powszechne głosowanie w ważnej sprawie dotyczącej państwa lub jego obywateli. Biorą w nim udział wszyscy obywatele posiadający czynne prawa wyborcze. Umożliwia bezpośrednie wypowiedzenia się ogółu ludności w konkretnej sprawie. W Polsce takie referendum odbyło się 30 VI 1946 r. i zostało zorganizowane na wniosek komunistów. Obywatele mieli odpowiedzieć na trzy pytania:
· Czy jesteś za zniesieniem senatu?
· Czy chcesz utrwalenia rozpoczętych reform społeczno-gospodarczych?
· Czy chcesz utrwalenia zachodniej granicy państwa na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej?
W ten sposób komuniści chcieli zorientować się, jak duże mają poparcie w społeczeństwie i odsunąć w czasie wybory parlamentarne oraz udoskonalić metody fałszowania wyników wyborczych. Wyniki referendum zostały sfałszowane wszędzie poza Krakowem.
Kolejne referendum odbyło się 29 XI 1987 r. i dotyczyło zgody obywateli na trudne reformy gospodarcze i polską drogę do demokracji. Zostało przegrane przez władze PRL. W 1997 r. odbyło się referendum konstytucyjne, które zatwierdziło nową konstytucję RP.
W dniach 7-8 VI 2003 r. odbyło się referendum, podczas którego obywatele wypowiedzieli się za wejściem Polski do Unii Europejskiej.