie zbliżającej się śmierci to Aleksy umierałby otoczony troskliwą opieką, w cieple i wśród najbliższych a nie jak żebrak. Aleksy nie zmienił jednak swego życia tuz przed śmiercią. Zmarł w ubóstwie i poniżeniu. Jego postawę docenił jednak Bóg. Gdy Aleksy umierał w całym Rzymie rozdzwoniły się dzwony, rozpoczęły się także wydarzać cuda. To wszystko właśnie spowodowało, że zastał uznany za świętego.
W średniowiecznej literaturze spotykamy także śmierć personifikowaną. W utworze pod tytułem "Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią" tytułowy bohater Mistrz Polikarp rozmawia ze śmiercią, która przychodzi do niego w postaci szkieletu. Śmierć jest okrutna, szkaradna i odrażająca. Utwór podejmuje motyw "dance makabre" czyli tańca śmierci, ukazującego iż śmierć nie oszczędza nikogo, w swym tańcu zbiera dusze wszystkich ludzi.
Ważnym motywem literackim jest także samobójstwo. Najczęściej odbierali sobie życie bohaterowie romantyczni. Najczęściej z powodu nieodwzajemnionej miłości lub z powodu innych życiowych rozczarowań ludzie ci targali się na własne życie. Bohaterem, który popełnił samobójstwo był Wertep tytułowy bohater utworu Jana W. Goethego pod tytułem "Cierpienia młodego Wertera." Wereter ucieka na wieś aby ukoić swe serca po miłosnych przygodach. Tam właśnie spotyka Lottę piękną kobietę, którą jest oczarowany. Niestety kobieta jest już zaręczona i nie ma zamiaru zostawiać swego narzeczonego. Werter rozczarowany i ze złamanym sercem nie może odnaleźć sensu życia. Rozpacz doprowadza go do tego, że postanawia odebrać sobie życie. Jeden strzał sprawia, iż Werter kończy swe życie. Romantyczna atmosfera tajemniczości, uczuciowości i kult niespełnionej miłości sprawiają, iż postawa Wertera jest naśladowana. Wielu młodych ludzi, po lekturze "Cierpień młodego Wertera" odnajdując w postaci młodzieńca siebie, postanawia także targnąć się na swe życie.
Werter nie jest jedynym bohaterem romantycznym, który odbiera swoje życie. Samobójstwo popełnia także Konrad Wallenrod, tytułowy bohater dramatu Adama Mickiewicza. Konrad Wallenrod decyduje się na samobójstwo gdy odkryty zostaje jego spisek. Śmierć z wyboru jest gestem honorowym , chce w ten sposób okazać iż nadal jest rycerzem wiernym najwyższym wartością, które musiał złamać chcąc walczyć skutecznie z Krzyżakami.
Nie wszyscy jednak mogli wybrać i sami zdecydować się na śmierć. Czasy drugiej wojny światowej i okrucieństwo Zagłady ukazuje, ludzi, którzy nie mieli wyboru i musieli zginąć. Dotyczy to na przykład mieszkających w Europie Żydów, którzy arbitralnym uzasadnionym okrutną faszystowską ideologią rozkazem zostali skazani na śmierć w obozach koncentracyjnych. Jeśli chcieli przeżyć musieli ukrywać swe prawdziwe pochodzenie. Opisuje to literatura powstała podczas i pod drugiej wojnie światowej, między innymi opowiadania napisane przez Tadeusza Borowskiego, czy książka Seweryny Szmaglewskiej pod tytułem "Dymy nad Birkenau" lub "Medaliony" Zofii Nałkowskiej. Znajdujemy tam napawające przerażeniem opisy transportów Żydów do obozu. Przywożono ich bydlęcymi wagonami, po czym segregowano i rozbierano do naga. Cześć od razu prowadzona śmierć, część skazywana była na życie w obozie w strasznych warunkach.
Literatura podejmuje wątek śmierci w różny sposób, w każdej epoce. Ukazuje zarówno śmierć bohaterską, męczeńską jak i śmierć w hańbie i upokorzeniu. Prowokując czytelników do pytań i refleksji na temat śmierci.
