Negocjacje akcesyjne Polski

Rok 1989 przeszedł do historii Europy i świata jako początek tak zwanej "Jesieni Narodów". Był to czas, kiedy znajdujące się do tej pory za "żelazną kurtyną" państwa odzyskały pełną niepodległość. Rozpad Związku Radzieckiego będącego gwarantem istnienia w Europie Środkowej i Wschodniej systemów demokracji ludowej, dawał możliwość rozszerzenia dla ustroju od dawna obecnego w Europie Zachodniej-demokracji pluralistycznej. Za zmianami ustrojowymi szły przeobrażenia gospodarcze. Wbrew pozorom było to jednak o wiele trudniejsze, gdyż gospodarka krajów demokracji ludowej, przez lata źle zarządzana, kwalifikowała się do generalnej odbudowy. Problemem samym w sobie był już fakt, że procesy gospodarcze w Europie Środkowej i Wschodniej podlegały centralnemu sterowaniu, to znaczy, wszelkie decyzje podejmowano na najwyższych szczeblach władzy. Właśnie ten sposób zarządzania odpowiadał głównie za stan przemysłu, rolnictwa i usług krajów satelickich Związku Radzieckiego. Oprócz tego wymowną cechą demoludów był brak wolnej konkurencji, własności prywatnej i cen kształtowanych przez rzeczywiste mechanizmy rynkowe-popyt i podaż. Tymczasem w krajach Europy Zachodniej sytuacja wyglądała zupełnie inaczej. Od czasu zakończenia drugiej wojny światowej ukształtowały się w nich demokratyczne systemy, w których to obywatel poprzez fakt prawdziwego głosowania decydował o ich rzeczywistym kształcie. Poza tym pod względem gospodarczym kraje te nie były hermetycznie szczelne. Już zaraz po zakończeniu drugiej wojny światowej, przyjęły znaczną pomoc finansową od Stanów Zjednoczonych w ramach tak zwanego Planu Marshalla. Ten potężny zastrzyk pieniężny w dużym stopniu dopomógł w odbudowie zachodnich gospodarek. Procesy gospodarcze w krajach Europy Zachodniej zawsze miały charakter rynkowy. Istniała tutaj wolna konkurencja, ceny zaś były kształtowane przez popyt i podaż, a w strukturze własności środków wytwórczych dominował sektor prywatny. Do tak zorganizowanego systemu zapragnęła należeć również Polska. Formalne nawiązanie stosunków z Europejską Wspólnotą Gospodarczą nastąpiło już w 1988 roku. Trzy lata później rząd polski podpisał Traktat Europejski o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi. Tego samego roku Polska wraz z pozostałymi krajami tworzącymi Trójkąt Wyszehradzki (Czechosłowacja i Węgry) wystosowała do Komisji Europejskiej memorandum, w którym domagała się zajęcia stanowiska co do rozszerzenia Wspólnot na Wschód. Po roku przyszła odpowiedź. Komisja określiła ogólne warunki członkostwa nowych krajów. Po pierwsze, w państwach starających się o wejście do Unii Europejskiej musiała być wprowadzona demokracja pluralistyczna. Po drugie, funkcjonować powinny rządy prawa. Kolejnym warunkiem była restrukturyzacja gospodarek poprzez wprowadzenie wolnego rynku. Ostatnim wymogiem stało się natomiast osiągnięcie ogólnej zdolności do funkcjonowania w strukturach europejskich. Chodziło tu głównie o funkcjonowanie gospodarek nowych członków w warunkach wolnej konkurencji. W 1994 roku Polska złożyła oficjalny wniosek o przyjęcie do Unii Europejskiej. Po trzech latach Rada Europejska na szczycie w Luksemburgu podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji ze stroną polską. Tym samym, nasz kraj wraz z Estonią, Czechami, Słowenią, Węgrami i Cyprem wszedł w skład tak zwanej Grupy Luksemburskiej. Natomiast Litwa, Łotwa, Słowacja, Malta, Bułgaria i Rumunia weszły do Grupy Helsińskiej. Poza decyzją o rozpoczęciu negocjacji, Rada Europejska zainicjowała proces przemian struktury instytucjonalnej Unii Europejskiej, tak by zdolna ona była do funkcjonowania po akcesji. Formalnie negocjacje rozpoczęły się 30 marca 1998 roku. Ich ramowy program był identyczny dla wszystkich kandydujących państw i obejmował między innymi: dialog strukturalny, strategię przedakcesyjną na wykorzystanie środków w ramach funduszy PHARE, SAPARD i ISPA. W swym przemówieniu na rozpoczęcie negocjacji polski Minister Spraw Zagranicznych podkreślił, że akcesja do Unii Europejskiej jest dla naszego kraju najlepszym rozwiązaniem, gwarantuje bowiem: stabilny rozwój gospodarczy, bezpieczeństwo geopolityczne, ukształtowanie i utrwalenie systemu demokracji pluralistycznej oraz budowę działającego w praktyce społeczeństwa obywatelskiego. Jednocześnie, minister zaznaczył, iż Polska uznaje te same zasady, jakie stanowią fundament Unii Europejskiej. Rozpoczęcie negocjacji oznaczało, że nasz kraj przyjął Acquis Communautaire- to znaczy dorobek prawny, na którym opiera się Unia. W jego skład wchodzi prawo pierwotne, czyli Traktat Paryski z 1951 roku (ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali), dwa Traktaty Rzymskie z 1957 roku (ustanawiające Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej), Jednolity Akt Europejski z 1987 roku i Traktat o Unii Europejskiej z 1992 roku (zwany również Traktatem z Maastricht, powołujący Unię Europejską). Do dorobku prawnego wchodzi też prawo wtórne, czyli wszelkie akty prawne (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, wspólne działania, deklaracje, zalecenia i opinie) wypracowane przez instytucje europejskie. Do negocjacji przystąpiły dwa zespoły. Stronę polską reprezentowali: Jan Truszczyński (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Pełnomocnik Rządu do Spraw Negocjacji o Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej-Przewodniczący Zespołu Negocjacyjnego), Ryszard Michalski (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów-przedstawiciel ministra właściwego do spraw finansów), Ewa Freyberg (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki-przedstawiciel ministra właściwego do spraw gospodarki), Marek Wejtko (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki-przedstawiciel ministra właściwego do spraw gospodarki), Sergiusz Najar (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury-przedstawiciel ministra właściwego do spraw infrastruktury), J. Jerzy Pilarczyk (Sekretarz Stanu w Ministerstwie rolnictwa i Rozwoju Wsi-przedstawiciel ministra właściwego do spraw rolnictwa), Jerzy Plewa (Sekretarz Stanu w Ministerstwie rolnictwa i Rozwoju Wsi-przedstawiciel ministra właściwego do spraw rolnictwa), Krystyna Tokarska-Biernacik (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej-przedstawiciel ministra właściwego do spraw pracy), Zenon Kosiniak-Kamysz (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji-przedstawiciel ministra właściwego do spraw wewnętrznych), Jarosław Pietras (Podsekretarz Stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej-przedstawiciel ministra właściwego do spraw zagranicznych), Ewa Kubis (Wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta) oraz Marek Grela (Ambasador-Przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej przy Unii Europejskiej w Brukseli). (http://www.negocjacje.gov.pl/neg.nsf/xml/ngtr1znn) Unię Europejską reprezentowali natomiast: Günter Verheugen (Komisarz Unii Europejskiej do Spraw Rozszerzenia), Eneko Landáburu

(Dyrektor Generalny Dyrekcji do Spraw Rozszerzenia) oraz Françoise Gaudenzi

(Dyrektor Zespołu do Spraw Polski w Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej do Spraw Rozszerzenia

Główna Negocjator do Spraw Polski). (http://www.negocjacje.gov.pl/neg.nsf/xml/ngtr2) Sam proces negocjacyjny przebiegał według schematu używanego w czasie poprzednich akcesji. W pierwszym etapie dokonano przeglądu systemu polskiego prawa pod kątem zgodności z prawem unijnym. Procedura ta nosi nazwę screeningu i odnosi się do dwudziestu dziewięciu obszarów negocjacji z wyłączeniem dwóch-Instytucji i Inne. Screening nie jest jednolity; dzieli się na dwu- i wielostronny. W screeningu wielostronnym uczestniczą wszystkie kandydujące państwa, natomiast w dwustronnym tylko przedstawiciele Unii i każdego kraju z osobna. W drugim etapie dochodzi do opracowania stanowisk negocjacyjnych. Państwa kandydujące miały własną praktykę konstruowania stanowisk negocjacyjnych. W Polsce przygotowaniem projektów stanowisk zajmowały się Międzyresortowe Podzespoły Zadaniowe. Wynik ich prac był następnie przyjmowany przez Zespół Negocjacyjny z głównym negocjatorem na czele. Stąd projekty trafiały do Komitetu Integracji Europejskiej, który następnie rekomendował je Radzie Ministrów. Rząd, po zapoznaniu się z treścią stanowisk negocjacyjnych przekazywał je na ręce przedstawiciela państwa, które w danym czasie pełniło prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Swoją procedurę ma także Unia Europejska. Najpierw Zespół Zadaniowy do spraw Negocjacji Akcesyjnych (TFAN) przygotowuje stanowisko negocjacyjne Wspólnoty. Roni to w porozumieniu i imieniu Komisji Europejskiej. Następnie projekt zostaje przesłany do Rady Unii Europejskiej i jeśli nie wnosi ona żadnych poprawek, to staje się on oficjalnym stanowiskiem i przekazuje się go władzom państwa kandydującego. Trzeci etap procesu negocjacji stanowią negocjacje właściwe. Kolejnym etapem jest ustalenie końcowych stanowisk, a następnie przyjęcie Traktatu akcesyjnego, jego podpisanie, ratyfikacja i wejście w życie. Negocjacje Polski z Unią Europejską obejmowały szereg zagadnień. Były nimi:

1. Swobodny przepływ towarów, jako pierwszy z czterech filarów jednolitego rynku. Oznacza on wymianę towarową pozbawioną wszelkich barier celnych. Swobodny przepływ towarów to także przyjęcie unijnego systemu norm jakościowych i certyfikatów. W kwestii swobodnego przepływu towarów strona polska poprosiła o okres przejściowy dla rejestracji leków do 31 grudnia 2008 roku. Negocjacje w tym obszarze rozpoczęły się 21 czerwca 1999 roku, a zakończyły 28 listopada 2001 roku.

2. Swobodny przepływ usług (swoboda świadczenia usług). Obejmuje on świadczenie usług na terenie dowolnego kraju Unii Europejskiej oraz możliwość zakładania firm usługowych. Chodzi tu głównie o usługi sektora bankowego, ubezpieczeniowego, inwestycyjnego oraz handlu i rolnictwa. Niektóre z krajów Unii Europejskiej zażądały okresów przejściowych w świadczeniu określonych usług. Na przykład w wypadku Niemiec i Austrii chodziło o budownictwo. Negocjacje w tym obszarze rozpoczęły się 12 listopada 1999 roku, a ich zakończenie nastąpiło 14 listopada 2000 roku.

3. Swobodny przepływ osób. Ta swoboda polega na możliwości niczym nieskrępowanego przemieszczania się obywateli państw członkowskich na terenie Wspólnoty. Poza tym mają oni prawo do swobodnego osiedlania się w wybranym przez siebie kraju Unii i podjęcia w nim legalnej pracy. Z tego też powodu trzecia swoboda zwana jest również swobodnym przepływem pracowników; jest to węższe rozumienie, ale w praktyce częściej spotykane. Państwa kandydujące musiały więc stworzyć dogodne warunki dla przybywających do nich obywateli z Unii Europejskiej. Przygotowanie to musiało objąć przepisy dotyczące rynku pracy, zagwarantowania zarówno biernego jak i czynnego prawa wyborczego, uznania dyplomów, certyfikatów i innych zdobytych uprawnień. W negocjacjach z Polską pojawiły się dwa problemy w tej kwestii. Pierwszy dotyczył wysokości kosztów dostosowawczych, drugi okresów przejściowych dla polskiej siły roboczej. Okres roboczy to czas, w którym Polacy nie mogą podjąć pracy w wybranych krajach. Ostatecznie, państwa Unii Europejskiej ustaliły okresy przejściowe na czas od zera do siedmiu lat. Negocjacje w tym obszarze rozpoczęły się 26 maja 2000 roku, a zakończyły 21 grudnia 2001 roku.

4. Swobodny przepływ kapitału. To ostatnia ze swobód wspólnego rynku. Obejmuje ona zniesienie wszelkich barier w obrocie bezgotówkowym z zachowaniem środków zapobiegającym możliwości prania brudnych pieniędzy. Poza tym odnosi się ona do kwestii prywatyzacji, obrotu papierami wartościowymi oraz prawa nabywania nieruchomości (budynków i gruntów) przez obywateli Unii i prowadzenia przez nich działalności inwestycyjnej w granicach innego państwa członkowskiego. Ostatecznie Polska wynegocjowała dwa okresy przejściowe w tej dziedzinie. Pierwszy dotyczył nabywania nieruchomości (jako tak zwanych "drugich domów") i był ustalony na pięć lat. Wyłączone z niego zostały nieruchomości rekreacyjne nabywane dla celów inwestycyjnych. Drugi okres przejściowy odnosił się do nabywania gruntów rolnych i leśnych i został ustalony na dwanaście lat. Negocjacje w sprawie swobodnego przepływu kapitału rozpoczęły się 30 września 1999 roku, a zakończyły 21 marca 2002 roku.

5. Prawo spółek. To kolejny obszar negocjacji. Obejmuje on zasady prowadzenia rachunkowości w spółkach. W unijnej praktyce stosuje się pełną jawność w tej dziedzinie, co nieobecne było w Polsce przed integracją. Ten obszar negocjacji obejmował kilka grup tematycznych, między innymi: prawo spółek, rachunkowość spółek, ochrona własności intelektualnej. Negocjacje w tym obszarze rozpoczęły się 19 maja 1999 roku, a zakończyły 28 listopada 2001 roku.

6. Polityka konkurencji. Łączy się ona bezpośrednio z omawianymi wcześniej czterema swobodami, gdyż to ona w głównej mierze kształtuje wolny rynek. W Polsce przed akcesją istniały różnego rodzaju formy ograniczające wolną konkurencję, a negocjacje zmierzały do ich zniesienia. Dotyczyło to głownie dotacji państwowych, ale także przejawów praktyk monopolistycznych. Uzgodnienia obejmowały dwa podmioty-przedsiębiorstwa i państwo, przy czym w sferze przedsiębiorstw polska praktyka w zasadzie pokrywała się ze specyfiką unijną. Więcej do zrobienia było natomiast w sferze państwa. Główny nacisk kładziono tutaj na restrukturyzacje, zharmonizowany rozwój i reformę pomocy publicznej. Negocjacje w tym obszarze rozpoczęły się 19 maja 1999 roku, a zakończyły 13 grudnia 2002 roku.

7. Rolnictwo. Zajęło ono najwięcej uwagi stronom negocjacji, gdyż obejmowało największy obszar zagadnień, przez co było również najbardziej sporną kwestią. W wyniku akcesji polskie rolnictwo miało sprostać warunkom stawianym w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Negocjacje dotyczyły więc:

a. wysokości unijnych dopłat dla rolników, które miały doprowadzić do poprawy warunków technicznych na polskiej wsi, wzrostu konkurencyjności produktów rolnych i reformy administracji wiejskiej. W tym celu, jeszcze przed akcesją, Unia Europejska przekazała Polsce znaczne środki pieniężne z budżetu Wspólnoty i w ramach funduszu PHARE. Polskim sukcesem w toku negocjacji była niewątpliwie zgoda Unii na podniesienie pierwotnie zakładanych wielkości dopłat. Nasz kraj wybrał uproszczony system wypłacania dopłat bezpośrednich z możliwością przejścia w następnych latach na system standardowy. Obecnie dopłaty wypłacane są proporcjonalnie do wielkości gospodarstw rolnych, ale gdy przejdziemy na system standardowy, ich wielkość będzie zależeć od profilu produkcji każdego gospodarstwa.

b. limitów produkcyjnych na niektóre produkty rolne (mleko, skrobia ziemniaczana, izoglukoza i inne). Limity mają na celu wyeliminowanie możliwości zaistnienia we Wspólnocie sytuacji klęski urodzaju oraz służą zharmonizowaniu ogólnej produkcji rolnej. Niestety oznaczają także znaczne straty dla krajowych producentów, a co za tym idzie-mniejsze wpływy do budżetu państwa;

c. wymogów jakościowych-przed akcesją, ale niestety również i teraz, dwa lata po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, wiele spośród naszych gospodarstw rolnych ich nie spełnia. Chodzi głównie o normy fitosanitarne, czy warunki hodowli, uboju i uprawy. Polska zobowiązała się także do wprowadzenia unijnego systemu rejestracji, identyfikacji i kontroli weterynaryjnej zwierząt.

8. Rybołówstwo. Unia Europejska w tej dziedzinie kontroluje zarówno przetwórstwo jak i handel produktami morskimi. Chodzi głównie o zapobieganie nadmiernej eksploatacji, a co za tym idzie degradacji obszarów wodnych należących do państw Wspólnoty. Negocjacyjny obszar rybołówstwa obejmował cztery grupy tematów: zarządzanie i kontrola zasobów, organizacja wspólnego rynku, pomoc państwa i polityka strukturalna oraz międzynarodowe umowy rybackie. Negocjacje w tej dziedzinie rozpoczęły się 19 maja 1999 roku, a zakończyły 10 czerwca 2002 roku.
9. Polityka transportowa. Unia Europejska w dziedzinie transportu postawiła Polsce bardzo szerokie, a zarazem bardzo rygorystyczne wymagania. Wspólnotowym standardom sprostać musiały wszystkie gałęzie transportu, a więc: transport lądowy (drogowy i kolejowy), morski, śródlądowy, powietrzny i kombinowany. Polska zobowiązała się zrestrukturyzować szczególnie nierentowne gałęzie transportu oraz rozbudować sieci komunikacyjne przy wykorzystaniu pieniędzy unijnych. W zamian otrzymała między innymi gwarancję włączenia do międzynarodowego systemu nawigacji satelitarnej Galileo. Negocjacje w zakresie polityki transportowej toczyły się w okresie od 12 listopada 1999 roku do 10 czerwca 2002 roku.
10. Podatki. W ramach tego obszaru negocjacji zajęto się dostosowaniem systemu podatkowego Polski do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej. Uzgodnienia dotyczyły: podatku VAT, akcyzy, podatków bezpośrednich, fiskalnej pomocy państwa i współpracy międzynarodowej w dziedzinie przeciwdziałania podwójnemu opodatkowaniu. Jak podaje raport Rady Ministrów z przeprowadzonych negocjacji "Polska uzyskała:

• okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie obniżonej stawki VAT w wysokości 7% w budownictwie mieszkaniowym na dostawę nowych mieszkań, usługi budowlanei remontowe;
• 4-letni okres przejściowy na stosowanie super obniżonej stawki VAT w wysokości 3% na środki do produkcji rolnej, produkty i usługi;
• okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie stawki VAT w wysokości 0% naniektóre książki i czasopisma specjalistyczne;
• okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie zredukowanej stawki VAT w wysokości 7% na usługi gastronomiczne;
• roczny techniczny okres przejściowy na stosowanie obniżek w podatku akcyzowym na paliwa ekologiczne;
• okres przejściowy do 31.12.2008 r. na dojście do minimalnego poziomu akcyzy na papierosy. Poczynając od 2002 roku Polska zobowiązała się do stopniowego podnoszenia stawek podatku akcyzowego na papierosy w latach 2002-2008;
• w zakresie podatku VAT akceptację wniosku o ustalenie limitu obrotów uprawniającego do korzystania ze zwolnień podmiotowych w wysokości 10.000 EURO.

Polska otrzymała zgodę na stałe stosowanie stawki VAT w wysokości 0% na międzynarodowe przewozy pasażerskie."

(http://www.negocjacje.gov.pl)

Negocjacje w kwestii podatków rozpoczęły się 7 grudnia 1999 roku i trwały do 21 marca 2002 roku.

11. Unia Gospodarcza i Walutowa. Ten obszar negocjacji obejmował kilka zagadnień, to znaczy: politykę fiskalną i monetarną, dostosowania gospodarcze, politykę kursu walutowego oraz spełnienie kryteriów konwergencji będących warunkiem przyjęcia w przyszłości waluty euro. Polska zobowiązała się w jak najkrótszym czasie wejść do strefy euro; przewidywano, iż nastąpi to w roku 2007, ale już dziś wiadomo, że termin ten ulegnie przesunięciu. Negocjacje w sprawie Unii Gospodarczej i Walutowej rozpoczęły się 30 września 1999 roku i trwały do 7 grudnia 1999 roku.
12. Statystyka. Negocjacje w tym obszarze trwały tylko jeden dzień i miały miejsce 19 kwietnia 1999 roku. W ramach prowadzonych rozmów Polska zobowiązała się przyjąć wszystkie reguły statystyczne obowiązujące we Wspólnocie, to znaczy wejść w struktury systemu Eurostat. Było to konieczne z uwagi na prawidłowe funkcjonowanie, między innymi, jednolitego rynku i Wspólnej Polityki Rolnej.
13. Polityka społeczna i zatrudnienie. Negocjacje w tym obszarze trwały od 30 września 1999 roku do 1 czerwca 2001 roku. Dotyczyły prawa pracy, warunków zatrudnienia, poziomu płac i przestrzegania przepisów BHP. W toku prowadzonych rozmów, strona polska poprosiła o okresy przejściowy dla wdrożenia przepisów dotyczących bezpiecznego użytkowania maszyn. Przed akcesją nasz kraj korzystał już z finansowej pomocy unijnej w kwestii zatrudnienia i polityki społecznej, a obecnie środki na ten cel pozyskiwane są z Funduszu Społecznego.
14. Energia. Otwarcie negocjacji w tej dziedzinie miało miejsce 12 listopada 1999 roku, a cała procedura trwała do 27 lipca 2001 roku. Zajęto się głownie gospodarką energetyczną Polski w zakresie funkcjonowania wewnętrznego rynku gazu i energii elektrycznej, przejrzystych cen, tworzenia i funkcjonowania linii tranzytowych gazu, państwowego wsparcia dla górnictwa, efektywnego zarządzania mocami energetycznymi urządzeń, tworzenia międzynarodowych linii energetycznych oraz utrzymywania rezerw w zasobach paliwowych. Polsce udało się uzyskać do 2008 roku okres przejściowy dotyczący utrzymywania rezerw paliw płynnych. Równocześnie, nasz rząd zaczął wdrażać długookresową strategię rozwoju i funkcjonowania krajowej energetyki, zgodną z wytycznymi Unii Europejskiej.
15. Polityka przemysłowa. Był to dość prosty obszar negocjacyjny, gdyż w gruncie rzeczy, nie wymagał od polski żadnych przedsięwzięć prawnych. Trwał od 10 listopada 1998 roku, a definitywnie zakończył się 22 czerwca 1999 roku. Obejmował zbiór wytycznych, jakimi kieruje się Wspólnota w zakresie funkcjonowania przedsiębiorstw. Chodzi tu głównie o podniesienie konkurencyjności między nimi, tak by Unia mogła być równorzędnym partnerem dla Stanów Zjednoczonych, czy Japonii.
16. Małe i średnie przedsiębiorstwa. Był to kolejny jednodniowy obszar negocjacji, którym zajęto się 10 listopada 1999 roku. Zasadniczo rozwój małych średnich przedsiębiorstw leży w gestii każdego kraju członkowskiego, a Unia Europejska nakreśla tylko ogólne wytyczne w tym zakresie. Niemniej jednak, ich przyjęcie znacznie wpłynęło na wzrost mobilności tego sektora w naszym kraju.
17. Nauka i badania. Tym tematem zajmowano się również zaledwie jeden dzień. Rozmowy na temat nauki i badań miały miejsce 10 listopada 1998 roku. Polska ma w tej dziedzinie dużo do zrobienia. Co prawda, szczycimy się jednym z najwyższych w Europie wskaźnikiem wykształcenia, ale dane statystyczne nie przekładają się na ogólny rozwój państwa widoczny między innymi w poziomie wynalazczości. Z tego względu, strona polska nie rościła sobie w ramach tego obszaru żadnych okresów przejściowych i przyjęła całość dorobku wspólnotowego. Unia natomiast zobowiązała się wspierać rozwój technologiczny naszego kraju poprzez organizowanie wielu programów badawczych z udziałem Polski. Obecnie nasz kraj uczestniczy już w takich przedsięwzięciach.
18. Edukacja, kształcenie i młodzież. Jest to kolejny jednodniowy obszar negocjacji, którego rozpatrzenie przewidziano wraz z kwestią nauki i badań (10 listopad 1998 roku). Polska przyjęła bez zastrzeżeń całość dorobku unijnego w tych dziedzinach. Chodziło z jednej strony o dostosowanie szkolnictwa wszystkich szczebli do ustawodawstwa wspólnotowego, a także o wprowadzenie niezbędnych regulacji prawnych dla prawidłowej mobilności pracowników naukowych, uczniów i studentów. W ten sposób obywatele państw Unii Europejskiej, którzy kształcą się w Polsce, ale nie znają w stopniu dostatecznym języka polskiego, mają prawo do bezpłatnej jego nauki. To samo tyczy się Polaków uczących się na obszarze Wspólnoty. Poza tym, dzięki wdrożeniu przepisów z dziedziny edukacji, kształcenia i młodzieży, polscy uczniowie i studenci mają prawo do uczestnictwa w unijnych programach Sokrates, Leonardo da Vinci i Młodzież.
19. Telekomunikacja i technologie informacyjne. Ten obszar negocjowany był w dniach od 10 listopada 1998 roku do 22 czerwca 1999 roku. Głównym celem Unii Europejskiej w tej dziedzinie jest stworzenie jednolitego systemu telekomunikacyjnego, ujednolicenie usług z zakresu łączności, poprzez zwiększenie konkurencji na rynku informacyjnym i jego otwartości, dostępności dla każdego konsumenta. W efekcie powyższych działań ma powstać społeczeństwo informacyjne. Polska przyjęła całość dorobku Unii w zakresie telekomunikacji i technologii informacyjnych, zgłaszając zapotrzebowanie na okres przejściowy wyłącznie na wprowadzenie obniżonego limitu wagowego na zastrzeżone usługi pocztowe. Miało to dopomóc w restrukturyzacji Poczty Polskiej. Unia zgodziła się na propozycję naszego kraju. Poza tym, z uwagi na monopolistyczną pozycję Telekomunikacji Polskiej S.A., zdecydowano się na jej prywatyzacje.
20. Kultura i polityka audiowizualna. Obszar negocjacji rozpatrywany w okresie od 29 października 1998 roku do 4 grudnia 2000 roku. Obejmował on z jednej strony wdrażanie europejskich programów kulturalnych opartych na programie zbiorczym o nazwie Kultura 2000, z drugiej zaś wszelkie uregulowania prawne dotyczące telewizji. Unia w zakresie rozwoju kulturalnego Europy stoi na stanowisku, że jest on możliwy tylko poprzez rozwój kultur krajów członkowskich. Pomocnym w tym zakresie ma być mechanizm transnarodowej telewizji, jako jednego z głównych nośników informacji oraz promocji wszystkich państw należących do Wspólnoty. Polska przyjęła wszystkie postanowienia Unii w tym zakresie.
21. Polityka regionalna i koordynacja instrumentów strukturalnych. Kolejny, bardzo ważny obszar negocjacji, którym zajęto się w okresie od 6 kwietnia 2000 do 1 października 2002 roku. Co prawda, unia Europejska nie ingeruje bezpośrednio w tę dziedzinę działalności państwa, ale przyjęcie jej założeń gwarantuje osiągnięcie szybkiego, harmonijnego wzrostu. Działania w ramach polityki regionalnej Wspólnoty dotyczą właśnie harmonijnego rozwoju, uzyskania wysokiej spójności ekonomicznej i społecznej oraz wyrównywania różnic pomiędzy najlepiej i najgorzej rozwiniętymi regionami Unii. Wspólnota realizuje politykę regionalną za pomocą funduszy strukturalnych-Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Socjalnego, Finansowego Instrumentu Wspierania Rybołówstwa oraz Sekcji Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. Środki na politykę regionalną płyną także z Funduszu Spójności. Polska przyjęła całość dorobku Wspólnoty w zakresie polityki regionalnej, przez co weszła w europejski schemat podziału statystycznego regionów Unii Europejskiej (NUTS) i na jego podstawie otrzymała swój udział w ogólnej puli środków przeznaczonych na tę politykę. Przedstawiał się on następująco:

• • Fundusz Spójności (środki na duże projekty inwestycyjne w dziedzinie transportu i środowiska): 45,8 - 52,8%
  • Cel 1 [Cel 1 funduszy strukturalnych obejmuje kraje o najniższym PKB per capita i najsłabiej zaludnione- przyp. autora]: 57,6%
  • Inicjatywa wspólnotowa INTERREG (współpraca transgraniczna, transnarodowa i międzyregionalna): 48,7%
  • Inicjatywa wspólnotowa EQUAL (eliminowanie czynników prowadzących do nierówności i dyskryminacji na rynku pracy): 53,1%

(www.negocjacje.gov.pl)

22. Środowisko. To kolejny z obszarów negocjacyjnych. Zajmowano się nim w dniach od 7 grudnia 1999 roku do 26 października 2001 roku. Był to najtrudniejszy zakres zagadnień, jakim zajęli się negocjatorzy z uwagi rozbieżne cele oraz zupełne nieprzygotowanie Polski do przyjęcia unijnych wytycznych. Obejmuje on ochronę środowiska, poprawę jakości wód i powietrza, redukcji szkodliwych środków w gospodarce, powiększenia areału lasów, bezpieczeństwo jądrowe i przeciwdziałanie promieniowaniu oraz kwestie związane z organizmami zmodyfikowanymi genetycznie. Polska w dziedzinie środowiska wynegocjowała aż dziewięć okresów przejściowych. Dotyczyły one:

• • oczyszczania ścieków;
  • kontroli zanieczyszczeń i zapobiegania ich powstania;
  • opakowań i ich odpadów;
  • składowisk odpadów;
  • zanieczyszczeń wpływających na jakość wód;
  • ograniczeń zawartości siarki w paliwach;
  • ograniczeń w emisji trujących substancji do atmosfery;
  • ograniczeń w emisji substancji jonizujących pochodzenia farmaceutycznego;
  • kontroli przemieszczania się odpadów w granicach Unii Europejskiej i poza nią.

Nasz kraj żądał długich okresów przejściowych, ale zarówno Wspólnota jak i poszczególne państwa ją tworzące nie wyraziły na to zgody. Przyznanie okresów przejściowych w tak wielu elementach polityki ochrony środowiska należy uznać za ogromny sukces.

23. Ochrona konsumentów i zdrowia. To obszar, nad którym debatowano dosyć krótko, bo od 19 maja do 22 czerwca 1999 roku. W jego ramach uzgadniano kwestie praw konsumentów, ujednolicenia przepisów dotyczących organizacji konsumenckich, a także bezpieczeństwa produktów oraz dochodzenia swoich praw w związku z wypadkami będącymi skutkiem ukrytych wad produktu. Polska przyjęła cały dorobek Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony konsumentów i zdrowia oraz wprowadziła niezbędne modyfikacje we własnym systemie prawa. Zwiększono bezpieczeństwo ekonomiczne konsumentów, dodano katalog praw konsumenckich, ograniczono nieuczciwą konkurencje, zezwolono na reklamę porównawczą. W kwestii bezpieczeństwa, wprowadzono ścisły system kontroli jakości produktów, który dopuszcza jedynie te, które nie stwarzają żadnego potencjalnego zagrożenia dla konsumenta.
24. Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne. Ten obszar negocjacji ściśle koresponduje z trzecim filarem Unii Europejskiej. Rozmowy na jego temat prowadzone były w okresie od 6 maja 2000 roku do 30 lipca 2002 roku. Polska nie występowała w tej dziedzinie o okresy przejściowe, deklarując przyjęcie całości unijnych praw. Strona unijna zapowiedziała zakończenie negocjowania tego obszaru jeśli nasz kraj:

• spełni warunki przewidziane przez układ z Schengen;
• wprowadzi niezbędne zmiany w prawie zmierzające do wyeliminowania przejawów prania brudnych pieniędzy;
• przyjmie, a następnie wykona Nowy Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii;
• dokona implementacji do swego systemu prawnego norm dotyczących nielegalnych imigrantów i pracowników, fałszerstw i korupcji;
• przeznaczy część budżetu na wdrożenie Planu działania Schengen oraz Strategii Zintegrowanego Zarządzania Granicą.

Negocjacje w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych były niezwykle trudne, gdyż Unia Europejska wielką wagę przywiązuje właśnie do swego trzeciego filaru, a co za tym idzie, dokładnie sprawdzała przemiany polskiego prawa w tym zakresie. Poza tym przed naszym krajem stało bardzo trudne zadanie; otóż będąc największym państwem kandydującym, po akcesji stał się także strażnikiem wschodniej zewnętrznej granicy Wspólnoty. Po ataku terrorystycznym na World Trade Center 11 września 2001 roku, negocjacje stały się szczególnie trudne. Holandia i Francja zaostrzyły wtedy warunki zakończenia negocjacji w stosunku do Polski. Jeszcze większy nacisk położono na maksymalną szczelność naszej wschodniej granicy. Co prawda, główny negocjator unijny, wspomniany już wyżej Günter Verheugen, zapewniał, że zamachy na USA przyspieszą tylko proces integracji, ale jego słowa w Brukseli przyjmowano raczej z bardzo umiarkowanym optymizmem, a wymagania krajów członkowskich co do kandydatów wyraźnie wzrosły.

25. Unia celna. Był to kolejny bardzo ważny obszar negocjacji. Zajęto się nim w okresie od 19 maja do 12 listopada 1999 roku. W czasie obrad omawiano głównie możliwości współpracy celnej zmierzającej do ograniczenia pirackiego obrotu i sprzedaży towarów podrabianych. Polska nie prosiła w tej dziedzinie o okresy przejściowe, gdyż nasze prawodawstwo w dużej mierze pokrywało się z systemem unijnym. Unia Europejska w dziedzinie polityki celnej kładzie głównie nacisk na restrukturyzację i modernizację zarówno procedur jak i urzędów celnych. W ramach przystosowania Polski do warunków panujących we Wspólnocie, nasz kraj zniósł wszelkie opłaty niezgodne z prawem unijnym ( na przykład za badanie dokumentów niezbędnych do zgłoszenia celnego, za pobieranie próbek). Poza tym, wprowadzono nowe przepisy odnośnie służby celnej, zmodernizowano stare lub utworzono nowe laboratoria do badań wwożonych przedmiotów, wdrożono specjalne procedury zapobiegające przepływowi towarów zabronionych, stworzono przepisy celne mające swoje przełożenie na ogólne bezpieczeństwo państwa i Wspólnoty. Zmiany dało się również zaobserwować w zakresie zwolnień celnych oraz uprawnień celników.
26. Stosunki zewnętrzne. Negocjacje na gruncie tego obszaru rozpoczęto 19 maja, a zakończono 12 listopada 1999 roku. Dotyczyły one głównie zmian legislacyjnych w polskim systemie prawa dotykających umów, jakie Polska zawarła z organizacjami międzynarodowymi lub krajami trzecimi. Nasz kraj zobowiązał się do przyjęcia całości Acquis Communautaire w dziedzinie stosunków zewnętrznych, co niosło ze sobą konieczność wypowiedzenia traktatów, które swą tematyką wchodziły w zakres zadań, obowiązków i uprawnień wspólnoty. Chodzi głównie o umowy weterynaryjne, fitosanitarne, handlowe, transportowe, gospodarcze i handlowe. Fakt wypowiedzenia nie wpłynął jednak negatywnie na sytuację Polski na arenie międzynarodowej, gdyż analogiczne traktaty zostały podpisane już w ramach Unii Europejskiej. Równocześnie, po akcesji w 2004 roku, Polska stała się stroną wielu nowych traktatów, między innymi:

• Układu w sprawie utworzenia Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
• Układów Europejskich;
• Układu w sprawie partnerstwa i współpracy;
• Układów o Partnerstwie i Stabilizacji;
• Porozumienia UE z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku.

(www.negocjacje.gov.pl)

27. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa. To kolejny bardzo ważny obszar negocjacji, gdyż w bezpośredni sposób odnosi się do drugiego filaru Unii Europejskiej. Rozmowy na ten temat toczyły się od 10 listopada 1998 roku, a zakończyły 6 kwietnia 2000 roku. Poruszano w nich następujące kwestie: przekazania części uprawnień z dziedziny polityki zagranicznej i bezpieczeństwa z organów krajowych na Radę Unii Europejskiej i Komisję Europejską, stosunków z państwami trzecimi, ochrony dyplomatycznej i konsularnej oraz sankcji ze strony Wspólnoty. Strona polska zadeklarowała zbieżność rodzimej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa z celami, jakie w tej dziedzinie stawia sobie Unia Europejska. Na poparcie swoich twierdzeń polscy negocjatorzy przytoczyli argument, że nasz kraj od 1999 roku jest członkiem NATO i aktywnie uczestniczy w strukturach Sojuszu. Poza tym, dodatkowym atutem Polski był fakt, że już od 1994 roku nasi przedstawiciele współpracowali z grupami roboczymi do spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa.
28. Kontrola finansowa. Negocjacje w ramach tego obszaru rozpoczęły się w dniu 6 kwietnia 1999 roku i trwały nieco ponad dwa miesiące, do 14 czerwca. Obejmuje on zagadnienia związane z finansami publicznymi. Chodziło głównie o ujednolicenie norm kontrolnych, tak by były one kompatybilne z procedurami stosowanymi w Unii Europejskiej. Polska nie zgłosiła zapotrzebowania na okresy przejściowe w tej dziedzinie.
29. Finanse i budżet. Ten obszar negocjacyjny został otwarty 26 maja 2000 roku, a zakończony dopiero 13 grudnia 2002 roku. To bardzo ważna tematyka, która zasadniczo dotyczyła udziału Polski w budżecie Unii Europejskiej. Strona polska za cel postawiła sobie uzyskanie pozycji beneficjenta netto od pierwszego roku członkostwa, który więcej z budżetu Wspólnoty uzyskuje, niż wpłaca. Nasz kraj otrzymał w ramach pomocy dwa instrumenty finansowe. Pierwszy przeznaczony był na przeprowadzenie wszelkich niezbędnych procesów dostosowawczych w celu spełniania kryteriów z Schengen. Chodziło głównie o zabezpieczenie wschodniej granicy i modernizację transportu, zwłaszcza lotniczego. Instrument ten działał w latach 2004-2006. Drugi instrument, również na okres 2004-2006, przeznaczony był na pokrycie ewentualnych kosztów poniesionych w wyniku dostosowania polskiego budżetu do budżetu Wspólnoty. Wprowadzenie dwóch instrumentów finansowych, oznaczało de facto, osiągnięcie głównego celu negocjacji. Do negatywnych, aczkolwiek oczywistych ustaleń w tym zakresie, można zaliczyć współfinansowanie przez Polskę rabatu brytyjskiego.
30. Instytucje. To przedostatni z obszarów negocjacyjnych. Zajęto się nim w ciągu jednego dnia, 22 kwietnia 2002 roku. Jego zagadnienia dotyczyły przede wszystkim pozycji Polski w instytucjach europejskich po akcesji. W tej kwestii udało się wynegocjować następujące liczby głosów i/lub miejsc dla naszego kraju w poszczególnych organach:

• Parlament Europejski - Polsce przyznano 54 spośród 732 miejsc przewidzianych dla PE po rozszerzeniu;
• Rada - docelowo Polska otrzymała 27 z 321 głosów w Radzie po rozszerzeniu, począwszy od 1 listopada 2004 roku ;
• Komisja Europejska - po rozszerzeniu każde nowe państwo członkowskie, w tym Polska, otrzymało prawo do uzyskania miejsca dla jednego przedstawiciela w kolegium, zgodnie z obowiązującą procedurą;
• Trybunał Sprawiedliwości - Polska uzyskała prawo nominowania jednego sędziego, a w Sądzie Pierwszej Instancji co najmniej jednego;
• Trybunał Rozrachunkowy - jeden z jego członków jest obywatelem polskim;
• Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet Regionów - Polska otrzymała 21 miejsc w każdym z tych Komitetów;
• Europejski Bank Centralny - Polska od chwili akcesji jest reprezentowana w Radzie Ogólnej Europejskiego Banku Centralnego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Od wejścia Polski do Unii Gospodarczej i Walutowej, Prezes NBP będzie także członkiem Rady Zarządzającej EBC;
• Europejski Bank Inwestycyjny - od dnia akcesji Polska jest akcjonariuszem EBI. Jest także reprezentowana przez jednego członka w zarządzie Banku, jak również przez odpowiednią liczbę personelu kierowniczego w Radzie Dyrektorów;
• inne komitety - Polska uczestniczy w pracach innych powoływanych Komitetów na podstawie obecnie obowiązujących przepisów;
• agencje - po akcesji zapewniono w nich odpowiednią reprezentację Polski.

31. Inne. Ten obszar obejmuje zagadnienia nie mieszczące się z przyczyn formalnych w przedstawionych powyżej tematach. Rozpatrywano go w dniu 13 grudnia 2002 roku. Przedmiotem rozmów były zasady uczestnictwa Polski w Europejskim Banku Centralnym, Europejskim Banku Inwestycyjnym, Europejskim Funduszu Rozwoju i Europejskim Funduszu Badawczym Węgla i Stali. W trakcie tego jednodniowego spotkania omawiano także kwestie klauzul ochronnych oraz sposobu wymiany informacji z Unią Europejską do momentu wstąpienia Polski w jej struktury. Polska nie wniosła żądania o przyznanie okresów przejściowych wobec którejkolwiek z wyżej wymienionej kwestii.

Oficjalne zakończenie negocjacji nastąpiło w dniach 12-13 grudnia 2002 roku na szczycie Rady Europejskiej w Kopenhadze, ale już wcześniej przedstawiono proponowaną datę rozszerzenia. Miał to być dzień 1 maja 2004 roku. Uroczyste podpisanie Traktatów Akcesyjnych przez wszystkich dziesięciu kandydatów (w tym czasie nie zakończono jeszcze negocjacji z dwoma krajami Grupy Helsińskiej - Bułgarią i Rumunią). Nie był to jednak koniec polskiej drogi do Unii Europejskiej. Do wejścia w życie Traktatu Akcesyjnego wymagana była bowiem zgoda obywateli wyrażona w akcie głosowania. Polska była siódmym z kolei państwem-kandydatem, w którym odbyło się referendum. Datę głosowania wyznaczono na 7 i 8 czerwca 2003 roku. Po pierwszym dniu nie było wcale wiadomo, czy Polacy są zainteresowani włączeniem naszego kraju w struktury Unii Europejskiej. W sobotę do urn wyborczych poszła bowiem znikoma liczba osób uprawnionych do głosowania. Ostatecznie, referendum akcesyjne zakończyło się powodzeniem. Ogółem wzięło w nim udział 59 procent obywateli. We wszystkich województwach większość obywateli zagłosowała za przystąpieniem do Unii Europejskiej, ale najmniej poparcia akcesja uzyskała w województwach Lubelskim i Podlaskim. Najwięcej głosów na "nie" oddano w powiecie janowskim, w gminie Godziszów. Tu, z całości oddanych głosów, aż 88 procent sprzeciwiało się wejściu naszego kraju do Unii Europejskiej.

(http://referendum.pkw.gov.pl)

Powodzenie referendum akcesyjnego oznaczało, de facto, przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, co stało się dnia 1 maja 2004 roku.

Oceniając bilans negocjacji należy powiedzieć, że tak naprawdę na ich wynik złożyły się wszystkie lata starań Polski o członkostwo w Unii Europejskiej. Jak już wcześniej zaznaczono, okres ten trwał w zasadzie od 1988 roku. Wszelkie koszty związane z integracją wynikają ze złego gospodarowania Polską w okresie ostatnich czterdziestu pięciu lat. Źle funkcjonująca gospodarka, wymagająca dużych nakładów finansowych, potrzebnych na restrukturyzację, istnienie po dziś dzień nierentownych, a stale wspomaganych zakładów pracy oraz brak efektywnego programu przeciwdziałania bezrobocia, to skutki nie istniejącej już od siedemnastu lat gospodarki centralnie planowanej. Przeciwnicy integracji podkreślali, że nie opłaca się ona Polsce właśnie ze względu wysokich kosztów, jakie nasz kraj musiał ponieść. Faktycznie, wycofanie się teraz ze struktur unijnych potwierdziłoby tą tezę. Ale realnie patrząc, trzeba przyznać, że jeśli tylko będziemy prowadzić umiejętną politykę wobec Wspólnoty, to nasz kraj może tylko na integracji zyskać. Dużo mówiło się zaraz po zakończeniu negocjacji, że polscy negocjatorzy wprowadzili Polskę do Unii Europejskiej na bardzo niekorzystnych warunkach. Akcentowano złe podejście w kwestii rolnictwa, obawiano się utraty niezależności w sytuacji przekazania pewnych kompetencji organom unijnym. Może to i prawda, ale czy Polska, jako największy kandydat, a zarazem bardzo słaby gospodarczo i politycznie podmiot, mogła w owym czasie więcej uzyskać? Pozytywnych stron negocjacji i wynikającej z niej integracji jest dosyć dużo. Nasz kraj faktycznie wrócił do Europy. Eurosceptycy zarzucali, że zwrot ten jest niedorzeczny, gdyż Polska nigdy z kontynentu nie wychodziła. Faktycznie, stale istniała na terenie przedzielonym Wisłą wpływającą do Bałtyku, ale czy przez czterdzieści pięć lat po zakończeniu drugiej wojny światowej mogła uważać się za państwo cywilizacji europejskiej? Nie chodzi tu bynajmniej o spuściznę kulturową, bo tej nigdy nie zatraciliśmy, choć wiele razy w historii próbowano nas jej pozbawić. Mowa jest raczej o zdobyczach gospodarczych, ustrojowych i generalnych wartościach, które nie mogły być kultywowane w demoludach, znajdujących się pod baczną protekcją Związku Radzieckiego. Wchodząc do Unii Europejskiej, Polska dostała szansę powrotu na arenę stosunków międzynarodowych. Wspólnota nam tego nie zagwarantuje, sami musimy powalczyć o dobrą pozycję. Jak napisano w cytowanym już parokrotnie raporcie Rady Ministrów, "Przyjęcie zasad regulujących funkcjonowanie jednolitego rynku UE w zakresie polityki konkurencji, prawa spółek, swobody przepływu towarów, kapitału, osób i usług przyczynia się do znacznego wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej Polski m. in. poprzez zwiększoną stabilność prawną, przewidywalność podejmowanych przez inwestorów działań oraz lepsze możliwości wykorzystania potencjału wzrostu gospodarczego kraju."

(http://www.negocjacje.gov.pl)

Efekty integracji widać już dziś. Ostatnio serwisy doniosły, że Polska jest najbardziej atrakcyjnym, pod względem inwestycji zagranicznych, państwem w regionie. Nie należy również zapominać o korzyściach, jakie dla naszego kraju płyną z funkcjonowania funduszy strukturalnych oraz przedakcesyjnych. Jak wiadomo, specjalnie dla Polski i Węgier, na długo przed akcesją został utworzony Fundusz PHARE (ang. Poland and Hungary Assistance for Reconstructing of their Economies), z którego środki przeznaczone były na rekonstrukcję gospodarek obydwu państw. Trzeba jednak zaznaczyć, że to Polska była i jest nadal jego największym beneficjentem. Akcesja jest również szansą zmiany mentalności Polaków. Wdrożenie, obecnych od dawna w Europie Zachodniej, systemów wartości-głównie z dziedziny polityki-może dopomóc w powstaniu nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego i wykwalifikowanej elity władzy. Jak dotąd, w kwestii rozwoju mentalności polityczne, nadal jesteśmy jednak w tyle. W głosowaniach, z kadencji na kadencje bierze udział coraz mniejsza liczba obywateli, od momentu odzyskania niepodległości w 1989 roku żadna siła polityczna nie zdołała utrzymać władzy na dłużej niż cztery lata. Co jakiś czas naszą sceną polityczną wstrząsają spektakularne afery, w których udział biorą politycy z najwyższych szczebli władzy, biznesmeni, a ostatnio także ludzie sportu. Do zrobienia jest więc jeszcze sporo. Udane zamknięcie negocjacji i akcesja nie załatwią pewnych spraw za nas. Nadal mało zdziałano w kwestii poprawy polskiego systemu prawa, informatyzacja naszego społeczeństwa pozostawia dużo do życzenia, a wykorzystanie unijnych pieniędzy często wydaje się być nietrafione. Wejście Polski do Unii Europejskiej jest dla Polski szansą. Wspólnota może nam w pewnych kwestiach dopomóc, ale my również musimy przejawiać inicjatywę w tym zakresie.

ANEKS I

Kalendarz polskich negocjacji.

NR	OBSZAR	PRZEDSTAWIENIE STANOWISKA	ROZPOCZĘCIE NEGOCJACJI	TYMCZASOWE ZAMKNIĘCIE OBSZARU NEGOCJACYJNEGO
1.	Nauka i badania	1.IX.1998	10.XI.1998	10.XI.1998
2.	Edukacja, kształcenie i młodzież	1.IX.1998	10.XI.1998	10.XI.1998
3.	Polityka przemysłowa	1.IX.1998	10.XI.1998	19.V. i 22.VI.1999
4.	Małe i średnie przedsiębiorstwa	1.IX.1998	10.XI.1998	10.XI.1999
5.	Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa	1.IX.1998	10.XI.1998	06.IV.2000
6.	Telekomunikacja i technologie informacyjne	1.IX.1998	10.XI.1998	19.V. i 22.VI.1999
7.	Kultura i polityka audiowizualna	1.IX.1998	29.X.1998	4.XII.2000
8.	Unia celna	11.XI.1998	19.V.1999	29.III.2001
9.	Statystyka	11.XI.1998	19.IV.1999	19.IV.1999
10.	Prawo spółek	11.XI.1998	19.V.1999	28.XI.2001
11.	Ochrona konsumentów i zdrowia	11.XI.1998	19.IV.1999	19.V. i 22.VI.1999
12.	Stosunki zewnętrzne	11.XI.1998	19.V.1999	12.XI.1999
13.	Unia gospodarcza i walutowa	29.I.1999	30.IX.1999	7.XII.1999
14.	Polityka konkurencji	29.I.1999	19.V.1999	13.XII.2002
15.	Swobodny przepływ towarów	29.I.1999	22.V.1999	29.III 2001 i 28.XI.2001
16.	Rybołówstwo	12.II.1999	19.V.1999	10.VI.2002
17.	Energia	31.V.1999	12.XI.1999	27.VII.2001
18.	Polityka społeczna i zatrudnienie	31.V.1999	30.IX.1999	1.VI.2001
19.	Swobodny przepływ usług	15.VII.1999	12.XI.1999	14.XI.2000
20.	Swobodny przepływ kapitału	15.VII.1999	30.IX.1999	21.III.2002
21.	Polityka transportowa	15.VII.1999	12.XI.1999	10.VI.2002
22.	Swobodny przepływ osób	30.VII.1999	26.V.2000	21.XII.2001
23.	Kontrola finansowa	6.VIII.1999	6.IV.2000	14.VI.2000
24.	Środowisko	08.X.1999	7.XII.1999	26.X.2001
25.	Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne	08.X.1999	26.V.2000	30.VII.2002
26.	Podatki	22.X.1999	7.XII.1999	21.III.2002
27.	Rolnictwo	16.XII.1999	14.VI.2000	13.XII.2002
28.	Polityka regionalna	30.XI.1999	6.IV.2000	1.X.2002
29.	Finanse i budżet	30.XI.1999	26.V.2000	13.XII.2002
30.	Instytucje	16.IV.2002	22.IV.2002	22.IV.2002
31.	Inne	----------------------------	13.XII.2002	13.XII.2002

(http://www1.ukie.gov.pl)

ANEKS II

Procedura akcesji.

1. Państwo składa wniosek o członkostwo w Unii na ręce Rady Unii Europejskiej;
2. Rada zleca Komisji Europejskiej dokonanie charakterystyki państwa kandydującego;
3. Komisja prezentuje Radzie wypracowaną opinię (tzw. Avis);
4. Rada jednogłośnie decyduje o rozpoczęciu procesu negocjacyjnego;
5. Państwo sprawujące w danym okresie prezydencję prowadzi negocjacje w imieniu Rady Unii Europejskiej;
6. Powstaje projekt traktatu akcesyjnego;
7. Projekt trafia pod obrady Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej;
8. Parlament przyjmuje (bądź odrzuca) projekt bezwzględną większością głosów;
9. Rada Unii Europejskiej jednogłośnie przyjmuje (lub odrzuca) projekt;
10. Projekt staje się Traktatem i zostaje podpisany przez państwo kandydujące i kraje członkowskie;
11. Traktat zostaje ratyfikowany przez parlamenty państw członkowskich i parlament kandydata;
12. Obywatele państwa kandydującego w głosowaniu opowiadają się za lub przeciw integracji (opcja);
13. Traktat wchodzi w życie.