WSTĘP

Projekty zjednoczeniowe oraz integracyjne całego kontynentu europejskiego, które formułowano oraz zgłaszano nie raz już od czasów starożytnych przybrały nowego, ważniejszego znaczenia niedługo po zakończeniu II wojny światowej. Wtedy to pojawiły się szczególnie sprzyjające warunki do ostatecznego zrealizowania procesu zjednoczenia Europy. Tragiczne doświadczenia wyniesione po wojnie, mnóstwo zniszczeń oraz dezintegracja gospodarki uzmysłowiły Europie potrzebę stworzenia oraz zacieśniania więzów wspólnej współpracy, która będzie koniecznym warunkiem trwałego oraz pokojowego współistnienia.

W obawie przed możliwością odrodzenia się nacjonalistycznych skłonność a także zagrożenia płynącego ze strony ZSRR, Europa, która była pozbawiona dotychczasowego statusu politycznego oraz gospodarczego zaczęła szukać szans na przywrócenie swojej mocnej pozycji na scenie międzynarodowej .

Na ten okres przypadł istny rozkwit organizacji oraz stowarzyszeń, które opowiadały się za projektem jedności europejskiej. Reaktywacji uległ szereg związków przedwojennych, do nich przyłączyło się dużo nowych, państwowych oraz międzynarodowych ruchów, które skupiały najbardziej wybitne osoby ówczesnego życia: polityków, ekonomistów, twórców nauki czy też kultury. Myśl o zintegrowanej Europie wywierała wpływ na publiczne wystąpienia m. in. Winstona Churchilla, byłego premiera Wielkiej Brytanii, który już we wrześniu 1946 roku nawoływał do koncepcji na rzecz utworzenia równorzędnej w stosunku do USA oraz ZSRR siły politycznej i gospodarczej:

"Gdyby Europa kiedyś się zjednoczyła [...] byłoby bezgraniczne szczęście, dobrobyt, chwała, którymi cieszyłoby się trzysta lub czterysta milionów ludzi [...] Pierwszym krokiem ku odrodzeniu rodziny europejskiej musi być partnerstwo między Francją a Niemcami [...] Naszym stałym celem musi być budowanie i wzmacnianie siły ONZ. W ramach tej koncepcji, i zgodnie z nią, musimy odtworzyć rodzinę europejską jako regionalną strukturę, którą można by nazwać Stanami Zjednoczonymi Europy. Jeżeli na początku wszystkie państwa Europy nie będą chciały lub nie będą mogły przyłączyć się do Unii, musimy mimo wszystko postępować tak, by zebrać i połączyć tych, którzy chcą, i tych, którzy mogą [...] W tym całym pilnym przedsięwzięciu Francja i Niemcy muszą wspólnie objąć przewodnictwo. Wielka Brytania, Brytyjska Wspólnota Narodów, potężna Ameryka i, mam nadzieję, Rosja Sowiecka muszą być przyjaciółmi i opiekunami nowej Europy i muszą bronić jej praw do życia i blasku [...]" .

Długa oraz trudna droga tworzenia się oraz spełniania się pomysłów zjednoczenia, doprowadziła w rezultacie do utworzenia Unii Europejskiej - dziś najważniejszej potęgi na świecie, która ma coraz szerszy wpływ na wszystkie dziedziny życia mieszkańców jej krajów członkowskich.

GENEZA POWSTANIA UNII EUROPEJSKIEJ

Pierwszym ważnym krokiem, który uczyniono w stronę zrealizowania planów zintegrowania Europy, był Plan Odbudowy Europy, który w języku potocznym nazywa się planem Marshalla. Zaprezentowano go w czerwcu 1947 roku. W ten właśnie sposób najpotężniejsza wtedy siła gospodarcza jaką były bez wątpienia Stany Zjednoczone Ameryki, postanowiły udzielić pomocy w odbudowywaniu gospodarki państwom Europy Zachodniej. W Planie Marshalla proponowano państwom europejskim pomoc w postaci dostaw towarowych a także kredytów, które miały formę pożyczek bezzwrotnych i długoterminowych pożyczek niskoprocentowych, jednak pod warunkiem przygotowania przez kraje uczestniczące w programie wspólnych zasad odbudowy oraz rozwoju, jak również podziału kredytów.

16 kwietnia 1948 roku kraje zachodnioeuropejskie stworzyły Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC), która miała być odpowiedzią na propozycję USA. Miała ona pełnić funkcję łącznego partnera USA. Pomimo tego, że propozycję pomocy skierowano do całej Europy, to odrzuciły ją państwa tzw. Demokracji ludowej (również Polska) w efekcie bardzo mocnej krytyki programu ze strony ZSRR.

Na początku najważniejszym zadaniem OEEC było:

  • utworzenie programu odbudowy oraz rozwoju współpracy gospodarczej krajów członkowskich a także podziału pomocy amerykańskiej;
  • wypracowanie forum rokowań i konsultacji ze Stanami Zjednoczonymi w kwestiach, które dotyczą Europy.

Jednak po ukończeniu w roku 1950 programu pomocy, kraje OEEC podjęły decyzję o kontynuowaniu swojej współpracy, rozszerzając jednocześnie oraz zmieniając program swojego funkcjonowania. W latach czterdziestych i pięćdziesiątych, OEEC, którą obecnie przekształcono w Organizację Współpracy i Rozwoju Gospodarczego (OECD) była wtedy "głównym forum dyskusji nad przyszłym kształtem gospodarczym Europy Zachodniej", które podejmowało działania na rzecz liberalizacji handlu oraz współdziałania pomiędzy krajami.

Nastęnym krokiem poczynionym ku zrealizowaniu zintegrowania było powstanie w roku 1949 niezwykle ważnych oraz odgrywających istotną rolę na scenie światowej organizacji. Oczywiście rozmawiamy tu o Radzie Europy i o Organizacji Paktu Północnego Atlantyku - NATO.

Projekty, które wiązały się ze zintegrowaniem nie usatysfakcjonowały jednak za dużego grona sympatykó zjednoczenia Europy, którzy w dalszym ciągu starali się szukać coraz bardziej efektownych oraz coraz bardziej sprawnych rozwiązań. Jednym z fundamentalnych "architektów" europejskiej integracji okazał się francuski ekonomista Jean Monnet, który całą swoją zawodową karierę przeznaczył na organizowanie międzynarodowej współpracy. Starał się dopasowywać pomysły zjednoczenia do potrzeb jakie przedstawiała jego ojczyzna, jako że Francja, w obawie przed Niemcami, dążyła do rozwiązań, które miały jak najlepiej ochraniać jej interesy. Pod wpływem poczynań Monneta, w dniu 9 maja 1950 roku minister spraw zagranicznych Francji, Robert Schuman zdecydował się na przedstawienie deklaracji, w której zaproponował stworzenie wspólnoty interesów Francji oraz Niemiec przez powierzenie zarządzania rynkiem węgla i stali władzy niezależnej. Pozytywnie na tą propozycję zareagowało pięć krajów europejskich: Niemcy, Włochy, Holandia i Luksemburg. Ich rozmowy przyniosły w efekcie stworzenie w Paryżu w dniu 18 kwietnia 1951 roku Europejskiej wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS), na przewodniczącego której wybrano J. Monneta. Za najważniejszy cel, który postawiła sobie wspólnota było stworzenie wspólnego rynku węgla i stali, czyli sektorów, które mają ważne znaczenie dla odbudowy oraz rozwijania się gospodarek. Po pewnym czasie zaczęto podejmować próby poszerzenia EWWiS o strefę wojskową oraz polityczną. Jednak niepomyślności w tym kierunku, które spowodowane były przeszkodami interesów narodowych, skierowały uwagę polityków na integrację gospodarczą, środek, który mógł doprowadzić do zjednoczenia politycznego .

Nie bez znaczenia równiż wpływ na zainteresowanie szansami unii gospodarczej posiadały oczywiście ewidentne sukcesy jakie odnosiły kraje EWWiS, które w szybkim tempie odbudowywały oraz zwiększały swój potencjał gospodarczy. Jednak również one spotkały się w swoich działaniach z przeszkodami, które były wynikiem zbyt małych rynków wewnętrznych albo niewielkich zasobów finansowych, których samodzielne zwalczenie było wtedy niewykonalne. W takich warunkach kraje Beneluksu wystąpiły z propozycją poszerzenia zjednoczenia o inne branże gospodarki. Zdecydowano się wyedy na utworzenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom), które powołano w oparciu o traktaty podpisane w Rzymie 25 marca 1957 roku przez kraje, które wchodzą w skład EWWiS. Wdrążono je w życie w dniu 1 stycznia 1958 roku na czas nieokreślony. Celem, który stawiał sobie EWG miał być wpływ na rozwój gospodarczy, wzrost gospodarczy, większa stabilność, lepsza jakość życia oraz zacieśnienie więzów między krajami.

Od początku stawiano, że wszystkie trzy działające wspólnoty w przyszłych latach ulegną integracji. Z tego to powodu, razem z podpisaniem Traktatów rzymskich, została podpisana w tym samym czasie konwencja o wybranych wspólnych instytucjach Wspólnot Europejskich. W oparciu o nią przygotowano następnie Parlament Europejski a także Trybunał, które są wspólnymi urzędami EWWiS, EWG i Euroatomu. Zostały utworzone 30 marca 1962 roku. Parlament Europejski, w skład którego wchodzi 626 posłów posiada uprawnienia legislacyjne, budżetowe oraz kontrolne. Trybunał Sprawiedliwości, powołany w roku 1952 (dzisiejsza nazwa Europejski Trybunał Sprawiedliwości) ma na celu pilnowanie przestrzegania prawa w obrębie interpretowania oraz używania Traktatów. Jako jedynemu przysługuje prawo opiniowania w kwestii prawidłowego interpretowania Traktatów albo orzekania o zgodności z Traktatami aktów prawnych, które wydawane są przez instytucje Wspólnoty.

W trakcie kolejnych lat swojego działania Europejska Wspólnota Gospodarcza w znacznym stopniu wzmocniła swoją rolę w Europie oraz na Świecie, poprzez wydanie dużej ilości ważnych i niebagatelnych konwencji oraz aktów. Warto w tym miejscu wspomnieć choćby konwencję z Juande czy z Lome, które zostały zawarte między krajami wspólnoty a państwami Karaibów, Afryki oraz Pacyfiku, które zapewniały im pomoc finansową oraz handlową. W oparciu o tzw. Traktat Fuzyjny, który podpisano w roku 1965 zostały ujednolicone wybrane instytucje wszystkich wspólnot, za to w lipcu 1967 roku powołano Komisję Europejską, czyli jeden wspólny urząd dla wymienionych wyżej trzech instytucji.

W roku 1968 ujednolicono politykę rolną i powołano Unię Celną Wspólnoty Europejskiej .

W latach siedemdziesiątych kraje należące do wspólnoty rozpoczęły wspólną współpracę w zupełnie nowych i innych niż do tej pory branżach. W celu współpracy rządów w obszarze polityki zagranicznej zdecydowano się na utworzenie Europejskiej Współpracy Politycznej (EWP). Na nadrzędny urząd tej współpracy, jak również pozaustawowy urząd wszystkich wspólnot została wybrana Rada Europejska, która podejmowała decyzje o kolejnych kierunkach działań oraz rozwoju. ESW - Europejski System Walutowy, kolejny sukces wspólnot, został utworzony natomiast w dążeniu do stabilizacji kursów walutowych krajów EWG.

Lata 70, a w głównie głęboki kryzys naftowy i załamanie się systemu monetarnego w znacznym stopniu wpłynęły na osłabienie tempa procesów zjednoczeniowych w wielu ważnych branżach gospodarki. Zauważono i pokazano minusy Traktatu o EWG: brakowało jakichkolwiek wytycznych, które odnosiłyby się do przejścia wspólnot na wyższy oraz bardziej zaawansowany stopień zjednoczenia a także niekorzystny, obowiązujący wymóg jednomyślności w wypadku uchwalania decyzji przez Radę Ministrów Wspólnoty, który to powstrzymywał szanse ustalenia oraz zrealizowania sporej liczby ważnych założeń. Zaczęto wtedy wysiłki, które kontynuowano przez wiele kolejnych lat. Miały one doprowadzić do właściwego dopasowania oraz uproszczenia rozwiązań oraz założeń wspólnoty Europejskiej.

Nadzieją na poprawienie się sytuacji oraz przyspieszenie procesów zjednoczenia stał się pomysł dalszego zgłębiania zjednoczenia, który miał polegać na stworzeniu wspólnego rynku. Jednak jak się okazało jego utworzenie było rzeczą niezwykle trudną i wymagającą wiele wkładu. Przymusem stało się usunięcie sporej ilości szerokich przeszkód, które hamowały łagodny przepływ produktów, usług, kapitału oraz ludzi; podwyższających jednocześnie koszty międzynarodowych transakcji. Przejawem postępowań w tym kierunku była bez dwóch zdań umowa międzynarodowa, którą nazwano Jednolitym Aktem Europejskim, a do której podpisania doszło w Luksemburgu w dniu 17 lutego 1986 roku. Zaplanowano w niej poszerzenie uprawnień EWG na kwestie z obszaru badań naukowych, technologii i ochrony środowiska, jak również zmniejszenia dysproporcji rozwojowych; za ostateczny termin ukończenia tworzenia rynku wewnętrznego przyjmując datę 1 stycznia 1993 roku .

Ukoronowaniem trwającego przez długi czas procesu tworzenia się rozległych więzi w Europie po zakończeniu wojny, wydarzeniem, które zapoczątkowało nowy okres tak w historii wspólnot, jak i Europy w ogóle było podpisanie przez kraje członkowskie Traktatu o Unii Europejskiej, który potocznie określa się traktatem z Maastricht. Do podpisania tego dokumentu doszło 2 lutego 1992 roku przez dwanaście krajów Wspólnoty Europejskiej, które uchwaliły Unię Europejską, która oparta była na trzech wspólnotach oraz uzupełniona o dwa rodzaje współpracy międzyrządowej: w obszarze wspólnej polityki zagranicznej oraz bezpieczeństwa a także w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Traktat z Maastricht, był wyjątkowo dalekosiężny i przyszłościowy, nic więc dziwnego, że posłużył za podstawę i naukowe opracowanie celów oraz sposobów działania tej najistotniejszej z działających wspólnot .

Dziś w XXI wieku musimy uświadomić sobie tą kwestię, że za dużo jeszcze jest do zrobienia, żebyśmy mogli mówić o całkowitym zrealizowaniu procesu unifikacji w Europie. Mimo wdrążenia w 1999 roku Unii Gospodarczej i Walutowej, razem z którymi wystąpiła wspólna, europejska waluta, przed nami pozostał jeszcze ciągle etap najistotniejszy, którego pełnym ukoronowaniem będzie dopiero osiągnięcie formy wspólnej dla całej Europy Unii Politycznej.

Niektóre dane o krajach członkowskich Unii Europejskiej i Polsce (1995 r.)

Państwo Powierzchnia Ludność PKB PKB per capita PKB per capita UE 15 = 100 Członkostwo w głównych europejskich organizacjach międzynarodowych

tyś. Km2 tyś. mid ECU ECU %

Austria 83,9 8053 179,8 22 199 128,00 Rada Europy, OBWE

Belgia 30,5 10 110 205,8 20 177 116,40 Rada Europy, OBWE, NATO, UZE

Dania 43,1 5230 133,9 25 759 148,50 Rada Europy, OBWE, NATO

Finlandia 338,1 5 110 95,9 18 813 108,50 Rada Europy, OBWE

Francja 551,5 58030 1 184,4 20385 117,60 Rada Europy, OBWE, NATO, UZE

Grecja 132,0 10460 85,5 8 140 46,90 Rada Europy, OBWE, NATO, UZE

Hiszpania 506,0 39 190 426,1 10871 62,70 Rada Europy, OBWE, NATO, UZE

Holandia 40,8 15450 303,4 19 577 112,90 Rada Europy, OBWE, NATO, UZE

Irlandia 70,3 3 580 45,9 12 763 73,60 Rada Europy, OBWE

Luksemburg 2,6 401 12,8 32 110 185,20 Rada Europy, OBWE, NATO, UZE

Niemcy 357,0 81 640 1 850,5 22678 130,80 Rada Europy, OBWE, NATO, UZE

Portugalia 92,4 10800 78,9 7970 46,00 Rada Europy, OBWE. NATO, UZE

Szwecja 450,0 8830 174,7 19852 114,50 Rada Europy, OBWE

Wielka Brytania 244,1 58 260 840,7 14347 82,70 Rada Europy, OBWE, NATO, UZE

Włochy 301,3 57 190 834,2 14558 83,90 Rada Europy, OBWE, NATO, UZE

E 15 3 243,6 372 334 6 452,8 17 342 100,00

Polska 312,7 38 588 90,2 2 337 13,50 Rada Europy, OBWE

Źródło: Rocznik Statystyczny GUS 1996; Unia Europejska. Integracja Polski z Unią Europejską, Instytut Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, Warszawa 1996, s. 29 (tab. II.2)

CZŁONKOSTWO W UNII EUROPEJSKIEJ

Stopniowe działania, szybki rozwój oraz wyniki krajów członkowskich, rzucające się w oczy sukcesy Wspólnoty Europejskiej przykuły uwagę reszty krajów na zyski jakie płyną ze zjednoczenia. Również i sama Wspólnota zaczęła dążyć do udoskonalenia swojej ekspansji na inne państwa w całej Europie. Już od samego początku egzystowania oraz działania wspólnot planowano, że obok pierwszej "szóstki" również i pozostałe państwa będą się regularnie przyłączały się do procesu integracyjnego. W Preambule Traktatu Rzymskiego zawarte zostało zaproszenie, które skierowano do każdego kraju europejskiego, o staranie się o uczestnictwo we Wspólnocie. Oczywistą sprawą jest, że o przyjęcie do wspólnoty ubiegać mogły się tylko kraje, które miały demokratyczną formę rządów oraz odpowiedni stopień rozwoju gospodarczego, tak żeby były one w stanie wyjść na przeciw wszelakim wymogom wiążącym się z członkostwem oraz skutecznie konkurować z pozostałymi krajami na powierzchni wolnego rynku.

Wielka Brytania - kraj, który zajmował wówczas najwyższe miejsce pośród państw europejskich, na początku odrzuciła ofertę wstąpienia do wspólnot, w obawie przed zbytnim ograniczaniem swoich praw niezależnościowych i osłabienia więzi jakie łączyły ją z państwami Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Po rozpatrzeniu jednak w szerszej postaci spadku własnej pozycji międzynarodowej a także wzrostu znaczenia EWG, w ostateczności w roku 1961, razem z Danią oraz Irlandią, Wielka Brytania zgłosiła wniosek o przyjęcie do organizacji Wspólnot Europejskich. W rok później z takim samym wnioskiem wystąpił następny kraj europejski - Norwegia. Kraje te liczyły na to, że członkowstwo we wspólnocie da im szanse na umocnienie oraz rozwinięcie gospodarki, przez dostęp do wspólnego rynku, przez co ochroni je przez izolacją i odsunięciem od wpływu na wiele kwestii tamtejszej Europy. Wniosek wysunięty przez Wielką Brytanię napotkał na zdecydowany sprzeciw ze strony Francji, czego zaciętym orędownikiem był prezydent Charles de Gaulle. Dopiero po ustąpieniu ze stanowiska de Gaulla pojawiły się szanse na ponowienie dialogu w kwestii wstąpienia tego państwa do wspólnoty.

Początki procesu rozszerzania ilości uczestników Wspólnot Europejskich nie przedstawiały się zbyt pomyślnie, ponieważ już we wrześniu 1972 roku w trakcie ogólnokrajowego referendum Norwegia wypowiedziała się negatywny sposób na temat wstąpienia do Wspólnoty, co w wielu kręgach oraz środowiskach wzbudziło falę zdumienia oraz zastanowienia.

Pierwsze poszerzenie Wspólnoty Europejskiej miało miejsce 1 stycznia 1973, kiedy to ilość krajów wspólnoty zmieniła się z sześciu na dziewięć: na uczestników wspólnoty zostały wtedy mianowane Wielka Brytania, Dania i Irlandia.

Duża liczba krajów, pomimo tego, że była gotowa i wyrażała chęci do wstąpienia do szeregów wspólnot nie mogła zgłosić swojej kandydatury ponieważ stały jej na drodze względy ekonomiczne albo również powodem okazywał się panujący tam system rządów.

Taki właśnie przypadek wystąpił w Grecji, Portugalii oraz w Hiszpanii, które nie mogły starać się o uczestnictwo w okresie, gdy w państwach tych sprawowano rządy dyktatorskie. Grecji, której udało się już wynegocjować status państwa stowarzyszonego ze Wspólnotą na kilka lat przed dokonaniem przewrotu, który obalił rządy demokratyczne w roku 1967, zgłosiła wniosek o pełne członkostwo, kiedy tylko w roku 1974 przywrócono rządy demokracji. W dniu l stycznia 1981 Grecję stała się dziesiątym uczestnikiem Wspólnoty. W trakcie pięcioletniego okresu przejściowego miała ujednolicić cła importowe oraz w znacznej części wprowadzić postanowienia wspólnej polityki rolnej. Brzoskwinie, pomidory, jak również swobodny przepływ pracowników został objęty siedmioletnim okresem przejściowym, który zakończył się w dniu l stycznia 1988 roku.

Portugalia z Hiszpanią przedstawiły swój akces także w niedługim czasie po zakończeniu rewolucji portugalskiej w roku 1974 oraz śmierci generała Franco w roku 1975. Ponieważ na początku Francja była niechętna, i przekonana, że uczestnictwo Hiszpanii przyniesie wiele problemów reszcie krajów członkowskich dlatego rozmowy negocjacyjne z tymi państwami trwały dłużej i okazały się bardziej skomplikowane niż w przypadku Grecji. Ostatecznym terminem podpisania umowy akcesyjnej okazał się 12 czerwca 1985 roku. W tym wypadku okres przejściowy wyznaczono na siedem lat, a dla wielu istotnych towarów rolnych aż dziesięć lat. Z wystąpieniem swobodnego przepływu pracowników mieliśmy do czynienia po siedmiu latach, a jeżeli chodzi o Luksemburg dopiero okresie dziesięciu lat.

Następne lata działania wspólnot są dowodem na to że działania te cieszyły się szerokim zainteresowaniem całej Europy, co w efekcie zaowocowało następnymi podaniami akcesyjnymi, które przedstawiła Austria w roku 1989, Szwecja w roku 1991, Finlandia oraz Szwajcaria i kolejny raz Norwegia w roku 1992. Państwa te we wspólnocie widziały głównie interesujące ugrupowanie międzynarodowe, które za kilka lat mogło stać się olbrzymią potęgą gospodarcza i polityczną świata. Mimo, że negocjacje z wyżej wyliczonymi krajami przebiegały w sposób nad wyraz dobry, w przeprowadzonym na terenie Norwegii i Szwajcarii referendum uzyskało wynik dla nich niekorzystny. Z tego to powodu Wspólnota Europejska została rozszerzona w 1995 roku tylko o Szwecję, Finlandię i Austrię .

Podczas kiedy początkowa "szóstka" zwiększała się powoli o następne kraje, które pragnęły brać udział w procesie integrowania kontynentu europejskiego, osobliwa sytuacja państw Europy Wschodniej i Środkowej zabierała im najmniejsze nadzieje na szybkie przyłączenie się do swoich zachodnich sąsiadów. Dopiero po wyzwoleniu się od panowania radzieckiego w latach 1989-1991 kraje te zaczęły w poważny sposób rozważać możliwość wstąpienia do Unii Europejskiej.

Z uwagi na spore zacofanie gospodarki i wyraźne odbieganie od poziomu rozwoju krajów członkowskich, przyłączenie państw byłej "demokracji ludowej" stało się na początku niemożliwe, swoje członkowstwo we wspólnocie zaczynały one na zasadach członkostwa stowarzyszonego. W roku 1991 umowy tego typu zostały zawarte z Czechosłowacją, Polską oraz Węgrami. Zostało w nich zaplanowane ostatecznie całkowite uczestnictwo tych krajów. Zbliżone umowy zostały następnie zawarte z Albanią, Bułgarią, Rumunią, Słowenią oraz państwami bałtyckimi: Estonią, Litwą oraz Łotwą. Umowa z Czechosłowacją zastąpiono następnie oddzielnymi porozumieniami z Republiką Czeską oraz Słowacją.

Pierwszymi krajami, które złożyły wnioski akcesyjne w marcu 1994 roku, były Polska i Węgry. W ciągu następnych dwóch lat w ich ślady poszły Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Republika Czeska, Rumunia, Słowacja i Słowenia.

Reakcją na tego typu działania było się opublikowanie w roku 1993 Białej Księgi, w której zawarto szczegółowy oraz wyjątkowo wnikliwy wykaz wstępnych postępowań, które państwa ubiegające się o członkowstwo muszą wypełnić, żeby przygotować się do uczestnictwa. W czerwcu 1996 roku podjęto decyzję, że negocjacje w kwestii uczestnictwa z kandydatami z Europy Środkowej i Wschodniej mogą wystartować w sześć miesięcy od momentu ukończenia konferencji międzyrządowej . Na ówczesny moment rzeczą niewykonalną było żeby rozmowy negocjacyjne ukończyły się w tym samym okresie albo żeby wszystkie kraje starające się o członkostwo przystąpiły do Unii w tym samym czasie. Wiąże się to z tym, że różne państwa przedstawiały różny stopień gotowości. Na wcześniejsze przystąpienie mogły liczyć Republika Czeska oraz Słowenia. Prawdopodobnie kraje ubiegające się o członkowstwo będą się stawały członkami Unii nie tylko w różnym czasie, ale także wybrane z nich będą wymagały znacznie dłuższego okresu przejściowego, żeby przygotować się do wypełnienia wszystkich warunków, które wynikają z uczestnictwa.

Na zakończenie trzeba podkreślić, że nie wszystkie kraje Europy podzielały optymistyczne poglądy w stosunku do członkowstwa w procesie zjednoczeniowym. Dla niektórych członkowstwo we wspólnocie związane było w nierozerwalny sposób z pogorszeniem sytuacji materialnej oraz zmniejszeniem jakości życia a także stratą cennej niepodległości narodowej. Za najjaśniejszy przykład można tu postawić przypadek Grenlandii, która będąc uczestnikiem wspólnoty jako część Danii, po otrzymaniu autonomii na własne rzyczenie wystąpiła ze Wspólnot, dostając status zamorskiego terytorium stowarzyszonego .

DROGA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ

Upadek "demokracji ludowej", a co się z tym wiąże nagląca konieczność zmian oraz dopasowania kształtu kilkunastu instytucji oraz polskich realiów do standardów panujących w Europie, przykuła uwagę naszego państwa na całkiem nowe i inne od powieżanych do tej pory zadania i problemy. Państwa byłego bloku komunistycznego stanęły przed przymusem przemiany dotychczasowego systemu kolektywistycznego oraz dostosowania go do reguł wolności gospodarczej oraz demokracji. Za najważniejszy priorytet uznano w szybkim tempie włączenie Polski do działających oraz ciągle przybierających na sile Wspólnot Europejskich. Jako datę początku zainteresowania się tą kwestią wspólnoty, podaje się rok 1989, gdy to rząd Tadeusza Mazowieckiego zaczął rozpatrywać szanse na nawiązanie ściślejszych więzi ze wspólnotami, tak żeby umocnić pozycję Polski i przyspieszyć jej rozwój gospodarczy. Negocjacje w tym kierunku, które rozpoczęto w roku 1990 przyniosły podpisanie w dniu 16 grudnia 1991 roku Układu Europejskiego, w oparciu o który Polska została krajem stowarzyszonym Wspólnoty Europejskiej .

Akt ten, podpisano na okres nieokreślony, wdrążono go do życia dnia 1 lutego roku 1994, uchwalając stowarzyszenie między Polską a wszystkimi trzema Wspólnotami i ich krajami członkowskimi. Do głównych celów układu zalicza się:

- uchwalenie konkretnych podstaw do rozmów politycznych, które mają ułatwić rozwój bliskich stosunków politycznych pomiędzy Polską a Wspólnotą Europejską,

- popieranie rozwoju handlu i harmonijnych stosunków gospodarczych między stronami w celu sprzyjania rozwojowi gospodarczemu w Polsce,

- stworzenie podstawy do pomocy finansowej i technicznej dla Polski,

- stworzenie podstaw do stopniowej integracji Polski ze Wspólnotami Europejskimi,

- poparcie współpracy w zakresie kultury.

Między stronami porozumienia został przewidziany ciągły dialog polityczny, który miał zapewnić Polsce przybliżenie sięd do systemu gospodarczego i politycznego panującego w Unii Europejskiej .

W sektorze przepływu produktów Układ wdrążył strefę wolnego handlu, która oznaczała całkowite zlikwidowanie ceł oraz pozostałych instrumentów restrykcji, z szansą na wyłączenie tych liberalizacji w odniesieniu do wybranych sektorów wrażliwych. Założenia te wprowadzane są w sposób stopniowy i tylko w stosunku do ściśle określonych towarów.

Została wprowadzony urząd wolności prowadzenia działalności gospodarczej pod własną firmą, przy jednoczesnym jednak dopuszczeniem zmniejszania tej swobody.

W stosunku do swobody świadczenia usług, strony Układu podjęły zobowiązanie się podjęcia koniecznych kroków w celu ułatwienia stopniowego świadczenia usług przez mieszkańców Polski albo Wspólnot lub też ich firmy, stworzone na terenie innej strony niż ta, dla mieszkańców której przeznaczone są usługi, po uwzględnieniu stanu rozwoju sektora usług stron Układu.

Po wprowadzeniu do życia Układu, kraje członkowskie, zobowiązały się zagwarantować swobodny przepływ kapitału w obszarze:

l) kapitału, który związany jest z inwestycjami bezpośrednimi w firmy stworzone zgodnie z przepisami państwa lokalizacji inwestycji,

2) inwestycji, które realizowane są zgodnie z decyzjami Układu, a dotyczą wolności przedsiębiorczości i likwidowania albo repatriacji tych inwestycji, jak też wszystkich zysków, które z tego wynikają.

Obowiązek ten odnosił się do Polski po ukończeniu pierwszego etapu etapu przejściowego, czyli od dnia l lutego 1999 r. Po upływie tego czasu strony zobowiązały się do podjęcia wszystkich możliwych środków, które dadzą szansę na utworzenie warunków koniecznych do powolnego wdrążania przepisów prawa wspólnotowego, które dotyczyły swobodnego przepływu kapitału.

W układzie zostały zawarte zasady konkurencji, które odnosiły się do stosunków handlowych pomiędzy jego stronami. Została tu użyta zasada, którą wykorzystywano już wcześniej w umowach stowarzyszeniowych, według której zabronione są działania, które ograniczają konkurencję, jeśli są one "niezgodne z właściwą realizacją Układu" i jednocześnie postępowania te mogą mieć "negatywny wpływ na handel między stronami Układu" .

Za najistotniejsze pożytki jakie wynikają z wdrążenia układu do życia zostało uznane przyspieszenie rozwoju gospodarczego przy jednoczesnym zmniejszeniu inflacji. Za wspólny wynik złączenia się z WE zostało uznane:

- zlikwidowanie przeszkód dla polskiego eksportu, co w pozytywny sposób wpłynęło na wzrost inwestycji, spożycia oraz produktu krajowego brutto,

- potrzebę zmniejszenia polskich ceł importowych, która wpływała na zwiększenie importu, a w wyniku na pogorszenie salda obrotów bieżących,

- klauzula restrukturyzacyjna, która poprawiła saldo obrotów bieżących,

- stworzenie handlu, które będzie odpowiadało efektom zlikwidowania ograniczeń w stosunku do polskiego eksportu, oddziałujące na handel zagraniczny, spożycie, inwestycje oraz PKB, a z mniejszą mocą również na bilans handlowy oraz inflację,

- powiększenie dopływu kredytów z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, które wpłynie na wzrost inwestycji, a w pośredni sposób na wzrost eksportu a w późniejszym czasie na wzrost produktu krajowego brutto,

- presję konkurencyjną, która wzrastała powoli w przeciągu lat objętych prognozą

Jednym z ważniejszych rezultatów podpisania Układu o Stowarzyszeniu była bezzwrotna pomoc finansowa ze strony Unii Europejskiej dla Polski. Jej filarem był tzw. program Phare (skrót pochodzący od Poland, Hungary - Assistance for Restructing of Then-Economics), którego warunki opracowano w roku 1989 podczas szczytu siedmiu najlepiej uprzemysłowionych krajów na świecie.

Do programu tego zaangażowano środki Unii Europejskiej i reszty Krajów OECD, Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju a także różnych wyspecjalizowanych agend Organizacji Narodów Zjednoczonych. Za kierowanie pomocą odpowiedzialna jest Komisja Europejska.

Pomoc ma być przydzielana pomocy w następujących sektorach: rolnictwo, sektor prywatny, mała i średnia przedsiębiorczość, ochrona środowiska, rozwój regionalny, sektor usług finansowych. Polska otrzymywała rocznie w latach 1990-1992 około 200 mln ecu. Począwszy od 1993 r. pomoc jest przydzielana na okresy wieloletnie. Oprócz pomocy bezzwrotnej udzielono Polsce pomocy w postaci nisko oprocentowanych kredytów z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Łącznie w latach 1990-1992 udzielono 200 mln ecu kredytu, z czego najwięcej Telekomunikacja Polska (70 mln), Polski Bank Rozwoju (75 mln), Lotnisko Warszawskie i Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo po 50 mln ecu .

Zadania z zakresu integracji europejskiej realizuje powołany w 1996 r. Komitet Integracji Europejskiej. Komitet jest naczelnym organem administracji rządowej do spraw programowania i koordynowania polityki w sprawach związanych z integracją Polski z Unią Europejską oraz programowania i koordynowania działań dostosowawczych Polski do standardów europejskich, jak również koordynowania działań administracji państwowej w zakresie otrzymywanej pomocy zagranicznej.

Pomocy chciano udzielać w takich sektorach jak: rolnictwo, sektor prywatny, mała oraz średnia przedsiębiorczość, ochrona środowiska, rozwój regionalny, sektor usług finansowych. Polska dostawała co roku w okresie 1990-1992 blisko 200 mln ecu. Zaczynając w roku 1993 pomocy przydziela się na czasy wieloletnie. Oprócz pomocy bezzwrotnej udzielono Polsce pomocy w postaci nisko oprocentowanych kredytów z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Łącznie w latach 1990-1992 udzielono 200 mln ecu kredytu, z czego najwięcej Telekomunikacja Polska (70 mln), Polski Bank Rozwoju (75 mln), Lotnisko Warszawskie i Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo po 50 mln ecu .

Zadania z obszaru zjednoczenia europejskiego realizowane są przez utworzony w roku 1996 Komitet Integracji Europejskiej. Komitet jest głównym urzędem administracji rządowej do kwestii programowania oraz zarządzania polityką w kwestiach związanych ze zjednoczeniem Polski z Unią Europejską a także programowania oraz kierowania działaniami dostosowawczymi Polski do standardów europejskich, jak też kierowania działaniami administracji krajowej w okresie otrzymywanej pomocy zagranicznej.

Mimo dosyć świetlanego początku, uczestnictwo w Układzie Europejskim nie gwarantowało jeszcze Polsce przyszłości w postaci pełnoprawnego partnera Wspólnot Europy. Z tego to powodu, wspólnie z resztą krajów zrzeszonych, nasze państwo stanowczo podjęło starania żeby państwa Unii w wyraźny i dokładny sposób określiły ostateczne warunki przyjęcia nowych uczestników. Odpowiedzią na tego rodzaju zabiegi było przedstawienie przez Radę Europejską podczas posiedzenia w Kopenhadze w czerwcu 1993 roku nie tylko kryteriów gospodarczych lecz również reszty kryteriów przyjęcia dla państw ubiegających się o członkowstwo.

Były to:

  • trwałe instytucje polityczne, które zapewniały demokrację, rządy prawa, szanowanie praw człowieka i przestrzeganie praw oraz ochrona mniejszości;
  • działanie gospodarki rynkowej oraz jej zdolność do wyjścia naprzeciw konkurencji i presji sił rynkowych wewnątrz Unii;
  • zdolność do przyjęcia obowiązków uczestnika Unii, razem z podzielaniem celów unii politycznej, gospodarczej i walutowej.

Kiedy Polska w dniu 8 kwietnia 1994 roku składała wniosek o przystąpienie do Unii uświadomiła, że jest gotowa spełnić wszystkie wymagania postawione krajom członkowskim.

Niezwykle istotne znaczenie dla dążeń naszego kraju o członkostwo odegrały decyzje Rady Europejskiej, które podjęto w Madrycie w grudniu 1995r. Wówczas Kraje Unii zapewniły, że negocjacje w kwestii wstąpienia pierwszej grupy państw zaczną się po upływie sześciu miesięcy od ukończenia Konferencji Międzyrządowej na temat reformy Unii. Natomiast w połowie 1997 roku, Komisja Europejska przedstawiła opinię, w której Polska została uznana za jedno z najlepiej przygotowanych do rozpoczęcia końcowych negocjacji państw. Fakt ten, choć był bezspornie bardzo pozytywny nie wpłynął sam w sobie na dalszy przebieg rokowań unifikacyjnych. Jak donosiły wówczas najświeższe informacje następne rozszerzenie Unii możliwe było nie wcześniej niż dopiero w 2005 roku.

SPODZIEWANE KORZYŚCI CZŁONKOSTWA POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ

Nadzieje jakie wiązała Polska z uczestnictwem w Unii Europejskiej w zasadzie nie odbiegały tego czego oczekiwały pozostałe kraje, które w przeszłości starały się o przyjęcie do Wspólnoty Europejskiej. Już sam Układ Europejski planował spore pożytki ekonomiczne, które wynikać będą ze zlikwidowania wielu przeszkód handlowych.

Planowano w nim stworzenie strefy wolnego handlu, co dałoby Polsce m. in. powiększenie skali produkcji, a co się z tym wiąże zmniejszenie kosztów jednostkowych, rozsądniejsze wykorzystywanie zasobów a także głębsza, efektywniejsza specjalizacja; w rezultacie natomiast wzrost dochodów jednostkowych i w skali całego państwa. Dla konsumentów znaczy to głównie tańszą oraz lepszą pod względem jakości produkcję wytwórców państwowych, wywołaną przez presję konkurencyjną dostawców wspólnotowych .

Członkowstwo w Unii da szanse Polsce na rozwijanie oraz unowocześnianie gospodarki, otworzy przed nią nowe, nieznane do tej pory możliwości. Wszystkie, bariery jakie do tej pory jeszcze istniały w przepływie produktów pomiędzy UE a naszym państwem zostały całkowicie usunięte. Konieczne stało się wtedy zjednoczenie polskiego rolnictwa ze standardami wspólnoty, co wpłynęło w dodatni sposób na sytuację naszych eksporterów oraz konkurencyjność naszych produktów rolnych. Stało się to z kolei impulsem do powiększenia oraz rozwinięcia produkcji przemysłowej oraz współpracy, co przyniosło wzrost produktu narodowego.

Nieograniczony dostęp do wewnętrznego rynku Unii, a co się z tym wiąże również do ok. 370 mln konsumentów, pozwolił na uzyskanie dodatkowych oszczędności w nakładach oraz na polepszenie w znacznym stopniu międzynarodowej konkurencyjności wszystkich polskich towarów; przyczyniło się to większego napływu kapitału oraz wzrostu zainteresowania inwestorów zagranicznych polskim rynkiem. Tego typu przewidywania były uzasadnione w dużym stopniu skalą pozytywnych wyników, jakie osiągano w pozostałych państwach, w procesie tworzenia wspólnego rynku, tym bardziej, że ujawniły się one jeszcze przed oficjalnym początkiem dostosowań wewnętrznych. Rzeczywistość pownieważ udowodniła, że handel między krajami wspólnot wzrastał najszybciej na świecie, a udział obrotów handlowych wewnątrz Wspólnoty w jej obrotach globalnych urósł do blisko 50 %. Nieprzerwanie wzrastał i rozwijał się eksport krajów unijnych, co wpływało na zwiększanie ich narodowych zasobów, za to szerokie zainteresowanie rynkiem zbytu tych krajów, wzrost zagranicznych inwestycji oraz konkurencji przyniosło spory dopływ kapitału, nowych technologii oraz sposobów zarządzania, prowadząc w wyniku tego do modernizacji i usprawnienia gospodarki. Pod wpływem ożywienia życia gospodarczego stworzono ponad dziesięć milionów nowych miejsc pracy, dzięki czemu w znaczny sposób spadła stopa bezrobocia. Można było więc założyć, że podobnie sytuacja będzie w przypadku naszego kraju. Podmioty gospodarcze dostały jasno okazaną wizję czekających je zmian .

Oczekiwane długookresowe pożytki dla Polski rozpatrzeć można w oparciu o jedną z prognoz na temat planowanego wpływu uczestnictwa Polski w UE na tworzenie się najważniejszych kategorii makroekonomicznych. W prognozie tej zawarto dwa scenariusze rozwoju gospodarczego Polski na lata 2001-2010.Pierwszy z nich zakładał uzyskanie członkostwa UE już w roku 2001 i w końcu tego czasu.

W sytuacji gdyby wprowadzono pierwszy przypadek, należałoby spodziewać się powiększenia aktywności inwestycyjnej, co będzie miało wpływ na przyspieszenie restrukturyzacji gospodarki oraz powiększenie szans na jej wzrost. Przewidywana długookresowa stopa wzrostu PKB miała być blisko o 2,3 punktu procentowego większa niż w wersji o "odroczeniu", czyli uczestnictwa po roku 2010. Ujmując to innymi słowami, wzrost PKB miał być o wiele szybszy gdybyśmy wcześniej weszli do Unii. Przewidywana stopa inflacji miała wynosić 6,6% w latach 2001-2005 w wersji zjednoczenia w porównaniu z 8,9% w wersji odroczenia uczestnictwa.W wersji wejścia do Unii w okolicach roku 2001 przewidywane tempo wzrostu eksportu było o 2 punkty procentowe większe niż w scenariuszu, który zakładał uczestnictwo UE po roku 2010. Wzrost importu był szybszy w przypadku wcześniejszego wejścia do Unii niż odroczenia uczestnictwa (o ok. 2 punkty procentowe w ciągu pierwszego pięciolecia, natomiast o l punkt procentowy w kolejnych latach.) Szczegółowe dane o przewidywaniach w stosunku do obu wersji prognozy zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Wpływ uczestnictwa Polski w Unii Europejskiej na najważniejsze kategorie makroekonomiczne w latach 2001 - 2010 (przeciętne źródło wzrostu w %)

Scenariusz

Wyszczególnienie bez członkostwa w UE do 2010 r. zakładający wejście do UEok. 2001 r.

2001 -2005 2006-2010 2001-2005 2006-2010

Produkt krajowy brutto (PKB) 4,7 4.0 6.1 4.7

Spożycie indywidualne 3,0 3,1 4.9 3.4

Inwestycje brutto 7.9 4.6 9.9 4.6

Krajowy popyt finalny 4.7 3,7 6,5 3,8

Eksport towarów i usług 7,4 5.9 9.1 7.9

Import towarów i usług 6,7 5.0 8.9 5,9

Inflacja (deflator spożycia indywi-

dualnego) 8.9 7.8 6.6 4.4

Kurs walutowy zł/USD 3,9 3.8 2,0 2,0

PKB' 13,8 19.1 14.8 21.3

Źródło: W. Welfe, A. Florczak, Alternatywy długookresowego wzrostu gospodarki polskiej, Instytut Rozwoju i Studiów Strategicznych, Warszawa 1997, s. 29 .

Poza wyjątkowo poważnymi względami ekonomicznymi, równie ważne, a może i ważniejsze w pierwszym etapie są względy pozaekonomiczne, w tym sprawa bezpieczeństwa państwa. Wspólnoty Europejskie posiadają dużo szersze możliwościami realizowania tego celu, o wiele szersze niż Polska, która występuje jako samodzielny podmiot stosunków międzynarodowych. Wstąpienie do Unii da Polsce szanse na wejście do strefy pokojowych, trwałych i partnerskich stosunków pomiędzy krajami. Nasz kraj w końcu wyjdzie z "szarej strefy" pomiędzy niepewnym Wschodem a stabilnym Zachodem, spadnie też jej podatność na wpływy mocniejszych partnerów.

Działając w pojedynkę, nasze państwo miało dużo mniej do zaoferowania partnerom, a co się z tym wiąże miało mniejszą siłę przetargową, aby w skuteczny sposób ubiegać się w stosunkach międzynarodowych o realizowanie swoich interesów. Dodatkowo uczestnictwo miało zagwarantować Polsce współudział w decyzjach, które tworzyły reguły oraz kierunki współpracy na kontynencie europejskim a także w decyzjach, które dotyczyły stosunków z Unią. Polska otrzyma w pośredni sposób wsparcie krajów zjednoczonych, jak również szansę oddziaływania na inne kraje członkowskie. Jednocześnie urzędy Unii będą stać nieustannie na straży ochrony wspólnego rynku, wkraczając z interwencją wszędzie tam, gdzie pojawi się podejrzenie nieuczciwej konkurencji, powiększania importu, i innych działań, które przynoszą szkodę producentom wspólnoty .

Kolejnym z najważniejszych wyników zjednoczenia, miało być niezawodne tworzenie się nowych miejsc pracy, spadek bezrobocia i ogólna poprawa jakości życia. Warto też zauważyć, że uczestnictwo w Unii mogłoby utworzyć lepszy klimat polityczny i społeczny dla wprowadzania zmian w gospodarce. Rząd wraz z parlamentem miałyby wówczas obowiązek do przeprowadzania zmian dostosowawczych według uzgodnionego harmonogramu. Być może, mniejszą rolę w ich posunięciach odgrywałyby doraźne względy polityczne oraz naciski różnych grup interesu. Dodatkowo wizja szybkiego uczestnictwa mogłaby sprzyjać zwiększaniu się przyzwolenia społecznego na wprowadzane w szybkim tempie reformy wewnętrzne.

Należy także pamietać, że Polska rozdziela bezpośrednio dwie duże przestrzenie społeczne: UE-Schengen oraz Rosji-WNP. Przez tą granicę będzie dokonywany - ze wschodu na zachód - ciągły przepływ narkotyków, broni oraz materiałów rozszczepialnych, brudnych pieniędzy jak też pozostałych form aktywności kryminalnej, w drugą natomiast stronę będziemy mieli do czynienia z przepływem osób poszukiwanych (przestępców oraz organizatorów przestępczości zorganizowanej). Wschód miał stać się zapleczem działalności przestępczej (przerób oraz produkowanie narkotyków, poszukiwanie ofiar w handlu kobietami oraz dziećmi, produkowanie materiałów pornograficznych). Tego typu pozycja dla Polski jako państwa tranzytowego oraz strefy w bezpośredni sposób przyległej do UE nie była pozytywną pozycją; jej utrwalenie mogło doprowadzić do rozpadu społeczeństwa oraz kraju. Przeciwdziałanie takim zagrożeniom możliwe było tylko i wyłącznie przy współpracy z UE oraz zainteresowanymi państwami pozaeuropejskimi.

Wszystkie przedstawione wyżej względy są dla mieszkańców Polski oczywiste i przekonujące. Zgodnie z informacjami podanymi przez Centrum Badania Opinii publicznej, w maju 1996 roku w pozytywny sposób na temat projektu o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej opowiedziało się 55% Polaków. Z każdym rokiem rosła w naszym państwie liczba sympatyków zjednoczenia z Unią Europejską, co dawało optymistyczne prognozy w stosunku do ewentualnego przeprowadzenia referendum w tej sprawie. W roku 1996 głosowanie "za" wstąpieniem do wspólnot zapowiadało aż 80% ankietowanych, podczas gdy "przeciw" chciało zagłosować tylko 7% .

ZAKOŃCZENIE

Negocjacje w kwestii przyjęcia Polski do Unii Europejskiej posiadały w całej historii naszego państwa wymiar niepowtarzalny. Jeśli wstąpienie do Wspólnoty jest dla Polski niebywałą okazją zmiany na lepsze całej wewnętrznej struktury gospodarczej, politycznej oraz społecznej, to droga do uzyskania tego celu była wówczas jeszcze długa, zawiła i niepewna.

Prawidłowe rozpoznanie tak sytuacji wewnętrznej (w jej wymiarze prawnym oraz realnym), jak i rozwiązań i mechanizmów wspólnotowych zadecydowało o tym, na jakich warunkach oraz przy użyciu jakich instrumentów zmniejszających koszty etapu przejściowego Polska wstąpiła do Unii. Od tego im lepiej nasi negocjatorzy byli przygotowani do prowadzenia rozmów negocjacyjnych, tym prościej można było je ukończyć, jak również otrzymać możliwie najlepsze warunki członkostwa. Jeżeli natomiast proces wstępowania do Unii by się wydłużał, to w społeczeństwie wzrastałaby liczba osób, które powątpiewałyby w słuszność obecności Polski w UE, a co się z tym wiąże, nie ułatwiłoby późniejszego wprowadzania decyzji traktatu o akcesji .

Należało mieć tylko nadzieję,że akces Polski będzie rozpatrzony w pozytywny sposób, a pojedyncze kraje członkowskie nie będą blokować decyzji o przyjęciu, dając nam szansę przekonania się w realu, ile z naszych oczekiwań oraz nadziei uczestnictwo w Unii pozwoli spełnić w rzeczywistości. Musimy też pamiętać że"zamierzamy wsiąść do tramwaju, który nie stoi na przystanku i czeka aż wsiądziemy, lecz ruszył i nabiera prędkości. Cieszmy się więc, że otwarto nam drzwi. Jednocześnie musimy zdawać sobie sprawę, iż tramwaj nie zmieni kierunku jazdy i prędkość nie zostanie wyraźnie zmniejszana, a co najwyżej motorniczy wskaże nam miejsce, gdzie zwalnia i można najłatwiej wsiąść do tego tramwaju w biegu. Tak więc aby było łatwiej i bezpieczniej ograniczmy nasze bagaże do niezbędnego minimum, zostawmy ciężkie torby podróżne (obciążenia historyczne) na przystanku. Wskakując do tego tramwaju w biegu z pełnym obciążeniem wygrażając już jadącym pasażerom zwiększamy prawdopodobieństwo tego, że nasza próba się nie powiedzie. Weźmy jedynie niezbędny bagaż podręczny i skorzystajmy z rad motorniczego i pasażerów już jadących tym tramwajem."

BIBLIOGRAFIA

  • Banasiński, C., Gronkiewicz - Waltz, H., Kaszubski, R., Pawłowicz, K., Szafrański, D., Wierzbowski, M., Wyrzykowski, M., Prawo Gospodarcze. Zagadnienia Administracyjno-prawne, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1998
  • Ciamaga, L., Latoszek, E., Michałowska - Gorywoda, K., Oręziak, L., Teichmann, E., Unia Europejska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998
  • Kawecka - Wyrzykowska, E., Polska w drodze do Unii Europejskiej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999
  • Leonard, D., Przewodnik po Unii Europejskiej, EMKA Ltd., Warszawa 1998
  • Michalski, T., Polska w drodze do Unii Europejskiej, Difin, Warszawa 2000
  • Mika, C., (red.), Polska w Unii Europejskiej. Perspektywy i warunki, szanse i zagrożenia, TNO i K, Toruń 1997
  • Popiuk - Rysińska, I., Unia Europejska, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998
  • Winiarski, B., (red.), Polityka Ekonomiczna, WAE im. O. Langego, Wrocław 1996