Johann Sebastian Bach przyszedł na świat w Eisenach w Turyngii 21 marca 1685 roku. Był ósmym z kolei dzieckiem Johanna Ambrosiusa Bacha i Marii Elisabeth Lämmerhirt wywodzącej się z miejscowości Erfurt. Swoje imiona zawdzięcza dwóm ojcom chrzestnym - Johannowi Kochowi oraz Sebastianowi Naglowi. Chrzest Johanna Sebastiana miał miejsce w kościele św. Jerzego w Eisenach dnia 23 marca 1785 roku. Wywodził się z wielkiej dynastii Bachów, której członkowie już od ponad 200 lat byli słynnymi na cały region muzykami.
Kiedy Bach miał dziewięć lat, jego matka zmarła. Niedługo potem, bo w roku 1695, umarł także jego ojciec. W ten sposób chłopiec trafił pod opiekę starszego brata, Johanna Christopha, który już wtedy pełnił funkcję organisty w Ohrdurf. Zadbał on o wszechstronne wykształcenie młodszego brata. Tak więc Johann Sebastian uczył się muzyki poczynając od ogólnej teorii, a kończąc na szczegółowej budowie organów. Oprócz tego uczęszczał do bardzo postępowej lokalnej szkoły, gdzie uczył się łaciny i śpiewał w chórze chłopięcym. Później został uczniem słynnego organisty i kompozytora, Johanna Pachelbela. Jednak jego brat nie mógł go długo utrzymywać. Dlatego, wraz z przyjacielem ze szkoły, 15 marca 1700 roku, opuścił Ohrdurf i udał się do Lüneburga. Jeszcze w tym samym roku wstąpił tam do przyklasztornej szkoły św. Michała, gdzie zaczął także śpiewać w chórze. Szkoła ta dysponowała bardzo dobrze wyposażoną biblioteką, w której znajdowała się ogromna ilość druków i manuskryptów muzycznych - ponad tysiąc utworów napisanych przez ok. 200 kompozytorów. W tym czasie młody Johann Sebastian miał też kilka okazji by usłyszeć grę wybitnych organistów, takich jak Georg Böhm, który pochodził z Lüneburga, a także Adam Reinken, którego słyszał podczas częstych wizyt w Hamburgu. To sprawiło, że już w młodym wieku zafascynował się przede wszystkim muzyką organową.
W 1702 roku, z powodu mutacji, musiał zakończyć karierę chórzysty. Rok później przebywał w Weimarze, gdzie podjął pracę w orkiestrze dworskiej księcia Johanna Ernesta. Nie jest znany dokładny czas jego pobytu tam, wiadomo jednak, że niedługo potem objął stanowisko organisty oraz kierownika chóru przy Neueskirche w Arnstadt. Było to niewielkie miasto, a kościół, do którego Bach został przydzielony był dopiero trzecim według ważności, mimo to kompozytor skwapliwie przystał na propozycję - znajdowały się tam bowiem bardzo atrakcyjne, nowe organy.
Bach był znany ze swojej skromności. Podobno pewnego dnia jeden z wydawców publikujący biografie słynnych osób, zwrócił się kiedyś do Bacha z prośbą o podanie kilku szczegółów dotyczących życia kompozytora, by jeden tom mógł poświęcić i jemu. Jednak Bach bardzo stanowczo odmówił. Równocześnie jednak miał on bardzo dobre poczucie własnego talentu, dlatego też kilkakrotnie zdarzyło mu się popadać konflikty z innymi ludźmi, zwłaszcza z jego pracodawcami. Szczególnie w Arnstadt doszło kilkakrotnie do niezwykle dla kompozytora przykrych konfliktów, kiedy to władze kościelne posądzały go o niedopełnianie swoich obowiązków, zbyt kwiecisty styl jego kompozycji, a nawet o pociąg do alkoholu. Bach miał według nich wymykać się podczas kazań do niedalekiej gospody na kieliszek trunku. Do ostatecznego zerwania stosunków i porzucenia przez Bacha posady doszło na początku roku 1706, kiedy to kompozytor samowolnie przedłużył sobie urlop świąteczny udając się do Lübecku by tam zapoznać się bliżej z twórczością Dietricha Buxtehuda. Mówi się, że to właśnie muzyka tego kompozytora zainspirowała Bacha do napisania actus tragicus "Gottes Zeit is die allerbeste Zeit". Utwór ten zalicza się oficjalnie do okresu kiedy kompozytor przebywał w Mühlhausen.
Najważniejszymi utworami powstałymi w Arnstadt są "Preludium i Fuga G-dur" BWV 535a, "Wie schön leuchtet der Morgenstern", BWV 739i "Capricio sopra la lontazanza del suo fratello dilettissimo" BWV 992.
Na początku 1706 roku zmarł organista kościoła Blasiuskirche w Mühlhausen. Władze miasta podjęły decyzję o odnowieniu tam podupadającego życia muzycznego, dlatego 24 kwietnia 1707 roku zorganizowano koncert próbny Johanna Sebastiana Bacha, podczas którego kompozytor wykonał swój utwór "Christ lag in Todesbanden" BWV 4. W wyniku tego jeszcze w czerwcu tego samego roku otrzymał on prestiżową posadę organisty.
Właśnie podczas pobytu w Mühlhausen kompozytor ożenił się ze swoją kuzynką, Marią Barbarą. Ich ślub odbył się 17 października 1707 roku w kościele Dornheim. Najważniejszymi utworami powstałymi w tym okresie są "Toccata i Fuga d-moll" BWV 565 oraz "Preludium i Fuga D-dur" BWV 582. Jednak po niecałym roku pracy w Mühlhausen Bach zrezygnował z zajmowanego stanowiska, by pojechać do Weimaru i tam objąć posadę organisty na dworze księcia Wilhelma Ernesta, który był wielkim miłośnikiem muzyki. Wtedy to nastąpił jeden z najszczęśliwszych okresów w życiu Johanna Sebastiana. Właśnie w Weimarze powstały jego najlepsze fugi i kantaty. W dowód uznania książę Wilhelm Ernest mianował go w roku 1714 na koncertmistrza kapeli weimarskiej. Podniosło to znacznie zarówno znaczenie jak i dochody kompozytora. Bach miał wtedy zaledwie 29 lat.
W roku 1717 Bach pretendował do miana najznakomitszego klawesynisty swoich czasów. Otrzymał w tej sprawie zaproszenie do Drezna by tam spróbować swoich sił w pojedynku muzycznym z Louisem Marchandem, organistą na dworze króla francuskiego, Ludwika XV. Jednak, kiedy dotarł na miejsce, okazało się, że jego niedoszły rywal wcześniej wyjechał już z miasta. Bach uznał to więc za swoje zwycięstwo. Jego euforia jednak opadła kiedy powrócił do Weimaru i okazało się, że książę nie przyznał mu stanowiska nadwornego kapelmistrza, o które się ubiegał. Wtedy pojechał do Anhalt-Köthen, gdzie przedstawił swoją kandydaturę na takie samo stanowisko. Została on przyjęta, jednak książę Wilhelm Ernest uznał to za obrazę i wydał rozkaz wtrącenia Bacha do aresztu. Kompozytor dopiero po 16 dniach odzyskał wolność, a wraz z nią otrzymał zgodę na opuszczenie służby.
Okres ten okazał się być dla Bacha najbardziej owocnym. Wśród dzieł powstałych na służbie księcia Leopolda w Anhalt-Köthen znajdują się chociażby sześć słynnych "Koncertów brandenburskich". Bach otrzymywał wynagrodzenie wysokości czterystu talarów na rok, co w owych czasach było całkiem sporą sumą. Kiedy w roku 1720 odbywał podróż wraz z księciem Leopoldem, doszła do niego wiadomość o nagłej śmierci żony. Jej pogrzeb odbył się w lipcu tegoż roku, a kompozytor został sam mając pod opieką czwórkę dzieci: dwunastoletnią Catherinę Dorothę, dziesięcioletniego Wilhelma Friedmana, sześcioletniego Carla Philippe'a Emanuela oraz pięcioletniego Johanna Gottfrieda Bernharda. Mieli jeszcze trójkę innych dzieci, które jednak zmarły jeszcze w okresie niemowlęcym. Na szczęście Bach poznał 19-letnią córkę trębacza, Annę Magdalenę Wülken, którą poślubił w grudniu 1721 roku. Drugie małżeństwo Bacha również było bardzo szczęśliwe. Anna Magdalena urodziła mu aż trzynaścioro dzieci. Dla swojej żony napisał zbiór prostych, ale czarujących utworów na instrumenty klawiszowe, które dzisiaj często wykorzystywane są jako ćwiczenia dla początkujących pianistów. W tym okresie Bach przeżywał szczytowy okres swojej muzycznej kariery. W roku 1723 zaproponowano mu wzięcie udziału w konkursie na posadę kantora szkoły św. Tomasza w Lipsku. Jego rywalem był Christoph Graupner, nadworny kapelmistrz z Darmstadt i dawny wychowanek szkoły św. Tomasza. Przesłuchania odbyły się z dziesięciodniową przerwą. Pierwszy grał Bach, 7 lutego 1723 roku, i to jego ostatecznie wybrano jako zwycięzcę.
Chór szkoły św. Tomasza posiadał wielowiekową już tradycję. Dzielił się na cztery chóry, z których każdy posiadał przynajmniej ośmiu śpiewaków (podwójna obsada każdego głosu) i dwóch solistów. W sumie w jego skład wchodziło 55 chłopców. Cała szkoła była czymś w rodzaju dzisiejszej akademii muzycznej. W roku 1730 Bach otrzymał również nominację na stanowisko dyrektora Collegium Musicum w Lipsku.
W 1741 roku Johann Sebastian Bach podjął decyzję o wycofaniu się z życia publicznego. Aby zdać sobie sprawę z tego, jaką pozycję społeczną i materialną zdobył sobie w Lipsku, wystarczy spojrzeć na liczbę kompozycji, jakie tam powstały. Wśród najważniejszych znalazły się takie dzieła jak "Pasja według ś. Jana", "Pasja według św. Mateusza", "Oratorium Wielkanocne", "Oratorium na Boże Narodzenie", "Msza h-moll" oraz około trzystu kantat, które miał obowiązek komponować na każdą uroczystość.
W ostatnim okresie życia kompozytor przede wszystkim walczył z szybko postępującą ślepotą. W tym bardzo ciężkim dla niego czasie pocieszenie znajdował w swojej bardzo licznej i uzdolnionej muzycznie rodzinie. Czterech jego synów miało wkrótce zostać znanymi na świecie kompozytorami.
Johann Sebastian Bach zmarł w Lipsku 28 lipca 1750 roku. Przez współczesnych ceniony był przede wszystkim jako genialny wirtuoz gry na organach. Przez blisko 80 lat nikt nie pamiętał o ogromnej spuściźnie kompozytorskiej, jaką po sobie pozostawił. Wprawdzie niektórzy kompozytorzy, m. in. Mozart i Beethoven, zwracali uwagę na tego twórcę, jednak dopiero w 1829 roku Feliks Mendelssohn-Bartholdy postanowił na nowo wskrzesić twórczość Bacha i odkryć ją przed światem. Tak więc od pierwszej połowy XIX wieku Bach nazywany jest najwybitniejszym kompozytorem w całej historii muzyki. Jego muzyka została doceniona przez cały świat. Mówi się o nim przede wszystkim jako o niedoścignionym mistrzu polifonii oraz twórcą nowoczesnej harmonii. Wzniósł on na artystyczne wyżyny takie formy jak fuga, kanon czy imitacja. Jednocześnie jego kompozycje religijne stanowią najpełniejszy wyraz ducha protestantyzmu.
