Historia pieniądza nie jest tak długa jak historia ludzkości. Pierwotni ludzie nie zdawali sobie, czym są pieniądze, ale także nie potrzebowali walut w dzisiejszym znaczeniu. Wymiana odbyła się na zasadzie wymiany handlowej towar za towar, towarem było wszystko, co miało jakąś wartość dla danej społeczności. ( np. żywność, narzędzia, tkaniny, ozdoby). Stały rozwój wymiany towarowej naprowadzał pewne problemy w przeliczaniu wartości poszczególnych towarów, to było czynnikiem dla idei monet w siódmym wieku p.n.e. i na przestrzeni IX wieku pieniądza papierowego w Chinach.
Początkowa wymiana towarowa było dokonywana z najbliższymi sąsiadami lub kupcami na zasadzie towar za towar. Jednak rozwój cywilizacyjny i zróżnicowanie wartości poszczególnych towarów np. zboża w czasie głodu czy suszy, doprowadziło do substytuowania funkcji pieniądza przez pewne towary uznane przez ogol. Takim towarem było ziarno, dla plemion rolniczym, które można było łatwo odliczać, odsypując odpowiednia wielkość a także transportować. Innym przykładem może być bydło, o którym wspomina w Homer w Iliadzie pisząc ze za dziewięć wołów można było Krupic zbroje.
W Polsce takim rozpowszechnionym i wymienialnym środkiem płatniczy, była sól. Sol wyrażała kary sadowe, grzywnę, jedna z nich na przykład polegała na wyegzekwowaniu od oskarżonego 300 kruszy, czyli grud soli. Dobitnym przykładem znaczenia soli w tamtych czasach jest popularne powiedzenie, które przetrwało do dzisiaj mianowicie "słono za cos płacić".
Jednak wraz z rozwojem ludzkości poszukiwano coraz doskonalszego trwalszego środka wymiany. Takim okazały się metale. Bardzo trwale, wytrzymale i łatwe w transporcie doskonale nadawał się na miano substytutem pieniądza. Początkowo wymianie podlegały odrobione bryłki metali, najczęściej stopy żelaza i miedzi. Później dobiera wobec powszechnej produkcji żelaza do głosu doszły metale szlachetne. Takich transakcji dokonywano w krajach Azji Mniejszej ( Babilonii, Asyrii) i Egipcie. Często zdarzało się ze dane społeczeństwo specjalizowało się w produkcji konkretnych przedmiotów z żelaza, i wówczas wymieniano te przedmioty na równi ze sztabami lub bryłami metali. Dlatego często archeolodzy odnajdując zakopane skrzynie z siekierami czy dzidami w środku świadczące o bogactwie właściciela tej skrzyni. Jedyny problemem było dokładne ważenie i określanie jakiś kruszcu, którym płacono, każdy kupiec i nie tylko posiadać musiał wagę i kowadełko, na którym w razie potrzeby poddawał badaniu jakość kruszcu np. ciął rozgrzany metal. Procedury te ułatwiano poprzez wybijanie przez wiarygodnych kupców na sprawdzonych przez nich kawałkach metalu czegoś w rodzaju stempla, co miała gwarantować jakoś środka płatniczego.
Największy wpływ na zmianę mentalność wymiany handlowej i postęp w tej dziedzinie maja Fenicjanie, a zwłaszcza ich miasta Ugarit, Byblos, Sydon i Tyr, które były synonimem bogactwa wynikającego z szeroko zakrojonego handlu z niemal wszystkimi państwami ówczesnego świata. To oni stworzyli pierwowzór bezgotówkowych form rozliczeń w postaci uwierzytelnionych tabliczek służących do dokonywania operacji finansowych. Fenicjanom przypisuje się wynalezienie zdolności wytopu i produkcji wyrobów z brązu, co daje duże prawdopodobieństwo ze to Fenicjanie wynaleźli monety. Aczkolwiek mimo tych przypuszczeń nasza dzisiejsza wiedza podważa to, bowiem najstarsze znalezisko, pochodzące z VII wieku p.n.e. pochodziła z okolic Efezu. Znalezisko było elektronem ( tak w starożytności nazywano stop złota i srebra) i należała prawdopodobnie do ówczesnego złotnika z Efezu. Pojawienie się takich pramonet było już krokiem milowym do upowszechnienia pieniądza.
Na dalekim wschodzie w Indiach i Chinach dużo wcześniej, bo kilka wieków p.n.e. mieszkańcy posługiwali się monetami w postaci cienkich prostokątnych blaszek srebrnych. Natomiast w Chinach podobno już w X wieku p.n.e. znano i posługiwano się drobnymi miedzianymi monetami, choć pierwsze monety przypominały kształtem narzędzia np. motyk. Przełomem było wprowadzenie przez cesarza chińskiego Szy-Huang-ti w 221 r. p.n.e jednolitych okrągłych monet z kwadratowym otworem pośrodku, wzór ten służył Chińczykom aż do 1912 roku.
Popularność monet postępowała powoli, kolejne państwa starożytne przekonywały się do funkcji i wygody pieniądza w postaci monet. Rzym wprowadził je w IV wieku p.n.e. a Kartagina w III wieku p.n.e.. Na przełomie kolejnych lat monety stały się nieodłącznym składnikiem cywilizacji europejskiej.
