Laureatka Literackiej Nagrody Nobla. Kim jest Han Kang?

„Nie pojawiała się dotychczas na listach tzw. nominowanych faworytów do tej nagrody”. Tak o laureatce Literackiej Nagrody Nobla mówił Bartosz Kamiński z Fundacji Kultura nie boli. Kim jest Han Kang? Po jakie książki noblistki może sięgnąć polski czytelnik, który nie zna języka koreańskiego? Czy pisarka ma związki z Polską?

Spis treści:

Han Kang – laureatka Literackiej Nagrody Nobla
Kim jest Han Kang?
Związki noblistki z Polską

Han Kang – laureatka Literackiej Nagrody Nobla

Wybór tegorocznej laureatki Literackiej Nagrody Nobla jest zaskoczeniem. Choć to pisarka o ugruntowanej pozycji międzynarodowej, która była już wyróżniana za swoją twórczość. Jak wyjaśnił w rozmowie z PAP Bartosz Kamiński z Fundacji Kultura nie boli:

„Han Kang nie pojawiała się dotychczas na listach tzw. nominowanych faworytów do tej nagrody. Nie figurowała także na wysokim miejscu w zakładach bukmacherskich. Spekulowano o twórcach z Chin lub Australii, typowano także autorów z USA. Dlatego też kandydatka z Korei jest zaskakująca, ale nie można powiedzieć o niej, że jest twórczynią kompletnie nieznaną”.

Literaturoznawczyni dr hab., prof. UW Żaneta Nalewajk-Turecka podkreśliła: „mamy to, co chcieliśmy. Narzekaliśmy na europocentryzm Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, więc mamy Han Kang”.

Pisarka została doceniona przez Szwedzką Akademię za „jej intensywną poetycką prozę, która konfrontuje się z traumami historycznymi i odsłania kruchość ludzkiego życia”.

Przeczytaj również: Polak był nominowany cztery razy i nigdy nie dostał Nobla. Dlaczego nie został doceniony?

Kim jest Han Kang?

Han Kang urodziła się w 1970 roku w Gwangju (Kwangju) w Korei Południowej. Pochodzi z rodziny o tradycjach pisarskich. Ojciec noblistki jest cenionym powieściopisarzem. Często podkreśla, że wychowała się na rodzimej literaturze. W artykule, który ukazał się w ubiegłym roku na łamach „The Guardian”, wspomniała, że jako nastolatka czytała też rosyjską literaturę, w tym utwory pióra Fiodora Dostojewskiego. Ukończyła filologię koreańską na Uniwersytecie Yonsei.

Już w 1993 roku publikowano jej wiersz „Seulska zima” w czasopiśmie „Literatura i Społeczeństwo”. Debiut prozatorski Han Kang wiąże się z wydaniem zbioru opowiadań „Miłość Yeosu” w 1995 roku.

Przełomowy moment w karierze międzynarodowej jest związany z książką „Wegetarianka” (2007 r.). Opowiada ona o konsekwencjach, jakie ponosi główna bohaterka Yeong-hye, gdy odmawia jedzenia mięsa. Na jej podstawie powstał film w reżyserii Lim Woo-Seong o tym samym tytule. Za anglojęzyczne tłumaczenie tej powieści Han Kang w 2016 roku została nagrodzona The Man Booker Prize (prestiżową nagrodą literacką w Wielkiej Brytanii). Choć samo tłumaczenie było krytykowane.

W 2024 roku jako pierwsza pisarka z Korei Południowej otrzymała Literacką Nagrodę Nobla. W laudacji przewodniczącego Komitetu Noblowskiego Andersa Olssona można przeczytać, że:

„W swojej twórczości Han Kang konfrontuje się z traumami historycznymi i niewidzialnymi zestawami reguł, a w każdej ze swoich prac ujawnia kruchość ludzkiego życia. Ma wyjątkową świadomość połączeń między ciałem a duszą, żywymi i martwymi, a dzięki swojemu poetyckiemu i eksperymentalnemu stylowi stała się innowatorką we współczesnej prozie”.

Sprawdź również: QUIZ Polscy nobliści. Sprawdź, co wiesz o znanych Polakach

Związki noblistki z Polską

Polscy czytelnicy mogą sięgnąć nie tylko „Wegetariankę”. W naszym kraju ukazały się również tłumaczenia innych książek Han Kang, w tym:

„Nie mówię żegnaj”,
„Nadchodzi chłopiec”,
„Biała elegia”.

Ostatnia z wymienionych pozycji powstała po pobycie noblistki w Warszawie w 2014 roku. Tematem przewodnim jest biel. W książce, która jest uznawana za jedną z najbardziej osobistych w dorobku autorki, pojawiają się wspomnienia i refleksje związane ze śmiercią starszej siostry. Han Kang zadaje w niej m.in. pytania o przeżywanie żałoby. W „Białej elegii” można znaleźć porównania losu przedwcześnie zmarłej siostry i Warszawy, która odbudowała się z gruzów po II wojnie światowej:

„Jej los wydawał mi się podobny do losu tego miasta. Także i ona umarła niegdyś bądź zniszczała. Tak samo mozolnie dąży do rekonstrukcji samej siebie na osmalonych zgliszczach. Dlatego ciągle jest nowa, inna”.

To nie jedyne powiązanie z Polską, które dostrzegają eksperci. Literaturoznawca dr hab. Karol Samsel zwrócił uwagę, że początek kariery tegorocznej noblistki zbiegł się w czasie z debiutem książkowym Olgi Tokarczuk.