Po skończeniu drugiej wojny światowej, pokonane Niemcy znalazły się pod formalną i faktyczną okupacją wojskową. Powstały strefy: amerykańska, brytyjska, rosyjska. W kwietniu 1949 roku podjęto działania by z części stref amerykańskiej i brytyjskiej wydzielono strefę francuską.  Podział zarówno Berlina na strefy okupacyjne jak i całych Niemiec w konsekwencji doprowadził do długotrwałego podziału na dwa odrębne, zarówno organizacyjnie, politycznie, jak i ustrojowo niemieckie organizmy państwowe.

Pierwszym z nich była Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD), która powstała 7 X 1949 na terenie byłej sowieckiej strefy okupacyjnej z inicjatywy komunistycznej Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności i pod zwierzchnością ZSRR. Konstytucja nadana NRD zagwarantowała partii komunistycznej w państwie kierowniczą rolę i wprowadziła (na wzór sowiecki) centralnie zaplanowaną gospodarkę. NRD pod ścisłą kontrolą ZSRR znajdowała się aż do jesieni 1989 roku. Od utworzenia NRD stalinizacja wschodnich Niemiec stale narastała, system wielopartyjny faktycznie nie istniał, a działalność opozycyjną zwalczało Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwa (tzw. „Stasi”).

W 1950 roku uchwalono w NRD 5-letni plan rozwoju gospodarki, podjęto likwidację sektora prywatnego i rozbudowę przemysłu państwowego. W lipcu 1950 roku NRD zawarła  z Polską Układ Zgorzelecki, w którym uznała granicę na rzekach: Odrze i Nysie Łużyckiej,  a w 1951 roku podpisała umowę handlową z ZSRR. Podobne układy NRD zawarła później  z innymi krajami bloku komunistycznego. Od IX 1950 roku NRD należała do Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. W tych latach nastąpiła też stopniowa kolektywizacja wsi, likwidacja samorządu i zaczęła się faktyczna budowa realnych „podstaw socjalizmu”.

Po śmierci Stalina rząd ZSRR przyznał NRD państwową suwerenność, jednak totalitarny model sprawowania w niej władzy jeszcze się zaostrzył -  Walter Ulbricht, który stanął na czele Rady Państwa zlikwidował zupełnie antystalinowską opozycję. W I 1956 roku NRD stała  się członkiem Układu Warszawskiego. W latach sześćdziesiątych nasiliły się masowe ucieczki obywateli NRD na Zachód. W nocy z 12 na 13 VIII 1961 roku władze NRD odizolowały więc swoją część Berlina wysokim murem i zamknęły granicę z RFN. W roku 1964 NRD zawarła układ o „przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy” z ZSRR, a w latach następnych, analogiczne układy z kolejnymi krajami - Polską, Rumunią, Czechosłowacją, Bułgarią i Węgrami. 9 V 1968 roku uchwalona została nowa konstytucja, kładąca nacisk na „rozwój wszechstronnej współpracy i trwałej przyjaźni z ZSRR”. W tym samym roku wojska NRD wzięły czynny udział w  pacyfikacji Czechosłowacji.

Równolegle do NRD (choć przecież zupełnie inaczej), rozwijała się Republika Federalna Niemiec (RFN), która powstała 7 IX 1949 roku na terenie stref okupacyjnych USA, Wielkiej Brytanii i Francji. Powstanie RFN poprzedziło wcześniejsze  połączenie stref amerykańskiej i brytyjskiej, z których powstała Bizonia, poszerzona później  o strefę francuską i tym samym zamieniona w Trizonię.

Proces powstawania RFN przyspieszyły znacznie: reforma walutowa i pomoc Zachodu realizowana w ramach planu Marshalla. W kwietniu 1949 roku władze okupacyjne zatwierdziły projekt konstytucji państwa. Pierwszym prezydentem RFN został Theodor Heuss, a kanclerzem Konrad Adenauer. Rozwój RFN przyspieszyła prężna gospodarka rynkowa. Nie bez znaczenia dla rozwoju tego państwa była też demokracja parlamentarna. Od początku powstania RFN, jej władze dążyły do pełnej integracji z Europą Zachodnią.

W następnych latach - latach zimnej wojny mocarstwa zachodnie stopniowo włączały RFN do swego systemu gospodarczo – politycznego. W roku 1949 RFN została przyjęta do Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej, w roku 1951 - do Rady Europy  i Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, a trzy lata później do Unii Zachodnioeuropejskiej i NATO. W roku 1955 RFN zaczęła tworzyć własne siły zbrojne i nawiązała stosunki dyplomatyczne z ZSRR. Aż do lat siedemdziesiątych nie uznawała jednak istnienia NRD.

W latach siedemdziesiątych NRD podjęła dialog z RFN, przyspieszony po objęciu władzy przez Ericha Honeckera. 21 XII 1970 roku podpisano obustronny „Układ  o podstawach stosunków między NRD i RFN”.

W latach osiemdziesiątych RFN działała na rzecz pogłębienia integracji w ramach EWG i  zintensyfikowała dialog z NRD (czego wyrazem stała się wizyta E. Honeckera  w RFN). Zabiegała również o poprawne stosunki z ZSRR (wizyta M. Gorbaczowa w RFN z czerwca 1989 roku), w wyniku której podpisano deklarację, że RFN i ZSRR będą „przyczyniać się do przezwyciężania podziału Europy”.

Pod wpływem zrywu wolnościowego i rewolucji demokratycznych w Polsce i na Węgrzech, w NRD na jesieni 1989 roku nasiliły się żądania reform i demokratyzacji życia. Powstały partie opozycyjne (SPD, Demokratyczny Przełom i Nowe Forum), a kraj ogarnęła fala demonstracji (w Berlinie, Dreźnie, Halle i Lipsku). 18 X 1989 roku Honecker został zdymisjonowany, a 9 XI rozebrano mur berliński. 8 XII zainaugurowała obrady NRD-owska „konferencja Okrągłego Stołu”, a 13 XII 1989 roku nowy premier - H. Modrow zaproponował połączenie z RFN. Ze strony RFN odpowiedział mu gest H. Kohla, który ogłosił tzw. „10-punktowy plan przezwyciężania podziału Niemiec i Europy”. W lutym roku 1990 w Bonn odbyło się wspólne posiedzenie rządów RFN i NRD, a w maju podpisano dwustronny układ o unii gospodarczej, walutowej i socjalnej pomiędzy obydwoma państwami niemieckimi. Pozostałe aspekty zjednoczenia RFN i NRD uregulowano podczas konferencji „2 plus 4” we wrześniu 1990 roku w Moskwie. Wzięli w niej udział przedstawiciele ZSRR, USA, Wielkiej Brytanii, Francji i obu państw niemieckich. Wtedy ustalono ostatecznie granice i suwerenność jednoczącego się państwa. 20 IX 1990 Bundestag i Izba Ludowa NRD ratyfikowały traktat zjednoczeniowy o przywróceniu jedności Niemiec. Na mocy tego układu NRD przystąpiła do RFN. 3 X 1990 roku połączenie się obu państw niemieckich stało się faktem dokonanym.

14 XI 1990 roku Niemcy zawarły traktat z Rzeczpospolitą Polską o potwierdzeniu istniejącej granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej, 17 VI 1991 układ o dobrym sąsiedztwie  i przyjaznej współpracy, a 25 I 1993 roku - także układ o współpracy wojskowej. Pierwsze wybory do zjednoczonego parlamentu ogólnoniemieckiego z grudnia 1990 roku wygrała koalicja partii CDU i CSU, a H. Kohl ponownie został kanclerzem Niemiec.

Ekonomiczne i społeczne koszty zjednoczenia RFN i NRD okazały się niezmiernie wysokie - słaba gospodarka byłej NRD przyniosła niezwykle wysokie bezrobocie dla całych Niemiec. Jednak, z punktu widzenia historii niemieckiego narodu, ponowne połączenie obu państw niemieckich było wydarzeniem niezwykłej wagi.