ARTYKUŁ
Jest to publikacja w prasie, prezentująca zdanie autora albo redakcji w stosunku do ważnych kwestii, a także zjawisk społecznych, poprzez wykorzystanie rozmaitych sposobów oddziaływania intelektualnego oraz emocjonalnego, ma na celu kształtowanie opinii odbiorcy zgodnie ze swiomi poglądami.
Artykuł ma trójdziałową, uschematyzowaną oraz zamkniętą strukturę: wstęp (jest to teza albo hipoteza); potem rozwinięcie oraz zakończenie (wyciągnięcie wniosków, posumowanie argumentów)
To wypowiedź tylko na piśmie; która jest efektem logicznych, zakończonych refleksji
Artykuł powinien dowodzić słuszności albo niesłuszności jakiegoś sądu w oparciu o zbiór argumentów (mających logiczny związek oraz ułożonych w odpowiedniej hierarchii)
Autor artykułu powinien posiadać umiejętność właściwego wykorzystywania faktów, jest jednocześnie zobowiązany do indukcyjno - dedukcyjnego sposobu myślenia
Charakterystyczne wyznaczniki artykułu to: spójność, logika, sprecyzowane rozważania, porządek argumentów
FELIETON
Należy do gatunku publicystycznego, poruszającego zazwyczaj aktualne tematy związane z polityką, społeczeństwem, obyczajowością bądź kulturą. Ma charakter impresyjny, wykorzystuje metaforykę, skojarzenia, a czasem także fikcję literacką. Zrodził się w XVIII stuleciu, zaś rozpowszechnił się razem z rozkwitem prasy w czasach XIX stulecia. Zamieszcza się go zazwyczaj na stronie gazety, która nazywa się stroną felietonową. Odmianami felietonu są: powieść felietonowa oraz kronika (przykładowo B. Prusa piszącego do "Kuriera Warszawskiego"). Współczesnymi odmianami felietonu są: felieton radiowy, a także filmowy lub telewizyjny.
ESEJ
Jest wypowiedzią poruszającą tematykę literacką, naukową albo filozoficzną, odznaczającą się swobodnym i subiektywnym spojrzeniem oraz troską o formę. Różni się od rozprawy, znacznie większą elastycznością struktury, wykorzystaniem elementów literackich, jak np. obraz lub metafora, swobodna kompozycja oraz tok myślowy. Dodatkowo nie ma na celu pełnej syntezy, stanowi wyraz rozważań autorskich, powodując pozorną szczerość. Współcześnie jest jedną z czołowych form wykorzystywaną w krytyce literackiej, a także można go spotkać w znacznej liczbie gatunków zaklasyfikowanych do stricte literackich.
