reformacja

jeden z głównych obok humanizmu nurt w kulturze renesansu, będący próbą zreformowania Kościoła katolickiego. Za początek reformacji uważa się ogłoszenie przez Marcina Lutra słynnych tez (1517) o odpustach, przybitych na drzwiach kościoła w Wittenberdze. Przedstawiciele reformacji głosili, iż zbawienie może być osiągnięte jedynie przez wiarę i Ewangelię, nie zaś przez dobre uczynki i odpusty. Postulowali nawrót do Pisma Św. jako podstawowego źródła wiary, negowali zwierzchnictwo papieża i sakrament kapłaństwa. Reformacja doprowadziła do wojen religijnych oraz do utworzenia nowych odłamów wyznaniowych (luteranizm, kalwinizm, anglikanizm). Ruch ten odegrał dużą rolę w rozwoju języków narodowych; powstało bowiem w tym czasie wiele przekładów Biblii, rozwijało się szkolnictwo oraz ruch literacki i wydawniczy. Próbą zahamowania reformacji była podjęta przez Kościół katolicki kontrreformacja.