Herezje to poglądy sprzeczne z nauką kościoła katolickiego wynikające najczęściej z odmiennej interpretacji Pisma Św. Bardzo często łączyły się z kwestiami społecznymi na przykład ideą ubóstwa w kościele lub równości wszystkich bez względu na stan, bogactwo lub urodzenie. Wyznawcy heretyckich idei byli ścigani i zaciekle tępieni przez kościół, przyjęła się praktyka palenia na stosie tych ludzi, którzy nie wyparli się głoszonych idei. Rolę inkwizytorów od XIII - XIV w. pełnił zakon dominikanów. Innym sposobem tępienia herezji było urządzanie krucjat rycerstwa, w ten sposób całkowicie wytępiono herezje albigensów w południowej Francji. Herezje średniowieczne stanowiły grunt dla późniejszych działań reformacji w Europie.
Przykładem XII wiecznej herezji może być tzw. Ruch "ubogich z Lyonu", działających za przykładem kupca P. Waldo (stąd ich nazwa waldensi) , który rozdał ubogim swój majątek, porzucił rodzinę i głosił słowo boże, dzięki niemu na język prowansalski przetłumaczono Biblię. Podstawą była przede wszystkim miłość bliźniego. Mimo że waldensi byli potępieni przez kościół herezja rozszerzyła się na cała Europę Zachodnią i trwała do końca średniowiecza.
W Europie Środkowo Wschodniej przykładem może być herezja Jana Husa w XV w., której źródeł możemy szukać w nauce angielskiego teologa Jana Wiclifa (żądania ubogiego kościoła). Głównym problemem było bogactwo kościoła, czemu ostro sprzeciwił się Jan Hus profesor uniwersytetu w Pradze, żądał odebrania kościołowi majątków ziemskich i powrót do idei ubogiego kościoła. Ostatecznie Hus potępiony przez papieża udał się na sobór w Konstancji(1415) zabezpieczony "listem żelaznym" cesarza Zygmunta Luksemburskiego, został tam aresztowany i spalony na stosie. Husyci jeszcze przez długie lata toczyli wojny z krucjatami rycerstwa chrześcijańskiego głównie z Niemiec i Śląska. Ostatecznie Zygmunt Luksemburski (ówczesny cesarz Niemiec i jednocześnie król Czech) zawarł kompromis z mniej radykalnym skrzydłem husytów i zakończył wojny z tą herezją (1436).
