Bolesław Prus przyszedł na świat dnia 20 sierpnia 1847 roku w Hrubieszowie, niewielkim miasteczku położonym niedaleko Lublina. Naprawdę nazywał się Aleksander Głowacki. Inspiracją dla powstania pseudonimu autora Lalki była nazwa herbu szlacheckiego jego rodziny, mianowicie Prus. Lata dziecinne upłynęły mu w Puławach, gdzie mieszkał wraz matką, Apolonią z domu Trembińską. Jego ojciec zarządzał rożnego rodzaju majątkami dworskimi, zatem nie mógł sobie pozwolić na wybudowanie domu i zamieszkanie w nim na stałe. Prus został szybko osierocony przez obojga rodziców - najpierw zmarła matka, następnie zaś ojciec. Opiekę nad nim oraz pieczę nad jego edukacją przejęły wespół babka i różnego rodzaju ciotki. Wpojono mu wtedy zasady, którym pozostał wiernym do końca życia. Między nimi był szacunek dla ciężkiej pracy zarówno fizycznej, jak i intelektualnej, oraz praktyczny stosunek do życia.

W roku 1857 rozpoczęła się jego regularna edukacja, kiedy to został on uczniem Powiatowej Szkole Realnej w Lublinie. W piątej klasie przeniósł się do gimnazjum w Siedlcach. Tutaj jednym z członków grona pedagogicznego był jego brat Leon. Rok później obydwaj przeprowadzają się do Kielc.

Gdy został uczniem szóstej klasy, wybuchło powstanie styczniowe (1863). Ucieka ze szkoły i przyłącza się do jednego z ugrupowań powstańczych. Dnia 1 września bierze udział w walkach pod Białką, gdzie zostaje ranny, równocześnie dostaje się do niewoli rosyjskiej. Ponieważ jest niepełnoletni władze po jego wykurowaniu się pozwalają mu wrócić do domu, jednakże nie na długo, gdyż w roku 1864 zostaje zatrzymany i zamknięty w kazamatach zamku w Lublinie na trzy miesiące. Ten epizod powstańczy wywarł na Prusie ogromne wrażenie. Uświadomił mu on bowiem bezsens podejmowania heroicznych kroków, które są z góry skazane na porażkę. Odtąd szansę na odzyskanie przez Polskę niepodległości upatruje nie w zbrojnym powstaniu, ale w powolnym podnoszeniu kraju z cywilizacyjnej zapaści.

Po dwóch latach wznawia swą naukę w gimnazjum, ale już Lublinie, a nie w Kielcach. Znajduje tu grupę rówieśniczą, której znakiem rozpoznawczym jest marzenie o nowym, lepiej urządzonym, świecie. Po zakończeniu nauki w gimnazjum zostaje studentem Szkoły Głównej w Warszawie na wydziale matematyczno - fizycznym. Jednakże kończy tu studia na drugim roku, gdyż ma sporo problemów natury psychicznej, do których dołączają się kłopoty finansowe. Przenosi się zatem do Instytutu Rolniczo - Leśnego w Puławach.

Jego pobyt w tej szkol również nie trwał długo. Wraca do Warszawy. Tu ima się różnych zajęć - pracuje na przykład jako pracownik fizyczny w fabryce . Jednocześnie nie zaniedbuje edukacji, jakkolwiek jest to tylko samokształcenie. Szczególnie interesuje go matematyka, podejmuje również próbę przekładu Logiki pióra angielskiego filozofa Johna Stuarta Milla. Chce również pracować na rzecz społeczeństwa.

W roku 1873 rozpoczyna swoją karierę felietonisty na łamach satyrycznych czasopism: Mucha i Kolce. To na szpaltach tych gazet po raz pierwszy użył pseudonimu Bolesław Prus. Oprócz tekstów o zabarwieniu wybitnie humorystycznych zaczyna również pisać artykuły o zacięciu społecznym. Umożliwiła mu to współpraca z Kurierem Warszawskim, w którym to czasopiśmie zamieszczał, tzw. Kroniki Tygodniowe. Były to felietony, w których Prus odnotowywał to, co wydarzyło się w Warszawie, poczynając od spraw błahych, a kończąc na najpoważniejszych, nie stronił on przy tym od odautorskich komentarzy, często także wiódł tu ostre polemiki ze swymi ideowymi adwersarzami. Zajęcie to zapewniło mu sławę oraz niezależność finansową.

W 1875 roku bierze on sobie za żonę Oktawię Trembińską (była jego daleką kuzynką). Równocześnie w jego pracy piśmienniczej coraz istotniejszą rolę zaczyna odgrywać twórczość literacka.

W roku 1880 publikuje kilka opowiadań. Są to: Anielka, Powracająca fala, Michałko. W następnym zaś roku czytelnicy mogą się zapoznać między innymi z Katarynką oraz Antkiem. Można zatem mówić, że w tym czasie Prus - felietonista przepoczwarzył się w Prusa - pisarza, jakkolwiek nigdy nie zarzucił on zupełnie publicystyki. W roku 1881 wydaje on również zbiór swych opowiadań zatytułowany Pisma.

Na ten czas datują się również jego kontakty z redakcją dziennika Nowiny. Pismo ma profil społeczno - kulturalny. W 1882 Prus obejmuje funkcję redaktora naczelnego tej gazety. Na jego szpaltach ogłosił on swój mocno kontrowersyjny artykuł programowy zatytułowany Szkic programu w warunkach obecnego rozwoju społeczeństwa. Po bankructwie pisma w 1883 roku ponownie nawiązuje współpracę z Kurierem Warszawskim. Pisze także artykuły do  Wędrowca, czasopisma zajmującego się krajoznawstwem, oraz Kraju, uwychodzącego w Petersburgu. Na stronach tego ostatniego ukazuje się jego powiadanie Omyłka. Natomiast na łamach Wędrowca (1884) publikuje w odcinkach powieść Placówka, która podejmuje palący problem kondycji chłopa polskiego oraz niemieckiej ofensywy kulturalnej i ekonomicznej na ziemiach etnicznie polskich.

Rok 1888 przynosi publikację pierwszego fragmentu jego nowej powieści, mianowicie Lalki, która w całości ukazuje się w roku 1890. Prus mówiąc o tej książce stwierdził, iż jej tematem jest "przedstawienie polskich idealistów na tle społecznego rozkładu". Zostaje ona przyjęta entuzjastycznie zarówno przez krytyków, jak i czytelników. Ci pierwsi zachwycają się jej oryginalnością, jakkolwiek nieco sarkają przy tym na wadliwą kompozycje, ci drudzy odnajdują w niej miejsca i sytuacje, jakby wyjęte z ich życia.

W roku 1890 Prus przedstawia publiczności literackiej na szpaltach Kuriera Warszawskiego swą nową powieść, mianowicie Emancypantki. Podejmuj w niej problem równouprawnienia kobiet, dyskryminowanych w owych czasach zarówno pod względem społecznym, jak i ekonomicznym. Następnym jego utworem, który stanowi spora niespodziankę dla czytelników i krytyków, jest powieść historyczna zatytułowana Faraon. Zajmuje się w niej Prus problemem władzy oraz starciem młodzieńczego idealizmu ze starczym pragmatyzmem.

Odbywa też Prus wiele podróży po Europie (Niemcy, Szwajcaria, Francja). Swe wrażenia z wojaży spisuje i wydaje (Kartki z podróży).

Na rok 1897 przypada jubileusz dwudziestopięciolecia jego pracy twórczej, który redakcja Kuriera Warszawskiego uświetnia wydaniem specjalnego numeru. Prus w owym czasie coraz bardziej angażuje się w sprawy społeczne, co niekorzystnie odbija się na jego działalności pisarskiej, która niemal zupełnie ustaje. Protestuje on, między innymi, przeciw rozrostowi i niekompetencji rosyjskiej biurokracji, a także wypowiada się na temat rewolucji z pewna dozą przychylności, jako sprawie młodych, zapalonych, ludzi. Wkrótce jednak powraca do publicystyki i swych Kronik, w których stara się naszkicować pozytywny program rozwoju narodu polskiego. Jego ostania powieścią stają się Dzieci, w której można odnaleźć liczne wątki autobiograficzne, wiążące się ze śmiercią jego wychowanka., którą autor Lalki bardzo przeżył.

Bolesław Prus, a właściwie Aleksander Głowacki, umarł dnia 19 maja 1912 roku. W jego pogrzebie uczestniczyły tłumy. Ludzie widzieli w nim pisarza, który potrafił się pochylić nad ich niedolą, a drobne sprawy ich codziennego i trudnego życia podniósł do rangi sztuki. Nieprzypadkowo zatem na jego nagrobku wyryto napis: "Serce serc".