Kultura łużycka i Biskupin

Mianem kultury łużyckiej określa się kulturę powstałą około roku 1300 przed naszą erą, na ziemiach łużyckich, polskich (w dorzeczu Wisły i Odry), słowackich, morawskich oraz częściowo ukraińskich. Ludy, za sprawą których zrodziła się kultura łużycka, pałały się rolnictwem oraz hodowlą (świń, bydła oraz owiec). Znały one takie narzędzia pracy jak radło czy motyka.

Na ziemiach polskich zachowało się wiele przykładów kultury łużyckiej. Najwspanialszym i najbardziej znanym po dziś dzień jest Biskupin, gród odkryty przez uczonych archeologów w roku 1933. Gród założony został na Pojezierzu Gnieźnieńskim. Powstanie otwartej osady Biskupin datuje się na okres pomiędzy 500 a 400 rokiem przed naszą erą. Podobnie jak inne ludy prasłowiańskie, tak i mieszkańcy Biskupina trudnili się rolnictwem, łowiectwem, zbieractwem oraz rzemiosłem (głównie garncarstwem i tkactwem). Upadek Biskupina wiąże się ze wzrostem znaczenia dynastii piastowskiej. W XI wieku ziemie osady należały do biskupstwa gnieźnieńskiego.

Mieszko I

Mieszko I uchodzi za pierwszego historycznego władcę państwa polskiego. Urodził się prawdopodobnie około roku 935, zmarł w roku 992. Mieszko I był synem Siemomysła, oraz ojcem Bolesława Chrobrego. W dobie swego panowania książę Mieszko I, skupił prymat nad takimi ziemiami polskimi jak Wielkopolska, Mazowsze, Pomorze Gdańskie, Kujawy oraz Śląsk. Usiłował także narzucić zwierzchnictwo Małopolsce. Poprzez chrzest w roku 966, Mieszko I wprowadził ówczesną Polskę wczesnopiastowską w krąg zachodniej kultury chrześcijańskiej.

Bolesław Chrobry

Bolesław Chrobry był synem Mieszka I. Urodził się w roku 967, zmarł w roku 1025. Od samego początku swego panowania, książę był wielkim zwolennikiem organizowania misji chrystianizacyjnych na ziemie pruskie. W czasie jednej z takich misji, w roku 997 zginął święty Wojciech, którego zwłoki Bolesław wykupił z rąk pruskich, a następnie złożył w Gnieźnie. W roku 999 świętego Wojciecha kanonizowano, a w roku 1000 z pielgrzymką do jego grobu przybył sam cesarz niemiecki Otton III. Podczas odbywającego się wówczas zjazdu gnieźnieńskiego, Otton III wyraził zgodę na utworzenie metropolii arcybiskupiej w Gnieźnie, oraz biskupstw w Krakowie, Kołobrzegu oraz Wrocławiu. Podczas tej samej uroczystości, Otton III wręczył Bolesławowi włócznię świętego Maurycego oraz włożył na głowę księcia diadem. Gest ten był wyrazem przyzwolenia na koronację królewską Bolesława. Niestety na skutek śmierci Ottona III, oraz wstąpienia na tron cesarski Henryka II, koronacja Bolesława była możliwa dopiero w roku 1025. Koronacja ta, nie tylko zwieńczyła trudne, wypełnione walkami panowanie Bolesława Chrobrego, ale nade wszystko nadała państwu polskiemu nowego blasku i międzynarodowego znaczenia. Po śmierci, Bolesława pochowano obok ojca Mieszka I, w Katedrze w Poznaniu.

Następcy Bolesława Chrobrego

Po śmierci Bolesława Chrobrego na tron królewski wstąpił jego syn Mieszko II. Jego rządy królewskie (w latach 1025-1031) oraz książęce (1032-1034) w przeciwieństwie do rządów ojca, nie

zapisały się dobrze w pamięci potomnych.

Następcą Mieszka II, w latach 1039-1058, był Kazimierz Odnowiciel. Z nastaniem roku 1039 korzystając ze wsparcia militarnego cesarza niemieckiego Henryka III, oraz finansowego księcia ruskiego Jarosława Mądrego, Kazimierz powrócił do Polski. Przejął kontrolę nad Wielkopolską oraz nad dawnymi ziemiami Wiślan z Krakowem, z którego uczynił swoją główną siedzibę. Z nastaniem roku 1047 Kazimierz przyłączył do swego władztwa Mazowsze oraz prawdopodobnie Pomorze Gdańskie. Trzy lata później (1050 rok) do Polski przynależał już, dotychczas czeski, Śląsk. Sprawę Śląska uregulowano ostatecznie podczas zjazdu w Kwedlinburgu (1054 rok). Kazimierzowi udało się odnowić biskupstwo krakowskie (1046 rok) oraz arcybiskupstwo gnieźnieńskie (1050 rok). Poczynił on także fundacje klasztorne w Tyńcu oraz w Lubiążu. Kazimierz przeprowadził również reformę ówczesnej wojskowości. Za swe dzieło odbudowy i naprawy kraju zyskał u potomnych przydomek "Odnowiciel".

Następcą Kazimierza Odnowiciela był Bolesław Śmiały, zwany także Szczodrym. W latach 1058-1076 Bolesław sprawował w Polsce władzę książęcą, zaś w latach 1076-1079 władzę królewską. W pamięci potomnych bardziej niż przyłączenie przez Bolesława do Polski Grodów Czerwieńskich, zaprzestanie uiszczania na rzecz Czech trybutu ze Śląska, lub polityka dialogu księcia z Węgrami, zapisała się sprawa jego konfliktu z biskupem Stanisławem. Tradycja głosi, że biskup Stanisław sprzeciwiający się praktykowanym przez księcia okrutnym karom, sam został przez Bolesława skazany na poćwiartowanie, a tym samym na straszną śmierć. Oczywiście jest to jedynie legenda (mit) nie mająca nic wspólnego z rzeczywistością. Prawdziwą przyczyną skazania biskupa na śmierć, było jego spiskowanie z kołami możnowładczymi, niechętnymi Bolesławowi. Posądzony o zdradę, został ukarany tak jak wszyscy opozycjoniści, nie chcący dochować wierności monarsze. Nie ulega natomiast najmniejszej wątpliwości, że kara wymierzono biskupowi, spotkała się ze sprzeciwem tych samych możnych, z którymi paktował Stanisław. Wywołali oni konflikt z królem, konflikt, który ten ostatni przegrał. W roku 1079 Bolesław Śmiały musiał uchodzić z kraju na Węgry, gdzie zmarł w roku 1081. Następcą Bolesława na polskim tronie został jego brat, Władysław Herman.