Człowiek musi odnaleźć się w jakiś sposób w otaczającej go rzeczywistości. Zmagając się z życiem przyjmujemy różne postawy. Jedni nie chcą przystać na to, co ich otacza. Nie zgadzają się na życie, które przyszło im prowadzić. Stąd wybierają bunt. Sprzeciwiają się zastanej rzeczywistości, podejmują działanie mające ja zmienić albo odwracają się od niej i wybierają zupełnie inne życie. Są jednak także ludzi, którzy mimo tego, iż nieraz różnie oceniają to, co ich otacza ciągle znajdują radość życia. Taka postawa afirmacji, ciągłej radości z życia także jest niezwykle powszechna. Przykłady obu postaw są obecne w literaturze, prześledźmy kilka wybranych przykładów.
Postawa afirmacji jest widoczna w utworach dwóch wielkich renesansowych twórców Jana Kochanowskiego i Mikołaja Reja. Postawę taką prezentuje bohater utworu pod tytułem "Żywot człowieka poczciwego". Bohater mieszka na wsi, tam żyje, pracuje i cieszy się urokami wsi. Jest spokojny i pogodzony z życiem. Umie cieszyć się z tego, co dał mu los. Nie wymaga wiele i także nie narzeka jeśli czegoś mu brakuje. Wręcz przeciwnie umie cieszyć się z każdej najmniejszej rzeczy. Podobna postawę wobec życia widać także w utworach Jana Kochanowskiego. Szczególnie w pieśniach i fraszkach. Kochanowski także ukazuje uroki wsi i życia wiejskiego, spokojnego pełnego harmonii z naturą. Postawa Jana Kochanowskiego, którą reprezentuje podmiot liryczny pieśni i fraszek, wynika także z filozofii, którą wyznaje Kochanowski. Poeta wyznawał zasady filozofii stoickiej. Stoicy uważali, że należy kierować się zasada "złotego środka" to znaczy wszystko co niesie los przyjmować ze spokojem. Z jednej strony nie należy przesadnie się cieszyć ani też załamywać niepowodzeniami. Kochanowski jest także wyznawcą filozofii epikurejskiej, czyli kierował się zasadą "carpe diem" czyli tym, żeby cieszyć się życiem niezależnie od niepowodzeń. W utworach Jana Kochanowskiego widać także, że wiele radości może przynieść także życie dworskie, biesiady i uczty.
Jednak w utworach renesansowych widać nie tylko radość życia, ale także i niezgodę na to co w dzieje się w kraju. Mikołaj Rej w swym utworze pod tytułem "Krótka rozprawa między Panem, Wójtem a Plebanem", piętnuje panującą w Polsce niezgodę i brak porozumienia i kłótliwość. Innym utworem, w którym widoczne jest potępienie pewnych panujących w Polsce zwyczajów oraz wad szlachty jest utwór Andrzeja Frycz Modrzewskiego pod tytułem "O naprawę Rzeczpospolitej."
Konieczność naprawy Rzeczpospolitej dostrzegło wielu z pisarzy epoki oświecenia. Wówczas właśnie podczas rządów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Polska straciła niepodległość. Jednak zanim do tego doszło w wielu utworach podejmowano temat naprawy kraju i reform. Robili to między innymi Jan Ursyn Niemcewicz w komedii pod tytułem "Powrót posła" oraz Ignacy Kracicki w swych utworach. Wówczas jednak także powstawały utwory mające cechy sielanki. W nich widoczna była afirmacja świata i cieszenie się urokami życia. Utworem takim była między innymi sielanka Franciszka Karpińskiego pod tytułem "Laura i Filon."
Wiek XIX to literatura romantyzmu, w której bunt i niezgoda na rzeczywistość jest niezwykle często poruszanym tematem. Typowy bohater romantyczny jest także przede wszystkim buntownikiem. Buntuje się przeciwko zastanemu światu, nie potrafią znaleźć sobie miejsca w rzeczywistości. Są bowiem nadwrażliwi, delikatni. Romantyczny bohater to często nieszczęśliwy kochanek. Przykładem tego typu bohatera jest Werter, z utworu "Cierpienia młodego Wertera." Werter zakochuje się w Lotcie, ta jednak wychodzi za mąż za innego człowieka, Werter popełnia samobójstwo. W polskiej literaturze podobnym bohaterem jest Gustaw z III części "Dziadów" Adama Mickiewicza. Gustaw także jest nieszczęśliwym kochankiem, jednak popełniając samobójstwo w tajemniczy sposób zamienia się w Konrada. Konrad jest romantycznym bohaterem jest jednak zupełnie inny niż Gustaw. Konrad to buntownik, którego głównym celem jest walka za ojczyznę. Chcąc doprowadzić do wyzwolenia Polski, buntuje się przeciwko Bogu. Żąda od niego władzy, chce aby Bóg dał mu "rząd dusz" aby pozwolił mu rządzić ludźmi. To właśnie Konrad jak uważa jest wybitną jednostką, która potrafi
Przyczynić się do szczęścia Polski przez swoje cierpienia. Buntownikiem jest także inny romantyczny bohater, Kordian tytułowy bohater dramatu Juliusza Słowackiego. Kordian podróżując poszukuje swego miejsca w rzeczywistości, buntuje się i tak jak Konrad chce walczyć za ojczyznę. Jednak i on tak jak Konrad ponosi klęskę.
Bunt widoczny jest także w utworach Henryka Sienkiewicza, szczególnie w trylogii, czyli w utworach "Pan Wołodyjowski", "Potop", "Ogniem i mieczem". Ukazani tam bohaterowie częstokroć musieli zmagać się z przeciwnościami losu i buntować przeciw pewnym sytuacjom. Mimo tego jednak, że często byli w bardzo trudnych sytuacjach to jednocześnie umieli cieszyć się życiem i ukazywać swą radość.
W rzeczywistości bowiem obie postawy zarówno bunt jak również i afirmacja świata są bardzo ze sobą sprzężone, pomimo, iż wydają się tak bardzo od siebie odległe.
