Wolfgang Amadeusz Mozart.

Życiorys:

Wolfgang Amadeusz Mozart urodził się 27 stycznia 1756 roku. Był synem Leopolda Mozarta, skrzypka i kapelmistrza orkiestry księcia arcybiskupa w Salzburgu. Jego ojciec bardzo wcześnie odkrył niezwykły talent syna i podjął decyzję o podróży koncertowej mając nadzieję, że zapewni to Wolfgangowi lepszy start w życie oraz przyniesie spore korzyści finansowe. Tak więc w roku 1762, sześcioletni chłopiec wraz z ojcem i siostrą wyruszył w pierwszą podróż. Jeździli po wielu krajach Europy i spędzili w niej w sumie 11 lat. Mozart razem z cztery lata starszą siostrą - Nannerl występował grając na klawikordzie utwory na cztery ręce, duety na skrzypce i fortepian oraz pokazując zebranym przeróżne sztuczki. Do najbardziej znanych i lubianych należała gra na klawiaturze zasłoniętej kawałkiem materiału oraz gra Wolfganga na skrzypcach z zawiązanymi oczami. Leopold bardzo starał się o dobre przyjęcie w każdym mieście, dlatego na początku każdego pobytu zabiegał o możliwość dania koncertu na dworze. Mozart więc już w wieku dziecięcym zetknął się z wieloma koronowanymi głowami popisując się przed nimi swoim talentem muzycznym. Był chłopcem bardzo żywym i łatwo nawiązującym kontakty. Znana jest anegdota o jego pobycie w pałacu Schönbrunn, gdzie poślizgnął się na lśniącej posadzce. Kiedy księżniczka Maria Antonina, niemalże jego rówieśnica, pomogła mu się podnieść, oświadczył, że się z nią ożeni. Na pytanie, dlaczego, odpowiedział: "z wdzięczności".

Życie w ciągłych rozjazdach nie służyło jednak zdrowiu chłopca. Bardzo często chorował, kilka razy nawet poważnie obawiano się o jego życie. Częste podróże uniemożliwiały też nawiązywanie trwałych przyjaźni. Mozart nie miał więc stałych towarzyszy zabaw, nie miał też wiele czasu na zabawę. Od najmłodszych lat był skoncentrowany wyłącznie na muzyce.

W roku 1773 wrócił do Salzburga i zaczął pracować dla arcybiskupa. Jednak po czterech latach znów wyruszył w podróż, tym razem z matką. W Monachium zakochał się w szesnastoletniej śpiewaczce, Aloisii Weber. Musiał jednak pojechać do Paryża, jak obiecał ojcu, lecz decyzja ta okazała się kompletnym fiaskiem. W stolicy Francji nikt nie przyjmował go już tak gorąco jak przed paru laty - Mozart nie był już cudownym dzieckiem, a oczy Paryżan zwrócone były na rywalizację pomiędzy dwoma innymi kompozytorami - Gluckiem i Piccinim. Na dodatek matka Wolfganga ciężko zachorowała i po kilku dniach zmarła. Kiedy, wracając do Salzburga, Mozart jeszcze raz odwiedził Monachium, okazało się, że Aloisia już go nie kocha i wychodzi za mąż za bogatego malarza. Całkowicie zrozpaczony Mozart powrócił więc do domu oraz na służbę u arcybiskupa. Jednak ograniczenia, jakie niosła ze sobą ta posada nie pozwoliły mu długo jej utrzymać. Arcybiskup nie pozwalał mu bowiem na kolejne podróże koncertowe. Dlatego w 1781 roku Mozart wypowiedział posadę, a wściekły na niego arcybiskup wyrzucił go kopniakiem.

Mozart wyjechał do Wiednia, gdzie zamieszkał u Weberów, którzy w międzyczasie przeprowadzili się tam z Monachium. Aloisia była już mężatką, ale Weberowie mieli jeszcze trzy córki. Nie trzeba było długo czekać żeby Mozart zakochał się w jednej z nich - Konstancji. Ojciec Wolfganga był tym bardzo zaniepokojony i nie chciał zgodzić się na małżeństwo, jednak w 1782 roku Mozart poślubił Konstancję. Trudno powiedzieć, czy małżeństwo to było udane. W Wiedniu szybko pojawiły się plotki o romansach Mozarta z jego uczennicami. Po jego śmierci mówiono również, że ostatnie z ich sześciorga dzieci nie było dzieckiem Wolfganga. Wiemy jednak, że Mozart był bardzo przywiązany do swojej żony i darzył ją gorącym uczuciem - świadczą o tym liczne listy pisane do Konstancji podczas jej pobytu w sanatorium w Baden.

Początkowo Mozart zarabiał dobrze - miał uczniów, otrzymywał zamówienia na kolejne utwory, za które otrzymywał obiecane wynagrodzenie. Niestety, ani Wolfgang, ani jego żona nie potrafili oszczędzać. Każde zarobione pieniądze natychmiast się rozchodziły i ledwo starczało im na podstawowe potrzeby. Poza tym Wolfgang, przyzwyczajony już od dziecka do ciągłych zmian, podróży, nie potrafił długo usiedzieć na jednym miejscu. Ponieważ w tym czasie nie miał możliwości wyjazdu w kolejne podróże koncertowe, pozostawał w Wiedniu, jednak bardzo często zmieniał mieszkanie. W ciągu dziesięciu ostatnich lat życia przeprowadzał się aż jedenaście razy. Kiedy sytuacja finansowa zaczęła się pogarszać - na co wpływ miały również kolejne ciąże Konstancji - Wolfgang zaczął zabiegać o posadę na dworze, która zapewniłaby im stały dochód. Mozart był wprawdzie bardzo popularny i jego muzyka cieszyła się dużym uznaniem Wiedeńczyków, a nawet samego cesarza, jednak układy panujące na dworze i ciągła rywalizacja w środowisku kompozytorów nie dopuściły go do objęcia dobrze płatnej posady. W 1787 roku został wprawdzie mianowany przez cesarza "Kammermusikus", jednak do jego obowiązków należało pisanie muzyki na bale, co nie do końca go satysfakcjonowało. Poza tym wynagrodzenie które otrzymywał nie wystarczało na utrzymanie trzyosobowej już rodziny. Mimo, że przyjmował wtedy wszystkie zamówienia na kolejne utwory, sytuacja finansowa pogarszała się z dnia na dzień. Zaciągał długi, których później nie był w stanie spłacić. Nędza odbijała się również na jego zdrowiu. Co ciekawe, to właśnie wtedy skomponował swoje największe dzieła - opery "Don Giovanni", "Czarodziejski flet", słynne koncerty fortepianowe, czy trzy ostatnie symfonie. W listopadzie 1791 roku odbyła się premiera "Czarodziejskiego fletu", który odniósł wielki sukces. Było to jednak za późno - Mozart ciężko zachorował i 5 grudnia zmarł. Nie dokończył "Requiem", ostatniego utworu, nad którym pracował do ostatnich chwil życia.

Mozart do końca życia nie potrafił odnaleźć się w otaczającym go świecie, żył muzyką, którą zupełnie naturalnie przelewał na papier i która do dziś porusza ludzi niezależnie od wieku i narodowości.

Omówienie kilku utworów:

Serenada G-dur "Eine kleine Nachtmusik", KV 525

Utwór ten, przeznaczony na kwintet smyczkowy, został napisany w sierpniu 1787 roku, zaraz po otrzymaniu przez Mozarta posady kompozytora na dworze w Wiedniu. Jest to utwór lekki, przeznaczony do wykonywania podczas wieczornych przyjęć. To chyba najbardziej znany utwór tego kompozytora, dzisiaj często wykonywany zarówno przez kwintety, jak i orkiestry smyczkowe.

Symfonia C-dur "Jowiszowa", nr 41, KV 551

Jest to ostatnia symfonia Mozarta, jedna z trzech skomponowanych latem roku 1788. Jest równocześnie jednym z najbardziej znanych utworów tego kompozytora. Jej napisanie zajęło Mozartowi zaledwie sześć tygodni. Jest to utwór wyjątkowy, pewnego rodzaju podsumowanie całego okresu klasycyzmu w muzyce - posiada doskonałe proporcje i cechuje ją niezwykłe bogactwo tematów melodycznych. Ostatnia część ujęta jest w formę fugi, co było dość niezwykłe jak na owe czasy. Nazwana została "Jowiszową" ze względu na zdecydowany charakter, który cechuje wszystkie jej części.

Koncert na róg i orkiestrę Es-dur, KV 417

Koncert ten powstał na początku lat osiemdziesiątych XVIII wieku, już po przyjeździe Mozarta do Wiednia. Kompozytor nie był wtedy związany jeszcze z dworem cesarskim i mógł swobodnie realizować zamówienia na kolejne kompozycje. W utworze tym wykorzystał możliwości instrumentu solowego by wyróżnić go z tła całej orkiestry. Koncert ten stanowił swego rodzaju wzór dla innych kompozytorów piszących na taki sam skład.

Wykaz najważniejszych dzieł:

Opery:

- "Uprowadzenie z Seraju", KV 384

- "Wesele Figara", KV 492

- "Don Giovanni", KV 527

- "Cosi fan tutte", KV 588

- "Czardziejski flet", KV 620

Msze:

- Msza C-dur "Koronacyjna", KV 317

- Wielka msza c-moll, KV 427

- Requiem d-moll , KV 626

Symfonie:

- D-dur, "Haffnerowska", nr 35, KV 385

- C-dur, "Linzka", nr 36, KV 425

- D-dur, "Praska", nr 38, KV 504

- g-moll, nr 40, KV 550

- C-dur, "Jowiszowa", nr 41, KV 551

Koncerty fortepianowe:

- d-moll, nr 20, KV 466

- C-dur, nr 21, KV 467

- A-dur, nr 23, KV 488

- D-dur, "Koronacyjny", nr 26, KV 537

Koncerty skrzypcowe:

- G-dur, nr 3, KV 216

- D-dur, nr 4, KV 218

- A-dur, "Turecki", nr 5, KV 219

Koncerty na róg:

- Es-dur, nr 2, KV 417

- Es-dur, nr 3, KV 447

- Es-dur, nr 4, KV 495

Inne koncerty:

- Na flet i harfę, C-dur, KV 299

- Na klarnet, A-dur, KV 622

Muzyka kameralna:

- Kwartet smyczkowy B-dur, nr 17, KV 458

- Kwartet smyczkowy A-dur, nr 18, KV 464

- Kwartet smyczkowy C-dur, nr 19, KV 465

- Kwintet na klarnet A-dur, KV 581