Człowiek jest istotą poszukującą wciąż swojego miejsca w świecie. Nie jest stworzeniem, któremu satysfakcję przynosi tylko zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych i dlatego też nieustannie poszukuje własnej drogi ziemskiej egzystencji. Owa wędrówka to nie tylko przestrzenna zmiana miejsc, ale to także czas zdobywania życiowych doświadczeń, jakże przydatnych w życiu każdego człowieka. W literaturze pięknej motyw wędrówki pełni funkcję archetypiczno-symboliczną. Wędrować bowiem można nie tylko w konkretnej przestrzeni i poznawać nową rzeczywistość, nowych ludzi, ale również można podróżować w głąb samego siebie, aby podjąć próbę poznania własnego ,,ja". Człowiek pragnie poznać siebie, odkryć drzemiące w sobie siły, myśli, instynkty. Chce odkryć mechanizmy rządzące jego świadomością i podświadomością. Wędrówkę można nazwać parabolą losu ludzkiego, czego dowodzą literackie utwory. Od wieków ludzkie podróżowanie było nieodzownym elementem egzystencji człowieka. Wędrówce przyświecał nie tylko z góry założony cel, lecz również wpływała ona na wiedzę i charakter podróżującego. Pragnienie związane z podróżowaniem jest głęboko zakotwiczone w podświadomości człowieka, bowiem każdy z nas chce znaleźć najlepsze rozwiązanie frapujących nas problemów. Historia ludzkości obfituje w przykłady osób, które gnane tęsknotą za lepszym losem porzuciły dom rodzinny, przyjaciół i ruszyły w nieznane. Jak już wcześniej wspominałam wędrówka to nie tylko zmiana miejsca w sensie przestrzennym, ale to także podróżowanie w sferze duchowej, by dosięgnąć czegoś lepszego i doskonalszego. Jednoznaczne określenie znaczenia motywu wędrówki przysparza wiele problemów, gdyż jest to zagadnienie bardzo złożone. Jaką zatem rolę odgrywała i nadal odgrywa wędrówka w życiu człowieka? Na powyższe pytanie postaram się odpowiedzieć w oparciu o literaturę piękną, bowiem ów motyw obecny jest w tekstach wszystkich epok.

Już w czasach antycznych mistrzowie pióra często poruszali zagadnienia związane z nieustanną wędrówką istoty ludzkiej. Za pośrednictwem mitów greckich poznajemy Heraklesa, który wędrując realizuje misję wykonania dwunastu prac, jak również i będących w podróży, a spragnionych złotego runa Argonautów. Niewątpliwie wędrówka była istotnym etapem w życiu Edypa, wciąż uciekającego przed przeznaczeniem. Warto zaznaczyć, iż wyżej przytoczone przykłady oscylują wokół motywu wędrówki jednakże tylko w sensie przestrzennym. Zupełnie inny wymiar tegoż zagadnienia odnajdziemy w epopei pióra Homera zatytułowanej ,,Odyseja". To opowieść o dziesięcioletniej tułaczce Odyseusza, bohatera wojny trojańskiej, który usiłował wrócić pod strzechę rodzinnego domu. Epos ów tworzą dwadzieścia cztery księgi, a jego akcja rozpoczyna się w dziesiątym roku wędrówki Odyseusza i toczy się przez czterdzieści dni. O perypetiach związanych z tułaczką bohatera do ukochanej Itaki czytamy w pierwszych dwunastu księgach, a w kolejnych częściach utworu autor opisuje atmosferę, jaka panowała w ojczyźnie Odyseusza tuż po jego powrocie. Bez wątpienia ,,Odyseję" należy traktować jako poemat przygodowo-baśniowy. Akcja utworu skupia się przede wszystkim na licznych przygodach, jakich doświadczał podczas swojej dramatycznej tułaczki władca Itaki. Inne zaś wydarzenia Homer przedstawił w formie retrospekcji. Wędrówka Odyseusza do ojczyzny była traktowana przez wielu odbiorców eposu jako metafora egzystencji istoty ludzkiej, a sam bohater uważany jest po dzień dzisiejszy za archetyp wędrowcy, który wbrew wszystkim i wszystkiemu z uporem dąży do obranego przez siebie celu. Czyż nieprawdą jest fakt, iż każdy z nas, tak jak Odyseusz musi zmagać się z problemami zsyłanymi przez los?

Wędrującym narodem niewątpliwie byli Izraelici, o których historii czytamy w ,,Księdze Wyjścia". Ów Naród Wybrany przez Najwyższego miał uciec z despotycznie rządzonej przez faraona krainy do miejsca pełnego dostatku i szczęśliwości. Na czele z Mojżeszem Izraelici rozpoczęli tułaczkę, której celem była upragniona wolność i Ziemia Obiecana. Wędrujący naród został otoczony opieką dobrego i sprawiedliwego Stwórcy bez pomocy, którego nic nie byłoby możliwe. To właśnie z pomocą bożą przeszli suchą stopą przez Morze Czerwone i napełnili swoje żołądki zesłanymi przez Pana przepiórkami i manną. Izraelici nie byli ludem, który z ufnością powierzył swój los Najwyższemu, bowiem wciąż pojawiały się z ich strony głosy pełne nieufności: ,,czy też Pan jest rzeczywiście wśród nas?". Mimo ich chwil zwątpienia Bóg nadal nad nimi czuwał, będąc wyrozumiałym i mądrym ojcem ludzkości. Można zatem wędrówkę Izraelitów traktować jako dzieje, które opisują ludzkie potknięcia, upadki, jak i próby powstania w drodze do Najwyższego. Ta wędrówka bez wątpienia stanowi symbol dążenia istoty ludzkiej do określonych wartości, do bytu idealnego w jedności z Bogiem.

Pragnienie harmonii z Bogiem przyświecało wielu postaciom literackim, a zwłaszcza bohaterowi średniowiecznego utworu zatytułowanego ,,Legenda o Świętym Aleksym". Opiera się on na motywie wędrownym, którego początki można odnaleźć w V wieku naszej ery w Syrii, bowiem właśnie tam Aleksy był jednym z najbardziej znanych i popularnych świętych. Jest on patronem żebraków i włóczęgów, wszystkich tych, którzy nie mają swojego dachu nad głową. ,,Legenda o Świętym Aleksym" opowiada więc dzieje ascety, dla którego nadrzędnym celem ziemskiej wędrówki było osiągnięcie świętości, a tym samym jedności z Najwyższym. Dlatego też świadomie zrezygnował on z uroków doczesnego życia. Odrzuca świeżo poślubioną małżonkę, rodzinny dom i rusza w samotną wędrówkę, która ma tutaj wymiar symboliczny, będąc metaforą drogi istoty ludzkiej ku życiu wiecznemu. Podczas swojej tułaczki Aleksy oddaje to, co posiada potrzebującym, a sam żyje z jałmużny. Tuż przed śmiercią spisał historię swojego życia, by stała się ona przykładem dla innych, którzy zechcą tak jak on oddać się Panu i jego prawom. Nie każdy bowiem człowiek ma w sobie tyle siły cierpliwości, by znosić znoje życia z modlitwą na ustach. Aleksy cel osiągnął, ponieważ po śmierci zgodnie został uznany za człowieka świętego. Swoją misję wypełnił wzorowo.

Motyw podróży jest bardzo czytelny w dziele Dantego pod tytułem ,,Boska Komedia". Bo oto czytelnik ma możliwość zapoznania się z obrazem wędrówki, której początek znajduje się w piekielnych czeluściach, pełnych krzyków męczenników-grzeszników, negatywnych emocji. Finałem owej podróży jest kraina szczęścia i miłości, jaką jest niebo. Kluczową dla dzieła postacią jest Dante, który w roku 1300 w Wielki Piątek postanawia wyruszyć w podróż po zaświatach za namową swojego nauczyciela Wergiliusza. Ów mistrz, ceniony poeta rzymski ofiarował Dantemu swoją opiekę jedynie w wędrówce przez piekło i czyściec. Niestety dla poety nie ma miejsca w niebie, gdyż jest osobą niewierną, nie ochrzczoną i dlatego też bramy niebios są przed nim szczelnie zamknięte. Wraz z poetą mamy więc możliwość poznania strefy dostępnej zwykłemu człowiekowi tylko po śmierci. W pierwszej kolejności przed oczyma czytelnika jawi się przedsionek poprzedzający piekło, pełen cierpiących dusz ludzkich, których postępowanie trudno jednoznacznie ocenić. Są to istoty obojętne, ani dobre ani złe. Tuż za przedsionkiem pojawia się właściwe piekło, które w swoim kształcie do złudzenia przypomina stożek z wierzchołkiem zanurzonym z w głębi ziemi. Każdego grzesznika wita u napis: ,, Ty, który wchodzisz , żegnaj się z nadzieją". Ów świat zbrodniarzy i grzeszników zbudowany jest z dziewięciu kręgów, w których każdy, kto bardzo zgrzeszył musi ponieść karę proporcjonalną do swojej winy. Na wierzchołku tegoż układu ulokowano zbrodniarzy mniejszego formatu, zaś na samym dnie miejsce zostało zarezerwowane w tak zwanych trzech paszczach Lucyfera dla największych grzeszników, takich jak Judasz, Brutus i Kasjusz. Powyżej piekła znajduje się czyściec przedstawiony jako góra stożkowa, wynurzająca się z morza. Dante spotkał tam te dusze, które za życia zwlekały z pokutą za lekkie przewinienia, takie jak pycha, zawiść, gniew, skąpstwo, lenistwo. W czyśćcu drogi Dantego i Wergiliusza się rozchodzą, a dalszym przewodnikiem staje się Beatrycze, dzięki której poeta dotrze do najwyższej partii niebios, do siedziby świętych i Stwórcy. W czasie owej wędrówki Dante szukał u swojej przewodniczki odpowiedzi na nurtujące go pytania, dotyczące między innymi natury dobra i istoty zła, grzechu. Opisywana wędrówka w ,,Boskiej Komedii" ma wymiar symboliczny, bowiem można ją interpretować jako pokonywanie określonych etapów ludzkiego życia. By zrozumieć istotę człowieczeństwa należy poznać nie tylko sferę szczęścia i dobrobytu, ale również i miejsce męki wiekuistej. Taka wędrówka daje szansę na dotarcie do Najwyższego, ideału. Owa droga nie jest usiana różami, lecz pełna jest przeszkód i ludzkich potknięć. To ścieżka moralnego oczyszczenia, a zarazem odrodzenia, na której najważniejszym drogowskazem jest miłość. Wędrówka ta opowiada o doli człowieka zagubionego w meandrach grzechu, który poprzez poznawanie ludzkich grzechów i przewinień ma możliwość wejrzenia w wielkie tajemnice boskie. Podróż Dantego po zaświatach okazuje się być niezwykle owocna, gdyż dzięki niej potrafi dostrzec swoje błędy i potknięcia oraz rozpoznać granicę pomiędzy dobrem a złem. Przekonuje się na własne oczy, że tylko miłość wyzwala, bezinteresowna miłość Boga wybacza nawet największym grzesznikom, jeśli tylko oni żałują za swoje występki. Bohater ,,Boskiej Komedii" w wyniku spotkania ze zmarłymi osiągnął swój cel, jakim były chwile pełne szczęścia i pokoju.

Na przestrzeni wieków motyw wędrówki był rozmaicie interpretowany. Dla wielu był to czas próby, sprawdzian własnych umiejętności, zdolności. Często owa podróż miała ogromny wpływ na życie istot ludzkich. Była motorem wszelkich decyzji związanych z egzystencją człowieka. Wiele ludzi traktowało wędrówkę jako drogę do nowego życia, do ziemi obiecanej, jakże innej od dotychczasowej. Podróżowano w poszukiwaniu szczęścia, własnego kraju, Stwórcy. Byli i tacy, dla których wędrówka wiązała się z szansą na osiągnięcie absolutu. Niewątpliwie jest ona receptą na odnalezienie szczęścia każdej jednostki.