Kronika Galla Anonima - problematyka
Kronika Galla Anonima porusza przede wszystkim problematykę legitymizacji władzy książęcej oraz budowania wspólnej tożsamości narodowej i chrześcijańskiej. Autor tworzy obraz Polski jako państwa wybranego przez Boga, które – choć młode i na pograniczu chrześcijaństwa – zasługuje na miejsce wśród wielkich i cywilizowanych krajów Europy.
Centralnym zagadnieniem jest pochwała dynastii Piastów, ukazanej jako ród wybrany i błogosławiony za swoją skromność i cnotę (Piast), a później jako obrońcy wiary (Mieszko i Bolesławowie). Gall buduje mit założycielski, opowiadając legendę o Popielu i Piastach, nadając dziejom sens moralny: zły władca zostaje ukarany, cnotliwy rolnik staje się protoplastą królów.
Kronika ma także wymiar religijny i dydaktyczny – gloryfikuje przyjęcie chrztu przez Polskę i podkreśla rolę władcy jako apostoła i obrońcy wiary. Pokazuje Mieszka jako tego, który wyprowadza Polskę ze „ślepoty pogaństwa”, oraz Bolesława Chrobrego i Krzywoustego jako monarchów walczących o chrześcijaństwo mieczem i modlitwą.
Innym ważnym wątkiem jest model idealnego władcy. Gall tworzy portret księcia, który jest odważny, sprawiedliwy, miłosierny, pobożny i hojny, dbający zarówno o obronność kraju, jak i o dobro poddanych. Ma to wymiar propagandowy – kronika jest nie tylko opisem dziejów, ale też programem moralnym i politycznym, adresowanym do współczesnych władców i elit.
Gall Anonim porusza też problem stosunków z sąsiadami i miejsca Polski w Europie. Opisuje wojny z poganami, najazdy na Ruś, kontakty z Cesarstwem i Zjazd Gnieźnieński, pokazując Polskę jako równorzędnego partnera wielkich mocarstw i państwo zdolne do cywilizacyjnego przewodnictwa w regionie.
Wreszcie kronika ma wymiar pochwalny i pamiętnikarski – chce ocalić od zapomnienia czyny przodków, umacniając dumę narodową i świadomość historyczną.
