Spis treści:
- Prognoza pogody – skąd się bierze?
- Kiedy prognoza pogody jest wiarygodna?
- Satelitarna mapa pogody na żywo
- Największe błędy meteorologów
Prognoza pogody – skąd się bierze?
Pogoda to stan atmosfery w danym miejscu i czasie. Jest on konsekwencją nieustannej cyrkulacji powietrza wywołanej ruchem obrotowym Ziemi. Zależy również od:
- stanu oceanów (temperatura ich warstwy powierzchniowej),
- występowania prądów oceanicznych,
- ukształtowania lądów (oraz wilgotności ich powierzchni),
- przemieszczania się wiatrów stratosferycznych.
Nic więc dziwnego, że prognozowanie pogody jest żmudną, wieloetapową pracą opartą na danych. W stacjach meteorologicznych wykonywane są kompleksowe pomiary ciśnienia, temperatury i wilgotności powietrza, temperatury gruntu, prędkości i kierunku wiatru, opadu, widzialności, wysokości podstawy chmur, czasu trwania usłonecznienia, obserwacji zjawisk atmosferycznych. Według NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) do każdorazowego przygotowania prognozy w skali całej kuli ziemskiej, wykorzystuje się ponad 4 mln tego typu danych.
Przeczytaj również: Z ilu warstw zbudowana jest Ziemia?
W Polsce zebrane informacje wprowadza się do komputera na każdej stacji meteorologicznej, a następnie przesyła do centralnej bazy IMGW-PIB (Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego). Tam podlegają one obróbce i weryfikacji jakościowej – na ich podstawie powstają numeryczne prognozy pogody. Ostatnim krokiem jest analiza prognoz numerycznych przez synoptyków. Na podstawie danych oraz swojej wiedzy i doświadczenia przygotowują oni synoptyczną prognozę pogody na najbliższe dni.
Kiedy prognoza pogody jest wiarygodna?
Samodzielne przewidywanie pogody na niezbyt odległą przyszłość jest możliwe. Obserwacja i znajomość chmur oraz lokalnych wzorców pogodowych pozwala oszacować, jaka pogoda będzie przez najbliższe 12-24 godziny. Synoptycy dysponują szeregiem dużo bardziej zaawansowanych metod, a mimo to ich prognozy nie zawsze są wiarygodne. Największe prawdopodobieństwo sprawdzenia się mają przewidywania bardzo krótkoterminowe, czyli obejmujące 2-3 dni.
Większość synoptyków uważa, że dokładne przewidywanie pogody na dwa tygodnie i dłużej nigdy nie będzie możliwe. Precyzyjnego przepowiadania aury z pewnością nie ułatwi odczuwalna dynamika zmian klimatu. Metody prognostyczne odnoszą się bowiem do cykliczności zjawisk, która coraz częściej jest zachwiana.
Przeczytaj również: Teleskop Hubble’a określił wiek Wszechświata. Chcą go wysłać na emeryturę?
Satelitarna mapa pogody na żywo
Satelitarna mapa pogodowa może przedstawiać aktualne warunki meteorologiczne występujące w Polsce, Europie, a także na świecie. Warunki można sprawdzać w czasie rzeczywistym – a wszystko dzięki satelitom, które dostarczają dane na bieżąco. Satelity meteorologiczne znajdują się na wysokości ponad 36 000 km nad ziemią i mogą stale obserwować te same obszary. Zdjęcia i pomiary umożliwiają otrzymanie aktualnych danych (o wietrze, temperaturze, itd.), które są następnie przetwarzane przez komputery, by ostatecznie stworzyć kompletną mapę pogodową całego świata.
Największe błędy meteorologów
Prognozowanie pogody jest niebywale trudne. Dlatego, mimo starań meteorologów, którzy dążą do tego, aby przedstawiać precyzyjne informacje, zdarzają się poważne błędy. Oto kilka najbardziej znanych i spektakularnych.
- 18 marca 1925 r. – w amerykańskim stanie Missouri zapowiedziano stabilną, ładną pogodę; niestety kompletnie się nie sprawdziła – tornado, które nawiedziło stan, zabiło tego dnia prawie 700 osób i zniszczyło tysiące domów.
- 1953 r. – europejscy meteorolodzy przewidzieli podniesienie się poziomu wód w Wielkiej Brytanii i Holandii, natomiast ze względu na niedziałający system ostrzegania burza zabiła 2500 osób.
- 1985 r. – amerykańscy meteorolodzy przepowiedzieli huragan Elena, ale nie przewidzieli, że zboczy on z toru o 160 km; huragan zmienił kierunek i dwukrotnie przybrał na sile, powodując szkody o wartości 1,3 miliarda dolarów.
- 1987 r. – na antenie BBC Michael Fish oficjalnie zdementował plotki o zbliżającym się huraganie, który jednak nadszedł; wiatr wiejący z prędkością 160 km/h zabił 18 osób i przewrócił 15 milionów drzew.
- 2022 r. – główny węgierski meteorolog zapowiedział dramatyczne załamanie pogody, w związku z czym odwołano wielki pokaz fajerwerków (który miał być największym tego typu show w Europie); okazało się, że pogoda nie zmieniła się i pozostała rewelacyjna.
Dlaczego meteorolodzy się mylą? Pomyłki się zdarzają, ponieważ przewidywanie pogody bazuje na matematycznej koncepcji zwanej teorią chaosu. Według niej bardzo małe błędy w pomiarze aktualnych warunków pogodowych mogą przeistoczyć się w duże, pozornie przypadkowe nietrafione przewidywania w prognozach długoterminowych.
Przeczytaj również: Spektakularne i rzadkie zjawiska pogodowe
Czy warto pakować się na wakacje po sprawdzeniu długoterminowej pogody? Można skorzystać z takiej wskazówki, choć trzeba pamiętać, żeby nie zawsze sprawdzają się w 100%. Mimo błyskawicznego rozwoju technologicznego, w dziedzinie meteorologii jeszcze długo trudno będzie o nieomylność.
Oprac.: Redakcja
Źródła: national-geographic.pl, ekologia.pl, obserwator.imgw.pl, bryk.pl
Odpowiedzi do zadań z podręczników z fizyki znajdziesz tutaj:
Fizyka – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń
Odpowiedzi do zadań z podręcznika z fizyka
Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z fizyki
