HUMANIZM
To kierunek rozwoju renesansowej myśli, nauki, sztuki i literatury. Prowadził do fascynacji człowiekiem we wszystkich aspektach jego istnienia. Dążono do tego, by poznać zarówno jego anatomię i życie duchowe. Uwierzono, że ogromne są możliwości twórcze i umysłowe człowieka. Wiedza ta ma swoje źródła przede wszystkim w starożytności, ponieważ wówczas ogromne było zaciekawienie człowiekiem. Starożytne jest również motto humanistów: "Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce" (Terencjusz). Humaniści sięgali też do antycznej nauki i literatury.
Humanistyczna filozofia jest przeciwstawieniem filozofii i rozumowania średniowiecznego. Humanizm wynosi bowiem człowieka na piedestał, ponad wszystkie inne stworzenia. Liczył się człowiek jako indywidualista, nie zaś jako niewiadoma część całości, a także doceniali osiągnięcia naszego umysłu. Poznawano ludzkie możliwości rozumienia świata, przyrodę i astronomię.
Filozofia humanistyczna była antropocentryczna, czyli mająca jednostkę w środku zainteresowania, odwrotnie zaś do teocentryzmu ( Bóg w centrum świata ) średniowiecznego.
REFORMACJA
Ruch, o podłożu zarówno umysłowym, jak i społecznym, który miał na celu wprowadzenie istotnych zmian w całej instytucji Kościoła. Miały one dotyczyć funkcjonowania i dogmatów. Genezy reformacji należy szukać w XIV wieku, kiedy pogłębiał się kryzys władzy papieża, dodatkowo istniało wtedy przekonanie, że człowiek jest stworzeniem marnym.
Doprowadziło to do kryzysu światopoglądowego i duchowego. To stworzyło podatny grunt dla wystąpienia Marcina Lutra w 1517 roku w Wittemberdze, gdzie przedstawił swoje 95 tez na temat nieuzasadnionych, jego zdaniem odpustów. To z kolei spowodowało bunty coraz to większej liczby środowisk, które chciały wyrazić swoje niezadowolenie z funkcjonowania Kościoła. Skutkiem tego zaczęto przekładać Pismo Święte na języki narodowe, większą samodzielność w jej interpretacji.
Reformacje ożywiła życie religijne, powstały nowe wyznania, odgradzające się od papieskiej zwierzchności. Europę nękały wojny religijne. Dzięki reformacji zmieniły się obyczaje świecki i Kościelne.
