Stosunek cara do Polaków po wojnie krymskiej

Społeczeństwo polskie do wojny krymskiej dzieliło się na cztery grupy: chłopstwo, mieszczaństwo i drobno mieszczaństwo, ziemiaństwo oraz na inteligencję. Po wojnie car Aleksander II zmienił stosunek do naszych rodaków. Starał się on zdobyć ich przychylność, dlatego przeprowadził szereg ustępstw. Zdawał sobie sprawę, że każda z tych grup dążyła do innych celów, musiał więc wyjść im naprzeciw. Aleksander II zgodził się na otwarcie w Warszawie Akademii Medyczno-Hutniczej, zniósł stan wojenny, cenzura okazała się łagodniejsza. Sprowadził do Królestwa emigrantów, także tych zesłanych w głąb Rosji. Poza tym przywrócił na Litwie w szkołach średnich język polski. Polacy mogli odtąd sprawować urzędy. Car przychylił się do utworzenia Towarzystwa Rolniczego, które miało reprezentować wolę ziemiaństwa. Na funkcję Namiestnika Królestwa mianował liberała Gorczakowa.

Największe problemy społeczeństwa polskiego

Do największych problemów chłopów należał brak własnej ziemi. Od 1806 r. ten stan faktyczny został zmieniony. Wolni chłopi jednak nie otrzymali na własność ziemi, spowodowało to, że 40 % gruntów rolnych było oczynszowanych. Zmiany do jakich doszło w tym czasie doprowadziły do tego, że powstały dwie nowe grupy społeczne. Były to inteligencja oraz burżuazja. Inteligencja pracująca zasilała urzędy państwowe, a burżuazja rekrutowała się z bogatego mieszczaństwa przede wszystkim z miasta Warszawy. Kolejnym problemem, z którym musiał zetknąć się car była kwestia zniesienia poddaństwa szlachty litewskiej. Ich przedstawiciele w 1857 r. wysłali delegację do Aleksandra II w tej sprawie. W celu rozwiązania tego problemu władca Rosji powołał komitety guwerialne. Zadaniem tych komitetów było również wprowadzenie reformy uwłaszczenia chłopów.

Instytucje, które reprezentowały następujące stany społeczne

a. Ziemiaństwo

Organizacją, która reprezentowała ziemiaństwo było Towarzystwo Rolnicze. Na jego czele stał Andrzej Zamojski. Zrzeszało parę tysięcy członków, którzy oficjalnie byli apolityczni. Najważniejszą sprawą poruszaną na zebraniach Towarzystwa Rolniczego była kwestia posiadania własnej ziemi przez chłopów oraz płacenia przez nich czynszów za jej użytkowanie.

b. Burżuazja

Przedstawicielem tej grupy społecznej był Leopold Kronenberg. Gromadził on wokół swojej osoby przede wszystkim bogatą część warszawskiego mieszczaństwa. Burżuazja dążyła do uwłaszczenia chłopów, równouprawnienia Żydów, rozbudowy oświaty, do powstania samorządu miejskiego oraz do niepodległości Królestwa.

c. Inteligencja

Na czele inteligencji stał Edward Jungens. Ta grupa społeczna dążyła do rozwinięcia oświaty, gospodarki, sprzeciwiała się powstaniom zbrojnym. Inteligencja akcentowała bardzo wyraźnie pracę u podstaw, jako działania mającego przynieść rozwój kraju. Byli także nazywani millenerami. W inteligencji wyróżnił się swoim konserwatywnym podejściem hrabia Aleks Wielopolski. Wysłał on do rosyjskiego księcia Metternicha list, w którym wyrzucił mu podburzanie chłopów w Galicji przeciwko szlachcie. Zwrócił również uwagę, że car Rosji nigdy by do takiego stanu nie dopuścił. Wielopolski po 1856 r. by zwolennikiem przywrócenia prawa w Królestwie, które było ustanowione na Kongresie Wiedeńskim w 1815 r.

d. Organizacje rewolucyjne

Instytucje rewolucyjne w większości formowały się we Francji. Tam waśnie dotarli powstańcy listopadowi oraz Polacy w wyniku Wiosny Ludów. Kolejna grupa zrzeszająca osoby, które popierały walkę zbrojną był rosyjski ruch rewolucyjny. Dążył on do zbrojnego obalenia rządów carskich. W tym celu zrzeszał w swych szeregach Polaków, Rosjan i Ukraińców. Organizacja ta rozwijała się na wyższych uczelniach wojskowych. Ten ruch zwerbował takich polskich oficerów jak: Zygmunt Szenakowski, Jarosław Doborowski i Zygmunt Podlewski. Pod koniec roku 1858 r. w samym Królestwie zaczęła się konspiracja przeciwko carowi. Ludwik Mirosławski, który był zwolennikiem ruchu rewolucyjnego z zagranicy nawoływał młodzież, aby potępiała pracę organiczną, podburzał do zbrojnego powstania oraz żądał natychmiastowego uwłaszczenia chłopów. Pod koniec lat sześćdziesiątych XIX w. wyodrębniły się dwa obozy, które dzieliły społeczeństwo na dwie grupy. Pierwszym z nich była formacja Czerwonych, którzy dążyli do walki z carem, drugim była grupa Białych, która sprzeciwiała się dążeniom do obalenia cara.