Ludwik Pasteur

Uczony ten żył w XIX w. (między 1822 a 1895). Chemik i biolog pochodzenia francuskiego urodzony w Dole (wschodnia Francja). Nauki pobierał na uniwersytecie w Paryżu, mimo faktu, iż nie przejawiał zbyt dużych zdolności intelektualnych w 1847 roku udało mu się obronić doktorat z zakresu chemii - badał on właściwości optyczne izomerów kwasu winowego. Później pracował on na uniwersytetach w Strasburgu (1849), Lille (1854) oraz Paryżu (1867).

W swych badaniach skoncentrował się on na zagadnieniu fermentacji, to dzięki niemu świat dowiedział się, że za proces ten odpowiadają mikroorganizmy. Badania te podsunęły mu namyśl, iż mogą występować inne organizmy, które swą obecnością a także wytwarzanymi przez siebie substancjami wywoływać choroby u ludzi i zwierząt prowadzące nie raz do ich śmierci.

Do jego osiągnięć zaliczamy również wynalezienie oraz upowszechnienie techniki, dzięki której możliwym stało się rozdzielanie tzw. racematów. Metoda ta opierała się o ich optyczne właściwości. Był on jednym z pierwszych naukowców, który bezdyskusyjnie wykazał, iż nic nie powstaję samo z siebie - obalenie teorii samorództwa. Nurtowały go również etiologiczne podstawy takich chorób zakaźnych jak cholera u drobiu, wąglik czy różyca u świń. Badania prowadzone w tym temacie doprowadziły go do wniosku, iż jedynym sposobem zabezpieczenia przed zapadnięciem na owe choroby jest podanie odpowiednie szczepionki, którą uzyskać można z "unieszkodliwionych" zarazków. Szczepionki na wcześniej wymienione choroby uzyskał w 1880 (cholera drobiu), 1881 (wąglik) oraz w 1883 (różyca świń). Istota szczepienia polega na immunologicznym stymulowaniu organizmu do samodzielnej produkcji przeciwciał przeciw danemu patogenowi.

Kolejnym znakomitym osiągnięciem było uzyskanie szczepionki przeciw ciężkiej chorobie, jaką była wtedy wścieklizna. Szczepionka została opracowana w 1885 roku i bardzo szybko przyczyniła się do ratowania ludzkiego życia.

Ludwikowi Pasteur zawdzięczamy także opracowanie metody odpowiedniej konserwacji żywności, która dziś zwana jest pasteryzacją. Polega ona głównie na hamowaniu metabolizmu drobnoustrojów oraz wytwarzania przez nie różnych enzymów, które są przyczyną szybkiego psucia się przechowywanej żywności. Efekt ten Pasteur uzyskał ogrzewając dany produkt do temperatury około 100oC (nieco poniżej) bądź też ogrzewając go dłuższy czas w temperaturze 65oC. Pasteryzować produkty można również na sposób radiacyjny, kiedy to "pożywienie" poddane jest działaniu promieniowania jonizującego, które daje podobne efekty jak podgrzewanie. Tak zakonserwowane jedzenie może być przechowywane przez dłuższy czas, niż zwykłe jedzenie.

Osiągnięcia tego uczonego z dziedzin medycyny, przemysłu oraz rolnictwa są nieocenione.

Przykładowe choroby zakaźne

  1. Wąglik

Choroba wywoływana przez drobnoustroje (laseczki wąglika) u zwierząt oraz ludzi. Jest ona zakaźna a jej przebieg ciężki. Najczęściej ofiarami tej choroby padają bydło, owce oraz konie znacznie rzadziej dopada ona zwierzęta futerkowe, kozy oraz świnie. Człowiek zaraża się wąglikiem po przez bezpośredni kontakt z chorymi zwierzętami, bądź ich zwłokami.

Bakterie wywołujące wąglika, a więc laseczki wąglika, gdy znajdą się w warunkach deficytu tlenowego wytwarzają specyficzne formy przetrwalnikowe, które to mają zdolności przetrwania w glebie nawet kilkadziesiąt lat. Do zakażenia tą bakterią dochodzi na drodze pokarmowej a czas rozwinięcia się choroby mieści się w przedziale od kilkunastu godzi do dni. Do zgonu u zwierząt dochodzi niemal natychmiastowo. W swej najostrzejszej postaci wąglik przejawia się krwawieniem z nozdrzy, pyska oraz odbytu. Kończy się to zazwyczaj śmiercią w przeciągu parunastu godzin. W postaci łagodniejszej agonia trwa od 2 do 3 dni.

W przypadku ludzi objawy są skorelowane z tym, w jaki sposób zarazki dostały się do organizmu ludzkiego. Stąd też wąglik może przyjmować postać jelitową (dość rzadką), płucną z objawami zbliżonymi do zapalenia płuc oraz skórną, której objawami są guzkowate twory, dość swędzące, które z czasem przekształcają się w ciemno zabarwione strupy z naciekami.

Choroba ta leczona jest za pomocą antybiotyków penicylinowych oraz sulfonamidami.

2) Różyca świń

Choroba dotykająca wyłącznie świnie, której przyczyną jest obecność włoskowca różycy. Przenosi się na drodze pokarmowej bądź po przez uszkodzone powłoki skóry. Pierwszymi objawami infekcji jest podniesiona temperatura ciała (nawet do 42oC), zapalenie spojówek, niechęć do stania czy też w ogóle ruszania się, utrata apetytu a także charakterystycznymi plamami na ciele, które powstają w wyniku przekrwień pod skórą. Około 2-3 dnia na ciele zwierzęcia pojawia się pokrzywka oraz ciemne plamy, których przyczyną są miejscowo pojawiająca się martwica a także złuszczanie się naskórka. Zazwyczaj do zgonu dochodzi w 3 do 4 dni po wystąpieniu pierwszych objawów.

Choroba może także przyjmować postać przewlekłą, kiedy to pojawiają się przeciągłe zapalenia stawów oraz wsierdzia. Zwierzęta zaczynają kuleć oraz cierpieć z powodu niewydolności serca. Tu także pojawia się martwica skóry. Leczenie podobnie jak w poprzednim przypadku polega m.in. na podawaniu antybiotyków. Niebezpieczeństwo związane z różyca wynika z możliwości jej przenoszenia się na ludzi.

  1. Wścieklizna

Inaczej wodowstręt. Choroba dotycząca za równo zwierząt jak i ludzi, której przyczyną jest wirus RNA. Głównymi nosicielami tej choroby są zwierzęta drapieżne tj. lisy, czy też zwierzęta domowe zazwyczaj bezpańskie (psy oraz koty).

Znajdujący się w ślinie zwierząt zarażonych wirus poprzez ugryzienie dostaję się on do krwioobiegu kolejnego organizmu. Z czasem dociera do mózgu, gdzie jest przyczyną występowania poważnych zmian na obszarze ośrodków kontrolujących istotne funkcje życiowe. Zainfekowane komórki nerwowe różnią się od zdrowych występowaniem w ich cytoplazmie tzw. wtrętów, których obecność jest podstawą do zdiagnozowania wścieklizny. Od kiedy pojawiają się objawy takie jak: bóle głowy, temperatura, ślinotok czy wodowstręt oznacza to, że śmierć jest już nieuchronna. Jedynie po przez serie profilaktycznych szczepień można uchronić się przed śmiercionośną chorobą.