Marta - biografia autora
Eliza Orzeszkowa, właściwie Eliza Pawłowska, urodziła się 6 czerwca 1841 roku w Milkowszczyźnie koło Grodna (obecnie Białoruś). W 1904 r. była nominowana do literackiej nagrody Nobla, ale przegrała o włos z Henrykiem Sienkiewiczem. Wybitka pisarka, publicystka i pierwsza polska emancypantka.
Pochodziła z zamożnej rodziny szlacheckiej. W 1852 roku wyjechała do Warszawy, gdzie uczęszczała na pensję sióstr sakramentek. W 1858 roku, mając niespełna 17 lat, wyszła za mąż za Piotra Orzeszkę, właściciela majątku Ludwinowo na obecnej Białorusi. Wspierała ludność wiejską (utworzyła szkółkę), co nie podobało się mężowi. Podczas pobytu w Warszawie w 1862 zainteresowała się kwestią asymilacji Żydów. Następnie pomagała powstańcom w 1963 r. Po deportacji męża do Syberii w 1865 roku Eliza unieważniła małżeństwo (1869). Wróciła na Milkowszczyznę, ale ostatecznie nie zdołała zarządzać majątkiem i zdecydowała się na jego sprzedaż. W 1869 r. przeniosła się do Grodna, gdzie poświęciła się pisarstwu. Wówczas powstała spora ilość jej znakomitych dzieł. .
W 1894 roku poślubiła swego serdecznego przyjaciela Stanisława Nahorskiego, który zmarł zaledwie 2 lata później. Pisarka zmarła na serce 18 maja 1910 roku w Grodnie, gdzie została pochowana.
Ważniejsze utwory:
„Obrazek z lat głodowych” (1866)
„Marta” (1873)
„Pompalińscy” (1876)
„Maria” (1877)
„Meir Ezofowicz” (1878)
„Nad Niemnem” (1888)
„Cham” (1888)
„Panna Antonina” (zbiór powieści, 1888)
„W zimowy wieczór” (zbiór powieści, 1888)
„Australczyk” (1896)
„Iskry” (zbiór powieści, 1898)
„Gloria victis” (zbiór nowel, 1910)
„Kilka słów o kobietach” (publicystyka, 1870)
„Patriotyzm i kosmopolityzm” (publicystyka, 1880)
„O Żydach i kwestii żydowskiej” (publicystyka, 1882)
