Schyłek lat dwudziestych XIX wieku był dla Polaków okresem nie wywiązywania się Austrii, Rosji i Prus z przyrzeczeń dawanych Polakom. Ograniczanie niezależności Królestwa wiązało się z nieprzestrzeganiem Konstytucji parafowanej przez Aleksandra I. Stało się to powodem narodzin tajnych organizacji młodzieżowych o charakterze narodowo-wyzwoleńczym.

Przyczyny zawiązywania się tych ruchów należy także doszukiwać się w zaistniałym podówczas stanie gospodarki Królestwa. Co prawda od 1815 roku różne dziedziny gospodarki były w okresie rozkwitu. Przykład tego może stanowić rewolucja agrarna w rolnictwie a także rozwój przemysłu włókienniczego, metalurgicznego i hutniczego. Jednakże w 1823 roku doszło do wojny celnej z Prusami. Jej powodem był konflikt dotyczący zbyt wygórowanych stawek celnych nałożonych na Królestwo na towary sprowadzane z Prus. Na ówczesne nastroje niezadowolenia, zwłaszcza wśród robotników i rzemieślników, złożyło się podwyższenie cen towarów, wynikające z klęski nieurodzaju, jaka miała miejsce w 1830 roku.

Do Polski spływały wiadomości z Europy. Wieści niosły o zwycięstwie rewolucji lipcowej we Francji. Ponad to prasa polska rozpisywała się na temat potencjalnej interwencji carskiej w Belgii przy pomocy polskiej armii. Niemcy były zbulwersowane. Zaczęto się obawiać możliwości wykrycia spisku.

Europejskie ruchy rewolucyjne obudziły w Polakach żal z powodu niezrealizowania marzeń o zjednoczeniu ziem polskich pod berłem caratu. Co więcej, obawiano się nałożenia na Królestwo większych ograniczeń chroniących Rosję przed wybuchem rewolucji. Dlatego Polacy podjęli walkę o niepodległość.

Celem niniejszego opracowania jest próba przedstawienia walki Polaków w oparciu o analizę powstania listopadowego 1830 roku, powstania krakowskiego z 1846 roku, powstania wielkopolskiego z 1848 roku, wiosny Ludów oraz powstania styczniowego z 1863 roku. W toku pracy postaram się także zanalizować i przedstawić przyczyny niepowodzeń, które doprowadziły do upadku polskiej, jakże pięknej wizji niepodległości.

Pierwszym powstaniem jakie miało miejsce było powstanie listopadowe. Jednakże było ono wynikiem przypadku. Z matematycznego i logicznego punktu widzenia Rosja z dziesięciokrotnie większą liczbą mieszkańców niźli Królestwo musiała odnieść zwycięstwo. Przewaga Rosjan była ogromna i wynosiła 2 do 1. Polacy dodatkowo zignorowali siłę napływających ochotników. Co więcej, polska armia była słabo uzbrojona a dowódcy licząc na łaskawość Moskwy i cara unikali poważniejszych starć. Podkreślić należy, iż Polacy byli osamotnieni w walce, gdyż swego wsparcia odmówiła Francja i Wielka Brytania. Ponad to powstanie osłabił zbytni egoizm rządu, składającego się ze szlachty i arystokracji, który był obojętny na sprawy socjalne i kwestię chłopską. Można zatem zauważyć, iż powstanie z samego początku skazane było na niepowodzenie. Przyczyniły się do tego także klęski bitewne, które miały miejsce po nielicznych sukcesach. Przykładem może być klęska pod Ostrołęką, do której po części przez swoja nieudolność przyczynił się Skrzynecki. Natomiast znakomity plan Prądzyńskiego nie został wcielony w życie z tego względu, że zawierał zbyt wielka ofensywność. Kolejne wydarzenia potoczyły się błyskawicznie: klęska wyprawy łysobyckiej, dopuszczenie wojsk rosyjskich do twierdzy Modlin, nieudany, odwracający uwagę, marsz Ramorino, nieudana obrona Warszawy i nie podjęcie ostatecznej walki o utrzymanie stolicy. Sześciu generałom, którzy stali na czele powstania, można nadać przydomek czarnych bohaterów powstania. Byli to ludzie w wieku od czterdziestu do pięćdziesięciu lat, których nie było stać na dokonanie czynów odważnych, często ryzykownych. Co więcej nie wierzyli oni w możliwość pokonania potęgi Rosji a tym samym w powodzenie powstania.

Nieudane było także powstanie krakowskie, które w momencie wybuchu było jeszcze w trakcie przygotowań. Ponad to zrodził się problem w postaci aresztowań większości przywódców. Przyczyniło się to do zmniejszenia szans na odniesienie sukcesu. Naiwnie trwano w wierze, iż inne państwa ościenne wyrażą swoje poparcie dla powstania, pomimo braku informacji na temat jego wybuchu. Zaledwie dziewięciodniowe powstanie krakowskie stanowiło jednak moment przełomowy. Otóż jego skutkiem była zapowiedź szybkiego zniesienia feudalizmu na ziemiach polskich.

Feudalizm był przeszkodą w osiągnięciu niepodległości, dlatego Polacy musieli dążyć do jego jak najszybszej likwidacji. Rok wybuchu powstania krakowskiego był również rokiem wybuchu powstania chłopskiego w Galicji, które zakończyło się niepowodzeniem. Krwawe walki nie zdołały jednak przynieść chłopom uwłaszczenia i likwidacji folwarków.

Doświadczenia tych powstań uwiadomiły jak ważną rolę w walkach wyzwoleńczych odgrywają kontakty międzynarodowe. Dlatego tez ugrupowania na emigracji poczęły te kontakty umacniać.

Na terenie Wielkopolski wybuchło kolejne powstanie. Już od dłuższego czasu panowały tam nastroje rewolucyjne. Przyczyną tego było postępujące uwłaszczenie chłopów w zaborze pruskim, co wpłynęło na rozwój tamtejszej świadomości narodowej. Skutkiem narastających nastrojów antypruskich był wybuch powstania. Zespoliło ono dążenia do uwłaszczenia i do zacieśniania kontaktów zagranicznych. Dzięki tej rewolucji społeczeństwo polskie dowiedziało się o wyjątkowo patriotycznej postawie chłopów i o ich potencjale, który był następstwem uświadomienia i wolności. Umowa z Jarosławca, która zawierała klauzulę ustanowienia autonomii dla Wielkopolski, nie weszła w życie. Nie doszło także do wojny z Rosją. A to za przyczyną ukształtowania się dwóch całkiem odmiennych programów walk, których autorami byli umiarkowani liberałowie i radykałowie. Zgubę przyniosła także silna wiara w nadejście pomocy od państw ościennych. Do tych powodów można zaliczyć również utworzenie partyzantki a nie stałej armii polskiej, jak to zakładał Ludwik Mierosławski.

Wiosna Ludów, która objęła Pomorze i Mazury wzbudziła nadzieje na uznanie polskich dążeń niepodległościowych. Jednakże oczekiwane rezultaty nie nadeszły.

Powstanie styczniowe było już ostatnim zrywem Polaków w XIX wieku. Już na starcie szala zwycięstwa przechyliła się na stronę o wiele liczebniejszej armii rosyjskiej, która w swych szeregach liczyła 100 tysięcy żołnierzy, podczas gdy Polacy zgromadzili tylko 6 tysięcy. Ponad to powstańcy wyszli do starcia z Rosjanami uzbrojeni w strzelby myśliwskie, kosy i drągi, co dodatkowo zmniejszało ich szanse. Także i tym razem doszło do wewnętrznego podziału na dwa przeciwstawne obozy: Czerwonych i Białych. Czerwoni w swym programie zakładali wybuch zbrojnego powstania, zniesienie pańszczyzny oraz uwłaszczenie chłopów. Z kolei Biali domagali się odszkodowania dla szlachty w zamian za uwłaszczenie chłopów. Przez pewien czas powstanie było pozbawione władz, gdyż nie zdobyto miasta Płock, potencjalnej siedziby Rządu Narodowego. Jeśli zaś idzie o oficjalnego przywódcę powstania, którym był Ludwik Mierosławski to udał się on za granicę. Po raz kolejny Polacy liczyli na pomoc Francji i Wielkiej Brytanii, której ostatecznie się nie doczekali. W tym przypadku na przywódców powstania wybrano ludzi mało kompetentnych. Jedyny wyjątek stanowił Romuald Traugutt.

Dokonawszy analizy przebiegu powstań wywnioskować można jakie błędy zostały popełnione przez Polaków. Przede wszystkim błędem było pochopne, często nieprzemyślane i przedwczesne podejmowanie walki bez przygotowania programowego i strategicznego. Kolejnym błędem było przekazywanie dowództwa w ręce ludzi niedoświadczonych lub w podeszłym wieku. Do klęsk przyczyniła się także mało liczebna armia, w dodatku kompletnie nie przygotowana do walki z liczebniejszym i lepiej uzbrojonym przeciwnikiem. Należy jednak podkreślić, iż przyczyną upadków powstań była również solidarna walka zaborców, którzy jednoczyli swe siły by stłamsić polskie ruchy wyzwoleńcze.