Po II wojnie światowej muzyka polska stopniowo zyskuje sobie ogromne znaczenie w świecie. Polscy kompozytorzy zaliczają się do najwybitniejszych kompozytorów XX wieku.
Należą do nich przede wszystkim: Witold Lutosławski, Kazimierz Serocki (1922 - 1981), Tadeusz Briad (wym. berd, 1928 - 1981), Bogusław Schaffer (wym. szafer), Wojciech Kilar, Henryk Mikołaj Górecki oraz Krzysztof Penderecki.
Witold Lutosławski, ur. 25 I 1913 w Warszawie, zm. 7 II 1994, kompozytor polski i dyrygent. Początkowo kształcił się w grze fortepianowej u Śmidowicza, następnie w konserwatorium w Warszawie u Lafelda (dyplom 1936); 1927 - 32 studiował grę skrzypcową u Kmitowej. Od 15 roku życia studiował kompozycję u Witolda Maliszewskiego w konserwatorium (dyplom 1937).
Był laureatem licznych nagród krajowych, m.in. trzykrotnie nagrody państwowe I stopnia (1945, 1964, 1978) oraz międzynarodowych.
We wczesnych utworach Lutosławski nawiązał do neoklasycyzmu(m.in. Wariacje symfoniczne, Wariacje na temat Paganiniego na dwa fortepiany, I Symfonia). Po 1945 zwrócił się ku polskiemu folklorowi(m.in. Melodie ludowe na fortepian, Mała suita, Tryptyk śląski).
Uwieńczeniem tego okresu był koncert na orkiestrę (1954). Jednocześnie Lutosławski tworzył elementy własnego stylu, ujawnionego w pełni po raz pierwszy po 3 Postludiach na orkiestrę (1958 - 60), kontynuowanego i rozwijanego w późniejszej twórczości. Szczególnie ważnym, indywidualnym elementem tego stylu jest stosowanie tzw. Aleatoryzmu kontrolowanego, dotyczącego agogiki poszczególnych głosów przy jednoczesnej ścisłej kontroli organizacji wysokości dźwięku.
Wśród kompozycji Witolda Lutosławskiego najwybitniejsze to:
- Mała suita,
- Koncert na orkiestrę,
- Muzyka żałobna,
- Gry weneckie,
- Kwartet smyczkowy,
- 4 symfonie,
- Uwertura na smyczki,
- Trzy Postludia,
- Trzy poematy H. Michaux,
- Paroles tisses,
- Koncert na wiolonczelę i orkiestrę,
- Preludia i fuga na 13 instrumentów smyczkowych,
- Livre paur orchestre,
- Les espaces du sommeil,
- Mi-parti.
Wojciech Kilar, ur. 17 VII 1932r. we Lwowie, polski kompozytor, uczeń Woytowicza w PWSM w Katowicach I PWSM w Krakowie. W 1957r. brał udział w Wakacyjnych Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie, 1959-60 kształcił się w Paryżu w N. Bpulanger. Jest laureatem wielu nagród, m.in. Fundacji im. Lili Boulanger w Bostonie, Fundacji A. Jurzykowskiego. Dojrzała technicznie i pełna ekspresji twórczość charakteryzuje się witalnością, efektywnym brzmieniem, sugestywnością w percepcji.
Oto najważniejsze utwory kompozytora:
- Oda pamięci Beli Bartoka,
- Riff 62,
- Springfield Sonet,
- Solenne,
- Przygrywka i kolęda,
- Krzesany,
- Bogurodzica,
- Kościelec 1909,
- muzyka filmowa.
Krzysztof Penderecki, ur. 23 XI 1933 r. w Dębicy, polski kompozytor i dyrygent, uczeń Skołyszewskiego oraz Malawskiego i Piechowicza w PWSM w Krakowie. Od 1958 jest profesorem kompozycji AM w Krakowie; 1966-68 wykładał w Folkwang Hochschule w Essen, 1973-78 na Yale University w New Haven. 1987-90 był dyrektorem artystycznym Filharmonii Krakowskiej, od 1988 jest pierwszym dyrygentem orkiestry Norddeutscher Rundfunk w Hamburgu.
Wczesne utwory Pendereckiego charakteryzują się poszukiwaniem nowych brzmień poprzez rozszerzenie środków artykulacyjnych, w szczególności w grupie instrumentów smyczkowych i perkusyjnych. W późnych latach sześćdziesiątych nastąpił zwrot w kierunku stylizacji i tradycji, który utrzymał się także w utworach z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, czego wyrazem jest nawiązanie m.in. do wcześniejszych etapów muzyki dramatycznej, do symfoniki II poł. XIX w., jak też wykorzystanie formy sonatowej, fugi, passacaglia. W latach dziewięćdziesiątych Penderecki zwrócił się w stronę pastiszu i brzmień kameralnych.
Oto najważniejsze utwory Pendereckiego:
- opera Diabły z Loudun,
- opera Raj utracony,
- opera Czarna Maska,
- opera Ubu król,
- Tren pamięci ofiar Hiroszimy,
- Stabat Mater,
- Jutrznia,
- Magnifikat,
- Polskie Requiem,
- Pasja wg Św. Łukasza,
- De natura sonoris I,
- De natura sonoris II,
- Kosmogonia,
- Przebudzenie Jakuba.