Niezmiernie dużym niebezpieczeństwie dla zdrowia w dzisiejszych czasach jest, dla osób pragnących osiągać świetne wyniki w sporcie i nie tylko, stosowanie środków dopingowych. Rynek pełen jest "cudownych" pigułek i dopalaczy, a oferta ta powiększa się każdego dnia. Dzisiejsi sportowcy wyczynowi nie raz są tak zaślepieni chęcią pobicia rekordu czy to w biegu na 100m czy w podnoszeniu ciężarów, że chwytają się oni każdej sposobności by osiągnąć ten cel. Najłatwiejszym sposobem jest doping, który jednak wypacza zasady fair play oraz niszczy zdrowie.

Stosowanie dopingu ma swoje dwa wymiary: etyczny oraz zdrowotny. Stosując go oszukujemy nie tylko innych zawodników, sędziów i kibiców, ale przede wszystkim nas samych i nasze ciało. Bez skrupułów wykorzystujemy wszystkie nasze rezerwy, jak byśmy nie mieli świadomości tego, że prędzej czy później musi się to na nas odbić. Kiedy zaczyna działać środek dopingujący zakłócony zostaje nasz metabolizm. Zwiększona dawka hormonów czy anabolików może chwilowo dać niesamowite rezultaty, lecz na dłuższą metę nie jesteśmy wstanie przewidzieć wszystkich skutków ubocznych działania tych substancji, które nie raz okazują się być wysoce niekorzystne dla naszego zdrowia.

Z biegiem czasu oraz z postępami w nauce zmieniają się i środki dopingujące oraz ich docelowe grupy. Początkowo byli to sportowcy wyczynowi, lecz z czasem ten przykry zwyczaj zaczął się rozpowszechniać wśród amatorów np. kulturystyki oraz młodzieży. Za zmianami muszą również nadążać ludzi starający się nie dopuści do tego, aby sport zmienił się w "zmagania mutantów" a więc wszyscy Ci, którzy odpowiadają za konkretne regulacje prawne, przeprowadzający kontrolę oraz testy laboratoryjne. Substancji zakazanych jest jednak coraz więcej i coraz trudniej je często wykryć.

Stosowanie dopingu w niektórych kręgach stało się wręcz plagą. Dlatego też obowiązkiem ludzi wykształconych jest szerzenie wiedzy na temat środków dopingowy ich działania, ale przede wszystkim konsekwencji i skutków ubocznych! Możliwe, iż dzięki odpowiedniej edukacji środowisk młodych i nie tylko sportowców, trenerów oraz instruktorów i nauczycieli uda się zapobiec części tragedii, które mają miejsce po zażyciu środków dopingujących. Jedno jest pewne sprawy tej nie wolno przemilczeć. Promowanie zasad fair play oraz szacunku dla własnego zdrowia może nam wyjść tylko na korzyść.

Jeżeli chodzi o same substancję dopingujące, to za takowe uznaję się nie tylko te zakazane w środowisku sportowym, ale i wszystkie, które w jakiś sposób wpływają na naszą kondycję a także metody, które mają na celu zatuszowanie obecności jakiś związków w organizmie. Nie ważne czy środek miała jakikolwiek wpływ na poprawę sprawności, czy zostało on przyjęty świadomie czy nie. Często można się spotkać z sytuacją, kiedy to dany sportowiec tłumaczy się, że lek zażył nieświadomie, bądź to nie wiedział, że jest to substancja zakazana itp. Już samo stwierdzenie obecności takiego związku we krwi jest uznawane za poważne wykroczenie!

Komisja medyczna przy MKOL, kiedy ustalała, jakie środki należy uznać za nielegalne kierowała się poniższymi punktami określającymi wpływ substancji:

1. Przyjęty związek poprawia dyspozycyjność organizmu, umożliwiając pokonywanie większego wysiłku niż normalnie;

2. Pozwalają one na zwiększanie intensywności treningu, przy jednoczesnym skróceniu czasu regeneracji oraz zmniejszają uczucie przemęczenia;

3. Maskują działanie innych środków dopingujących lub nawet utrudniają ich wykrycie;

4. Są przyczyną występowania ostrych bądź też przewlekłych chorób u sportowców je zażywających;

Testy pod kątem obecności środków dopingowych wprowadzono ze względu na politykę "ograniczonego zaufania" oraz chęć wyrównania szans dla wszystkich startujących w danych konkurencjach osób, zwłaszcza tych, którzy dopingu nie stosują. Osoby zdobywające najwyższe trofea a stosujące doping mogłyby stanowić zły przykład dla młodzieży, dla której są idolami.

Zgodnie z wcześniej wspomnianymi wytycznymi członkowie Komisji Medycznej przy MKOL wyróżniki następujące klasy związków niedopuszczonych do użytku przez sportowców:

    • Związki stymulujące takie jak: kokaina, amfetamina, efedryna itp.
    • Przeciwbólowe środki o działaniu narkotycznym m.in. morfina.
    • Anaboliki, czyli steroidy anaboliczne tj. nandrolon, testosteron czy stanazolol.
    • Substancję o działaniu moczopędnym.
    • Hormony peptydowe

Jednym z poważniejszych problemów związanych z dopingiem jest jego stosowanie przez ludzi młodych. Głównie dotyczy to przyjmowania anabolików androgennych. Substancję te mają nieco inne zastosowanie we wspomnianym przypadku niż u sportowców. Sterydy często przyjmowane są przez młodych chłopaków, którzy pragną przyspieszyć efekt swej pracy na siłowni. Stosują je również osoby (głównie mężczyźni), którzy potrzebują do swej pracy wyglądać solidnie oraz mieć odpowiednią wytrzymałość fizyczną - mam tu na myśli m.in. takie zawody jak ratownik czy też ochroniarz. Jednak to młodzi ludzie powinni stanowić grupę najwyższego zainteresowania, gdyż stosowanie środków dopingowych (zwłaszcza hormonalnych) może wywołać nieocenione szkody oraz spustoszenie w młodym organizmie. Ze społecznego punktu widzenia da się zauważyć, iż:

    • Spadek średniej wieku osób przyjmujących anaboliki;
    • Zmniejszanie się odstępów w ich stosowaniu (czasem zupełny ich brak) oraz wzrost dawek;
    • Coraz więcej preparatów pochodzi z tzw. drugiego obiegu, przez co kupujący nie mogą mieć pewności, co do tego czy na pewno biorą to, co chcą;
    • Pojawiają się objawy nadużywania sterydów zarówno fizyczne jak i chorobowe np. wzrost agresji, zaburzenia na tle psychicznym itp.
    • Syndrom uzależnienia od stosowanych substancji, czasami prowadzący do konieczności przyjmowania innych środków zastępczych tj. alkohol czy narkotyki.

Poza stroną prawno-etyczną przyjmowania dopingu ważniejszą lub raczej równie ważną kwestią jest wpływ tych substancji na zdrowie osób je przyjmujących. Skutki uboczne mogą nie pojawić się po kilku dniach czy miesiącach, ale na pewno odbiją swe piętno za kilka bądź kilkanaście lat.

Do silnie działających preparatów zaliczamy na przykład testosteron oraz jego pochodne. Stosowane są one np. bezpośrednio przed zawodami, aby podnieść poziom agresji oraz zwiększyć swą chęć i wolę walki. Kulturyści przyjmują testosteron lub preparaty na jego bazie by poprawić swój wygląd oraz zwiększyć masę mięśniową.

Skutki przyjmowania dopingu można podzielić na takie, które pojawiają się dość szybko oraz te, które odbijają się na naszym zdrowiu dopiero po paru latach. W przypadku mężczyzn stosujących steroidy dość szybko pojawiają się takie objawy jak:

    • Proces demaskulinizacji, który objawia się redukcją jąder oraz zaburzeniami w ich funkcjonowaniu, co w efekcie jest przyczyną bezpłodności.
    • Występowanie procesów feminizacyjnych, do których należą rozrost sutków, co często bywa interpretowane jako stan przed rakowy;
    • U sportowców, którzy przyjmują duże dawki dochodzić może do przerostu stercza;

W przypadku kobiet do szybko pojawiających się objawów zaliczamy:

    • Postępujący proces defeminizacji, który to objawia się redukcją gruczołów sutkowych, zanikiem okresu, bezpłodnością, zaburzeniami emocjonalnymi oraz wzrostem poziomu agresji;
    • Pojawia się maskulinizacja, która objawia się po przez wytworzenie się wtórnych cech męskich;

Przyjmowanie anabolików przez osoby młodociane:

W tym przypadku działanie takich substancji jest o wiele silniejsze niż już to, które jest wywierane na w pełni ukształtowany organizm, nawet jeśli dawki są niewielkie. Przede wszystkim mają one szkodliwy wpływ na psychikę młodych ludzi wywołując u nich wahania nastroju, stany euforii oraz agresji, które mogą przerodzić się w ataki "wściekłości". Zdarzają się również przypadki depresji a nawet próby popełnienia samobójstwa w momencie przestania stosowania tych środków. Hormony anaboliczne powodują również wcześniejsze zarastanie nasad kości budujących kończyny. Prowadzi to m.in. do zahamowania procesów wzrostowych oraz karłowatości, stanu rzeczy który nie może ulec zmianie.

Jednak jeszcze nie na tym kończy się lista możliwych zaburzeń. Zaliczamy do nich ponad to:

    • Pękanie naczynek w nosie;
    • Zwiększenie się ciśnienia krwi;
    • Bóle brzucha oraz głowy;
    • Powstawanie wzmożonego trądziku;
    • Nieprawidłowe funkcjonowanie wątroby;
    • Wzrost prawdopodobieństwa kontuzji;
    • Powstawanie poważnych zaburzeń natury psychicznej tj. impulsywność, bezsenność, wpadanie w panikę, psychozy a także paranoje;
    • Różnego rodzaju zaburzenia przewlekłe tj. nowotwory, choroby układu sercowo - naczyniowego,

Odpowiednia dawka sportu oraz jakiegokolwiek ruchu wpływa profilaktycznie zapobiegając powstawaniu miażdżycy oraz zawałom serca. Stosowanie dopingu, zwłaszcza tego steroidowego niszczy te dobroczynne właściwości.