Król Kazimierz Wielki urodzony w roku 1310, na monarszym tronie zasiadał od roku 1333 do roku 1370. Rządy w jednoczącej się na nowo Polsce, przejął po śmierci swego ojca oraz wielkiego poprzednika, Władysława Łokietka. Kazimierz Wielki zmarł bezpotomnie w roku 1370, tym samym linia królów z dynastii Piastowskiej wygasła.
Lata, w których przyszło młodemu monarsze sprawować władzę w państwie, nie należały do najłatwiejszych. Osłabiony wieloletnim rozbiciem dzielnicowym, jednoczący się i scalający się kraj, wymagał wybitnych oraz niezwykle wszechstronnych rządów. Takie też rządy zapewnił ówczesnemu, średniowiecznemu Królestwu Polskiemu, Kazimierz Wielki. Władca doskonale realizował się tak na polu polityki zagranicznej-europejskiej, jak i wewnętrznej-krajowej. Nie tylko, że uregulował większość sporów oraz konfliktów zewnętrznych trawiących państwo, ale także reformował je i przebudowywał od wewnątrz.
Jednym z najistotniejszych dokonań królewskiej polityki zagranicznej było doprowadzenie, podczas odbywającego się w roku 1335 zjazdu w Wyszehradzie, do zrzeczenia się przez króla czeskiego Jana Luksemburskiego praw do korony Królestwa Polskiego. Co prawda, cena za wspomniane zrzeczenie okazała się być niezwykle wysoka (Kazimierz Wielki zmuszony był wpłacić władcy czeskiemu 20 tysięcy kop groszy praskich), niemniej jednak wydaje się, że była warta osiągniętego rezultatu.
Także w Wyszehradzie miał miejsce kolejny etap sporu polsko-krzyżackiego o zagarnięte przez Zakon ziemie Królestwa. Ponieważ ani podczas zjazdu z roku 1335, ani podczas procesu warszawskiego (1339 rok), nie osiągnięto satysfakcjonującego obie strony rozwiązania, zdecydowano się na podpisanie wieczystego pokoju kaliskiego (1343 rok). Na mocy sygnowanego przez stronę polską oraz krzyżacką aktu, zakonnicy w charakterze tzw. wieczystej jałmużny zatrzymywali prawa do Pomorza Gdańskiego oraz ziemi chełmińskiej. Z kolei Polacy, odzyskali nabytki terytorialne w postaci Kujaw oraz ziemi dobrzyńskiej.
Sukcesem króla Kazimierza Wielkiego było zmuszenie Czechów do zrzeczenia się ich roszczeń do dzielnicy mazowieckiej. Pokój z Namysłowa (1348 rok) stanowił jednak także, o odstąpieniu polskiego monarchy od praw do Śląska. Rezygnacja Kazimierza Wielkiego z dzielnicy śląskiej, przekreśliła tym samym marzenia jego ojca, Władysława Łokietka, o włączeniu wspomnianego terytorium w granice zjednoczonego państwa polskiego. Swoistą rekompensatą za utracenie praw polskich do Śląska, było złożenie w roku 1351 przez książąt mazowieckich hołdu lennego królowi Kazimierzowi Wielkiemu, jak również włączenie w granice państwa terytorium Rusi Halickiej.
Ale polityka Kazimierza Wielkiego to nie tylko sukcesy na arenie międzynarodowej, ale także, a może nade wszystko, sukcesy wewnątrz kraju. Król zainicjował bowiem wielopłaszczyznowe dzieło reformowania oraz modernizowania państwa. Powodzenie jego planów było tak wielkie, że powszechnie mówiło się, i mówi się do dzisiaj, że Kazimierz zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną. A propos budownictwa. Otóż, z inicjatywy monarchy ozdobiony został zamek królewski w Krakowie, wzniesiono przyległe do grodu miasteczko (nazwane od imienia króla, Kazimierzem), zbudowano blisko 50 zamków warownych oraz ufortyfikowano około 27 miast. Wielką inicjatywą Kazimierza Wielkiego było także ufundowanie pierwszego w Polsce, a drugiego w Europie uniwersytetu, zwanego Akademią Krakowską. O tych oraz innych inicjatywach królewskich, można przeczytać w Kronice średniowiecznej niejakiego Janka z Czarnkowa.
Pomysłem królewskim było także przeprowadzenie reform skarbowych (takich jak: przeorganizowanie systemu podatkowego państwa, przekształcenie systemu celnego, wprowadzenie nowych rozwiązań monetarnych) oraz sądowniczych (między innymi spisanie Kodeksu Wiślickiego oraz Kodeksu Piotrkowskiego).
Na koniec warto podkreślić, że Kazimierz Wielki cieszył się uznaniem oraz autorytetem w ówczesnej Europie. Majestat monarszy naznaczyła oraz utwierdziła koronacja królewska, mająca miejsce w dniu 23 kwietnia 1333 roku. W uroczystości namaszczenia na królewską parę Kazimierza oraz jego małżonki, wzięli udział polscy biskupi, jak również ówcześni możni oraz panowie-szlachta. W dziejach zasłynął także zorganizowany przez władcę w Krakowie w roku 1364, zjazd europejskich monarchów. Po dziś dzień znana jest uczta zorganizowana przez Mikołaja Wierzynka, uczta w której wzięły udział takie ówczesne sławy jak: cesarz Karol IV Luksemburski, król węgierski Ludwik Andegaweński, Waldemar IV Duński, Piotr król Cypru oraz Bolko Świdnicki, Siemowit III Mazowiecki, Bogusław V Pomorski, czy Otton margrabia brandenburski.
Król Kazimierz Wielki zmarł w dniu 5 listopada 1370 roku. Przyczyną śmierci była rana zadana mu podczas polowania. Nie pozostawiając po sobie męskiego potomka, Kazimierz Wielki przyczynił się do wygaśnięcia na polskim tronie dynastii Piastowskiej. Zgodnie z ustaleniami z Wyszehradu z roku 1339, w roku 1370 schedę po Kazimierzu przejęli Węgrzy, a dokładniej król Ludwik Andegaweński.
