Wydarzenia w Polsce w latach 1944-1945

Polityka wewnętrzna w Polsce

Krajowa Rada Narodowa dnia 31 grudnia 1944 r. doprowadziła do zmiany Polskiej Komisji Wyzwolenia Narodowego w Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polski. Na czele nowo powstałej organizacji stanął Edward Osóbka-Morawski. Instytucja ta była traktowana jako rząd polski przez ZSRR, Jugosławię i Czechosłowację. Jednocześnie poza Rządem Tymczasowym Rzeczypospolitej Polskiej w naszym kraju uznano rząd emigracyjny, który popierały Stany Zjednoczone i Wielka Brytania. Władza komunistyczna, która przybrała nową nazwę przy pomocy stworzonych przez siebie instytucji - Milicji Obywatelskiej oraz Urzędu Bezpieczeństwa, zaczęła wprowadzać terror w Polsce. Służby te doprowadzały do aresztowania osób, które sprzeciwiały się nowej władzy. Poza tym zastraszano Polaków, dopuszczano się rabunków oraz rozstrzeliwań. Te akcje były szczególnie wymierzone w kierunku żołnierzy Armii Krajowej. Władze komunistyczne przejmując władze w Polsce zajęły również więzienia po gestapo, w których więziono i torturowano naszych rodaków. Zaczęły powstawać obozy odosobnienia. Społeczeństwo sprzeciwiało się postępowaniu komunistów, a represje stosowane przez służby bezpieczeństwa oraz MO skłoniły tysiące naszych rodaków do działalności konspiracyjnej. Nowy rząd nazwał tą działalność reakcyjnym podziemiem oraz bandami. Na obszarze Lubelszczyzny, Białostoczczyzny oraz w Rzeszowskim nasi rodacy, którzy zaczęli działać w ukryciu przeprowadzali ataki na posterunki oraz funkcjonariuszy SB i MO. Komuniści nie radząc sobie z polskimi działaczami konspiracji utworzyli Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, który miał się specjalizować w zwalczaniu Polaków działających w ukryciu.

Komuniści aresztują polskich przywódców podziemia

W związku z tym, że działacze polskiego podziemia stawali się nieuchwytni przez służby bezpieczeństwa komuniści posunęli się do podstępu. Zaproponowali oni spotkanie kadry kierowniczą polskiego podziemia z przywódcami komunistycznymi w celu ustalenia wspólnego odbudowywania państwa polskiego. Postanowiono, że przywódcy spotkają się 27 marca 1945 r. Po przybyciu dowódców polskiego podziemia na ustalone miejsce zostali aresztowani i deportowani do Moskwy. Tam zostali postawieni przed sądem, który oskarżył ich o działalność dywersyjną przeciwko Armii Czerwonej i zostali osadzeni w więzieniu na Łubiance. Anglia i Stany Zjednoczone pod naciskiem rządu emigracyjnego ostro zareagowały lecz nie przyniosło to żadnego efektu, gdyż władze komunistyczne wszystkiego się wyparły. Komuniści wspomnieli o tym, że sąd nad Polakami toczył się w Moskwie w kwietniu 1945 r. na konferencji utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Porozumienie polsko-radzieckie

Dnia 21 kwietnia 1945 r. został podpisany układ o wzajemnej pomocy i współpracy powojennej na 20 lat pomiędzy premierem Edwardem Osóbką-Morawskim, a Stalinem. Temu paktowi sprzeciwiało się społeczeństwo, jak i rząd emigracyjny, gdyż polityka zagraniczna, polityka i wojsko było poddane pod wpływy ZSRR.

Powstanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej

W dniach 17-21 czerwca 1945 r. w Moskwie odbyło się spotkanie w celu utworzenia rządu jedności. Rząd tymczasowy reprezentowali: Bolesław Bierut, Władysław Gomółka oraz Edward Osóbka-Morawski, a rząd emigracyjny: Stanisław Mikołajczyk i Jan Stańczyk. Oba stronnictwa doszły do porozumienia i w dniu 28 czerwca 1945 r. Bolesław Bierut jako prezydent Krajowej Rady Narodowej oficjalnie powołał do istnienia Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Premierem tego ciała został Edward Osóbka-Morawski, a jego zastępcami: Stanisław Mikołajczyk i Władysław Gomółka. TRJN został uznany jako polski rząd przez 17 państw europejskich, a także przez Stany Zjednoczone, Kanadę i Chiny. W nowym rządzie znajdowało się 21 osób, z których tylko cztery należały do rządu emigracyjnego, resztę stanowisk objęli komuniści. Jednocześnie Stany Zjednoczone oraz Anglia wycofały swoje uznanie dla rządu emigracyjnego na korzyść TRJN.

Utworzenie Polskiego Stronnictwa Ludowego

W 1945 r. Stanisław Mikołajczyk wrócił z Londynu do kraju w celu zorganizowania konferencji, na której wybrano nowych przywódców Stronnictwa Ludowego. Zjazd ten odbył się 12 lipca 1945 r. w Krakowie, na który przybyli działacze ludowi będący w tej organizacji przed II wojną światową oraz kierownicy ruchu ludowego "Rady". Ustalono tam, że prezesem Stronnictwa Ludowego zostanie Wincenty Witos, jego zastępcami obwołano Stanisława Mikołajczyka, Józefa Niećko oraz Władysława Kiernika. W dniu 22 sierpnia 1945 r. za pośrednictwem Mikołajczyka Stronnictwo Ludowe zostaje przekształcone w Polskie Stronnictwo Ludowe. W październiku tego samego roku umarł prezes SL, jego miejsce zajął Stanisław Mikołajczyk. Bardzo szybko PSL zyskiwał nowych członków i partia się rozszerzała. W swoim programie PSL głosił walkę o niepodległość i wolność, domagał się wolności słowa. W życiu politycznym ludowcy dążyli również do tego, aby chłopi również mogli uczestniczyć w rządzeniu państwem. W 1945 r. członkowie PSL liczyli 200 tysięcy członków, z kolei w 1948 r. liczba ta wynosiła ponad 800 tysięcy.

Odbudowa Polski ze zniszczeń wojennych

Sytuacja gospodarcza po II wojnie światowej była w bardzo opłakanym stanie. Straty materialne oceniono na 26 miliardów zł, 65% zakładów przemysłowych zostało zdewastowanych i zniszczonych, w transporcie uszkodzono 33 % torów, 65 % mostów kolejowych oraz 30 % wszystkich parowozów i wagonów. W rolnictwie zdewastowane zostały grunty orne, które pełne były odłamków i niewypałów, poza tym zniszczono ogromną ilość budynków, inwentarza żywego, obniżył się drastycznie spadek zasiewów oraz plonów. W stolicy zawirowania II wojny światowej zniszczyły 90 % przemysłu tego miasta. Podobnie wyglądał przemysł we Wrocławiu, Szczecinie i Gdańsku. W trakcie II wojny światowej zginęło 6 milionów Polaków. Dnia 6 października 1944 r. PKWN wprowadził reformę rolną, którą objęte zostały obszary rolnicze stanowiące własność państwową oraz indywidualnych Polaków. Wprowadzono gospodarstwa powyżej 100 hektarów i 50 hektarów w zależności od zamożności. Poza tym chłopi małorolni oraz bezrolni otrzymali do 5 hektarów ziemi użytkowej, za którą musieli zapłacić w ciągu 20 lat. Chłopi małorolni z kolei mieli czas spłaty skrócony do 10 lat. Reformę tą zakończono w 1945 r. W związku z ogromnym zniszczeniem naszego państwa Polska nie miała funduszy na odbudowę infrastruktury. W dniu 3 stycznia 1946 r. Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę o upaństwowieniu prywatnych przedsiębiorstw przemysłowych. Dzięki temu państwo przejmowało niemieckie zakłady bez wypłacania odszkodowań ich właścicielom. Wykupywano natomiast takie przedsiębiorstwa, które zatrudniały po 50 pracowników podczas zmiany. KRN na mocy ustawy z 3 stycznia 1946 r. zaczęła odnawiać przemysł wydobywczy, hutniczy, rolno-spożywczy oraz stoczniowy. Wówczas jedynym surowcem jaki sprzedawano za granicę był węgiel. Kolejną ustawą wymierzoną przeciwko prywatnym właścicielom był program zwany bitwą o handel wprowadzony przez PPR w kwietniu 1947 r. W ten sposób usunięto w większości prywatne sklepy i hurtownie. Zamiast tego powstał Centralny Urząd Planowania, któremu przewodniczył Czesław Borowski. Celem tej instytucji była kontrola ekonomiczna oraz zastosowanie planów społeczno-gospodarczych.

Akcja przesiedleńcza i repatriacyjna

W związku z faktem, że bardzo wielu naszych rodaków podczas II wojny światowej zostało zesłanych w głąb ZSRR postanowiono, aby Polacy z terenów sowieckich mogli powrócić do kraju. Tą sprawą w Polsce zajął się Państwowy Urząd Repatriacyjny, któremu przewodniczył Władysław Wolski. Dzięki temu przedsięwzięciu do naszego kraju wróciło z ZSRR około 1,5 miliarda rodaków. Drugie tyle wróciło do Polski z Europy zachodniej. Polacy przybywający z zagranicy byli przesiedlani na Dolny Śląsk do powiatów: zgorzelskiego, lubańskiego i lwóweckiego. Natomiast z obszaru naszego kraju na mocy postanowień z konferencji w Poczdamie przesiedlono około 2 milionów Niemców. W 1947 r. wspólne siły WP, MO oraz UB, aby unicestwić buntujących się Ukraińców w województwie rzeszowskim przeprowadzili Akcję Wisła. Celem jej było wysiedlenie ich w różne części Polski, aby osłabić ich siłę. W ten sposób Ukraińcy zamieszkiwali Pomorze, Dolny Śląsk oraz Mazury.