Epika tworzy dzieło literackie prozatorskie, w którego obrębie mogą powstawać utwory dokumentarne bądź fikcjonalne. Narrator, zwłaszcza w dawniejszych powieściach jest wszechwiedzący, auktoralny. Może przenikać całość świata przedstawionego w danym utworze. Narracja może kształtować się w pierwszej osobie, bądź być personalną czyli ukazywać świat z perspektywy widzenia danej postaci. W zależności od gatunku akcja (czyli przedstawiane wydarzenia, gdyż fabuła jest pojęciem szerszym i obejmuje także wydarzenia z przeszłości na przykład relacjonowane przez daną postać) może być jednowątkowa (mówimy wtedy o noweli), bądź wielowątkowa (powieść). Nie jest konieczne by utwór epicki pisany był prozą, zdarzają się na przykład epopeje, jak "Pan Tadeusz", czy eposy Homera pisane wierszem. Prozę można dzielić w zależności od tego w jaki gatunek jest wpisana (nowela, opowiadanie, reportaż, powieść), bądź za punkt ją rozgraniczający przyjąć tematykę, która podejmuje: psychologiczną, obyczajową, sensacyjną, historyczną, przygodową itp. Najbardziej znanymi powieściami europejskimi dwudziestego wieku są m. in. "Czarodziejska Góra" Tomasza Manna, "Ulisses" Joycea, "Mistrz i Małgorzata" Bułhakowa, "Imię Róży" Umberto Eco, "Wilk stepowy" Hessego, "Dżuma" Alberta Camusa, najznakomitsze zaś nowele i opowiadania pisali: Turgieniew, Gogol, Czechow, Singer, Babel.

Liryka jest rod zjem literackim skupiającym utwory będące wyrazem odczuć i uczuć autora, który wyraża je w postaci zgrupowanego w nieprzemienne i ułożone w ścisłym porządku wersy. Osoba, która mówi poprzez dany wiersz do czytelnika jest podmiot liryczny, określany również jako "ja liryczne".

Lirykę można podzielić na kilka rodzajów:

  • bezpośrednia (czyli osobista) - jest zapisem jasno wyrażonych przeżyć danego podmiotu, wiersz taki cechuje również pierwszoosobowa forma wypowiedzi, jak np.:

"Gdy cię nie widzę, nie wzdycham, nie płaczę,

Nie tracę zmysłów, kiedy cię zobaczę;

Jednakże, gdy cię długo nie oglądam,

I tęskniąc sobie zadaję pytanie:

Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie?"

Adam Mickiewicz, "Niepewność"

  • pośrednia - podmiot wyraża się poprzez budowany obraz poetycki, przyjmuje na siebie maski, może w tym obrębie pojawiać się liryka roli, kiedy na przykład poglądy wyrażone w wierszu nie przystają do realnych poglądów autora.

"Egzamin konkursowy na króla

wypadł doskonale.

Zgłosiła się pewna ilość królów

I jeden kandydat na króla".

Ewa Lipska, "Egzamin"

  • nieosobista - kiedy "ja liryczne" wpisuje się w obręb jakiejś grupy i jest wyrazicielem jej głosu:

"A myśmy biegli przez trawniki

gdy rozstrzygały się losy historii".

Ewa Lipska, "A myśmy biegli"

- inwokacyjna - podmiot liryczny kieruje swoja wypowiedz do określonego adresata, który tym samym staje się główną postacią wiersza, na przykład:

"Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?

Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?

Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie,

I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie".

Jan Kochanowski, "Czego chcesz od nas, Panie"

Klasyfikować lirykę można też ze względu na podejmowaną tematykę, stąd odnajdujemy wiersze patriotyczne, obywatelskie, religijne, miłosne (zwane erotykami) itd.

Najpopularniejszymi gatunkami lirycznymi są:

  • sonet - wiersz czternastowersowy, z czego dwie pierwsze strofy są czterowersowe i mają zazwyczaj funkcję opisową, a dwie kolejne są trzywersowe i zawierają fragmenty refleksyjne. Najsłynniejsze sonety pisali Dante i Petrarka. W Polsce pierwsze powstały w warsztacie literackim Jana Kochanowskiego,
  • elegia - gatunek wywodzący się jeszcze z antyku dzielący się na dwie części pierwszą optymistyczną, tyczącą się przeszłości i druga pokazująca stan rzeczywisty danej sprawy poruszonej w wierszu, która tez ujęta jest w smutnym tonie, te części wiersza oddziela moment przełomowy,
  • tren - lub tez ich cykl, dzielący się na wiersze wspominające zasługi zmarłego, będące wyrazem żalu po stracie takiej osoby, a kończące się uspokojeniem. W Polsce najsłynniejsze treny napisał Jan Kochanowski, który opłakiwał w nich swoja zmarłą córeczkę Urszulkę:

"Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?

W którą stronę, w którąś się krainę udała ?

Czyś ty nad wszytki nieba wysoko wniesiona

I tam w liczbę aniołków małych policzona?

Czyliś do raju wzięta? Czyliś na szczęśliwe

Wyspy zaprowadzona? Czy cię przez teskliwe".

  • fraszka, z włoskiego - "gałązka", to drobny utwór, o wesołej, zabawowej tematyce, łączony z antycznymi anakreontykami:

"A co wiedzieć, gdzie chodzisz, moja dziewko śliczna,

A mnie tym czasem trapi tęskność ustawiczna.

Jakoby słońce zaszło, kiedy nie masz ciebie,

A z tobą i w pół nocy zda się dzień na niebie".

Jan Kochanowski, "Do dziewki"

Dramat - to rodzaj literacki, pisany prozą bądź wierszem, do wystawienia scenicznego. Może funkcjonować jako tekst literacki, bądź być odbierany jako skonkretyzowany na scenie spektakl teatralny, bądź film. Nie posiada on narratora, a jedynymi odautorskimi fragmentami, zwróconymi do odbiorcy są pomagające w prezentacji tekstu na scenie didaskalia. Akcja toczy się w nich zazwyczaj szybko i dąży do kulminacyjnego punkty zakończenia.

Dawny dramat antyczny, powstały jeszcze w starożytnej Grecji, Przy okazji świat poświęconych Dionizosowi, czyli Wielkich i Małych Dionizji cechowało ścisłe trzymanie się określonych reguł. Dramat (komedia i tragedia) musiał być budowany w oparciu o zasadę jedności miejsca, czasu i akcji. Na scenie jednocześnie mogły znajdować się trzy postaci, nie mogły wiec być ukazywane sceny zbiorowe (które poznawaliśmy zazwyczaj z relacji ich świadka) a także momenty krwawe, zbrodnie czy morderstwa. Język dramatu był wówczas ściśle przypisany do gatunku, tak więc komedie cechował język potoczny, kolokwialny zwany niskim, zaś tragedię styl patetyczny, język podniosły i czasami dla dzisiejszego czytelnika sztuczny. Akcja dramatu skupiała się wokół konfliktu tragicznego, czyli zestawienia dwóch równorzędnych racji, wobec których jednostka musiała się opowiedzieć wybierając jedną drogę, co było konieczne i nieuchronnie, niezależnie od decyzji prowadziło do jej upadku. Bohaterowie wywodzili się najczęściej z rodów królewskich i cechowała ich pycha (hybris) i gwałtowność. Tak budowany dramat, miał wywołać u widza lęk i współczucie, czyli katharsis, które go oczyszczało i sprawiało że stawał się lepszym człowiekiem. W ówczesnych czasach miał bowiem dramat funkcję religijną. Podobnie tez rzecz miała się ze średniowiecznymi misteriami, np. Męki pańskiej, które akurat tę funkcję dramatu kontynuowały, stawały się bowiem religijnymi przeżyciami. Dopiero Szekspir swoimi utworami, jak "Hamlet", "Romeo i Julia", "Otello", "Makbet", i wiele innych spowodował daleko idące zmiany w teatrze i sztuce dramatopisarskiej, praktycznie rozluźniając wszystkie antyczne wyznaczniki dramatu. Dało to motyw do powstania w czasie romantyzmu efemerycznego, często nieokreślonego kompozycyjnie dramatu, zaś w modernizmie powstawały dramaty symboliczne, wyrażające prawdę o ludziach na podstawie symboli. Najsłynniejszymi dramatopisarzami dwudziestego wieku byli: Iunesco, Becket, Shaw, zaś w Polsce Sławomir Mrożek autor takich sztuk jak "Emigranci", czy "Tango", oraz "Witold Gombrowicz "Ślub", czy "Iwona, księżniczka Burgunda", oraz Tadeusz Różewicz "Śmierć w starych dekoracjach", "Kartoteka" czy "Białe małżeństwo".

Dramat dzieli się zazwyczaj na akty, a te zaś na pomniejsze sceny.