Każdy człowiek posiada określone prawa. Czasem się zapomina, ze również dzieci posiadają takie prawa i należy je szanować. Wiele słyszy się, a szczególnie ostatnio, o przypadkach wykorzystywania dzieci, dręczenia ich a nawet zabijania. Aby temu zapobiec potrzebne jest specjalne ustawodawstwo, które by zabezpieczało prawa dzieci oraz instytucje, które by stały na straży tych praw. Można mówić o prawach podstawowych, jak prawo do życia, do godności, właściwego rozwoju, o prawach politycznych czy kulturalnych. Dorosły człowiek posiada rozum i wolna wolę. Może sam artykułować swoje prawa i ich dochodzić. Dzieci natomiast winny posiadać dodatkowe prawa, które by w odpowiedni sposób chroniły je i zabezpieczały przed różnego rodzaju niebezpieczeństwami w okresie dorastania. Naturalnymi opiekunami i strażnikami tego rodzaju praw powinni być rodzice i opiekunowie dzieci.
Najważniejszymi aktami prawnymi dotyczącymi dzieci są: Konstytucja RP, Ustawa o rzeczniku Praw Dziecka i międzynarodowa Konwencja o Prawach Dziecka.
Konstytucja
Art.72 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
1. Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.
3. W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.
4. Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania Rzecznika Praw Dziecka.
USTAWA z dnia 6 stycznia 2000 r.
o Rzeczniku Praw Dziecka.
Dz. U. Nr 6, poz. 69
Art. 1. 1. Ustanawia się Rzecznika Praw Dziecka.
2. Rzecznik Praw Dziecka, zwany dalej Rzecznikiem, stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców.
3. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.
Art. 2. 1. W rozumieniu ustawy dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności.
2. Uzyskanie pełnoletności określają odrębne przepisy.
Art. 3. 1. Rzecznik, w sposób określony w niniejszej ustawie, podejmuje działania mające na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości.
2. Rzecznik działa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności:
1) prawa do życia i ochrony zdrowia,
2) prawa do wychowania w rodzinie,
3) prawa do godziwych warunków socjalnych,
4) prawa do nauki.
KONWENCJA
O PRAWACH DZIECKA
przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych
dnia 20 listopada 1989 r.
