Dojście do władzy w Polsce Stefana Batorego
W 1574 r. na nowego władcę Polski wybrano Francuza Henryka Walezego. Nowy król bardzo szybko zbiegł jednak do swojego rodzinnego kraju. W związku z tym faktem w naszym kraju pojawił się nieład, i aby ustabilizować sytuację Polska potrzebowała jak najszybciej nowego władcy. O tron Polski ubiegało się dwóch kandydatów. Pierwszym z nich był Maksymilian II Habsburg, za którym opowiedziała się magnateria w większości z Litwy, senat oraz miasto Gdańsk. Drugą kandydatką była Anna Jagiellonka ostatnia z tego rodu, zdobyła ona poparcie szlachty, której bardziej odpowiadał na miejscu władcy państwa nasz rodak. Ostatecznie królową została Anna Jagiellonka. Na jej męża wybrano Stefana Batorego, który był księciem Siedmiogrodu. Ich ślub odbył się 15 grudnia 1575 roku. Mąż Anny Jagiellonki – Stefan Batory został koronowany na króla Polski w Krakowie w 1576 roku.
Polityka wewnętrzna Stefana Batorego
W Polsce nie każdemu podobało się, że Batory został władcą. Przeciw opowiedziała się część duchowieństwa oraz miasto Gdańsk, który wypowiedział posłuszeństwo nowemu królowi. Miasto to było w sojuszu z Danią, której nie w smak było to, że Batory może kontynuować politykę swego poprzednika w sprawie dostępu Polski do morza. Sytuacja stawała się coraz bardziej napięta. Król zniósł nawet przywileje Gdańska za namową Karnkowskiego, chcąc doprowadzić to miasto do podporządkowania się jego wpływom. W końcu doszło do otwartego konfliktu między Batorym, a miastem Gdańsk. Wybuchła wojna w 1577 r., której decydująca bitwa rozegrała się nad Jeziorem Lubieszowskim. W walce tej Stefan Batory odniósł zwycięstwo, lecz nie udało mu się zdobyć Gdańska. Szalę zwycięstwa na stronę króla przechyliła flota duńska, która nie mogąc wesprzeć gdańszczan swym desantem poprzez flotę monarszą, dopuściła się sabotażu tych portów, które im zagrażały. Duńczycy zniszczyli, także Elbląg. Dopiero wówczas Gdańsk uznał Batorego królem. Miasto zapłaciło odszkodowania wojenne, z kolei władca Polski
przywrócił Gdańskowi wcześniejsze przywileje. W 1578 r. Stefan Batory utworzył Trybunał Koronny sądu apelacyjnego. Jego celem było odciążenie sądu królewskiego. Od tamtej pory do Trybunału Koronnego trafiały sprawy, w których odwoływano się do sądów niższej instancji, ale tylko na terenie Małopolski i Wielkopolski. Król, aby zdobyć przychylność szlachty postanowił, że skład Trybunału Koronnego będzie wybierany przez właśnie przez szlachtę na zwołanym w tym celu sejmiku. Stefan Batory poza sprawami wojennymi interesował się także nauką. Świadczy o tym założenie przez niego Akademii Wileńskiej w 1579 roku. Powstała ona w miejsce kolegium jezuickiego. Jej pierwszym rektorem został Piotr Skarga, która zasłynął jako działacz kontrreformacji. Należy również podkreślić otwartość króla na różnego rodzaju nowinki techniczne, jego dążenia do rozwoju handlu i rzemiosła w Polsce, a także poszukiwania złóż kopalnianych. Stefan Batory po ośmiu latach panowania zmarł w 1586 roku.
Polityka zagraniczna Stefana Batorego
Najważniejszym punktem w polityce zagranicznej Stefana Batorego była walka z Moskwą o Inflanty. Tym problemem mógł zająć się dopiero po uporządkowaniu spraw wewnątrz kraju. W końcu doprowadził do wybuchu wojny polsko-rosyjskiej w 1579 roku. Jeszcze tego samego roku Polacy zdobywają Połock. Z kolei w 1580 roku nasza armia powiększyła polskie tereny o Wielkie Łuki. W następnym roku Stefan Batory zwiększył pobór do armii i wyruszył na Psków. Do jego zdobycia jednak nie doszło, ponieważ Rosjanie dążyli do zawarcia pokoju. Rozmowy w tym celu odbyły się w 1582 roku w Jamie Zapolskim. Ustalono wówczas, że Inflanty oraz ziemia Połocka przechodzą w ręce polskie. Rosja w ten sposób utraciła dostęp do morza na 120 lat.
