Pieśni to zbiór utworów, które poeta tworzył podczas większości swojego życia.
"Czego chcesz od nas Panie" - poeta wyraża swoje zdanie, ze wszystko na tym świecie powstało z ręki Boga. To właśnie Stwórca kieruje ziemskimi sprawami i czuwa nad poczynaniami człowieka. Kochanowski twierdzi, że Bóg jest dobry dla człowieka, jest mu łaskawy, kochający i wyrozumiały. Aby człowieka mógł żyć w dostatku i pięknie stworzył naturę i piękną przyrodę. Człowiek potrafiący umiejętnie korzystać z przyjemności i harmonii świata może liczyć na łaskę ze strony Pana. Poeta renesansowy wyraża podziw dla wspaniałomyślności Boga, jest mu wdzięczny za wszystko co uczynił dla człowieka. Powtarza, że człowiek zawsze może liczyć na dobroć stwórcy.
Inne charakterystyczne cechy pieśni: czerpanie widocznych inspiracji z twórczości Horacego - twórcy antycznego, zresztą sam pomysł formułowania utworów w kanony pieśni wywodzi się od tego twórcy; czerpanie z filozofii epikurejskiej ( głosiła ona, aby z umiarem korzystać z przyjemności i pokus życiowych, ale nie odwracać się od przyjemności ziemskich, ważna jest zasada "carpe diem" - chwytaj dzień, gdyż wszystko kiedyś przeminie); ważne są zasady stoicyzmu (człowiek jest szczęśliwy, kiedy jest cnotliwy, potrafi zachować we wszystkim umiar i spokój, zwraca uwagę na własne zalety i dąży do życia w harmonii ze światem i naturą); ideał dobrej sławy człowieka; dążenie do spokoju ducha i czystego sumienia; zagadnienie zmienności losu, fortuny - człowiek powinien zachować zimną krew w każdej sytuacji, nie załamywać się problemami. W życiu kierować się rozumem i dobrem. Kochanowski często w pieśniach podkreślał ogromny związek człowieka z naturą - jest to gwarant życia w szczęściu. Poeta namawia, aby nabrać umiaru w korzystaniu z pokus świata, nie przywiązywać się zbytnio do materialnej strony życia, gdyż ona przemija najszybciej. We wszystkim należy odszukać "złoty środek". Wszystkie niemal pieśni mówią o tym, że najważniejsza dla człowieka jest cnota i zdrowy rozsądek. Natomiast najważniejszą cechą człowieka cnotliwego jest to, że kocha własną ojczyznę, że jest patriotą.
W "Pieśni Świętojańskiej o Sobótce" pojawia się wychwalenie przyrody przez poetę. A ponad to jest tu zdanie, że najszczęśliwszy jest człowiek, który żyje na wsi. Powie nawet: "Wsi spokojna, wsi wesoła". Apoteoza wiejskich warunków życia. Poeta powie nawet, że ciężka praca to także źródło szczęścia, gdyż nasza praca zawsze przynosi plony, z których gospodarz jest dumny i z których korzysta resztę roku. Poeta mówi, że przyroda dostarcza człowiekowi niespożytych darów. Takie życie przeciwstawione jest życiu kupca, czy dworskiemu. Kochanowski mówi, że człowiek powinien umieć przystosowywać się do życia, kiedy zmieniają się pory roku - każda z nich przynosi nowe obowiązki i nowe powody do zadowolenia. Pojawia się apoteoza życia w rodzinie. Najważniejsza cechą pieśni jest także to, ze są one swoistym testamentem Jana Kochanowskiego - poeta zawarł w nich własną koncepcję dotyczącą swojej twórczości i zadań poety w ogóle. To kolejna inspiracja wywiedziona z Horacego. Uważał on bowiem, że poezja zapewni mu pamięć wieczną wśród późniejszych pokoleń. Poeta ma szczególne zadanie do spełnienia - uświadamiania i nauczani innych.
