Interwencja w Rosji

Po śmierci Iwana IV Groźnego w roku 1584, władzę w Rosji przejął jego syn Fiodor, a po jego bezpotomnej śmierci Borys Godunow. Tymczasem na dworze polskiego magnata Jerzego Mniszecha pojawił się pretendent do carskiej korony, podający się za cudownie ocalałego Dymitra (był to młodszy syn Iwana IV, który zmarł w tajemniczych okolicznościach w 1591 roku.). Samozwaniec uzyskał poparcie części polskich magnatów, polskiego Kościoła oraz króla Zygmunta III Wazy. W roku1604 Dymitr Samozwaniec, wspierany wojskami polskich magnatów przekroczył rosyjską granicę tu został poparty przez chłopstwo (było ono nękane przez klęski głodu i praktycznie pozbawione praw) oraz niechętnych carowi bojarów. Wkrótce objął tron moskiewski. Jednak jego rządy nie spotkały się z dobrym przyjęciem - bojarstwo zarzucała mu, że faworyzował Polaków. W roku 1606 został zamordowany podczas rozruchów. Na tronie moskiewskim zasiadł Wasyl Szujski. Tymczasem w 1608 r. pojawił się Dymitr II Samozwaniec, który był także chętnie wspierany przez polską magnaterię. Wasyl Szujski zawarł sojusz ze Szwecją i schronił się w Smoleńsku. W lipcu 1610 r. doszło do bitwy pod Kłuszynem. W batalii stoczonej między wojskami polskimi, a moskiewsko - szwedzkimi zdecydowane zwycięstwo odnieśli Polacy (pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego). Otworzyło to im drogę na Moskwę. Tymczasem Dymitr II Samozwaniec został zamordowany (w roku 1610). Car Wasyl Szujski został obalony i zesłany do klasztoru. Koronę zaproponowano synowi Zygmunta III Wazy - królewiczowi Władysławowi. Jednak król polski nie zgodził się na to (Władysław musiałby bowiem porzucić katolicyzm i przyjąć prawosławie). Ostatecznie jednak w roku 1613 na cara wybrano Michała Romanowa (zapoczątkowana przez niego dynastia panowała w Rosji do początków XX wieku). Natomiast wojna polsko - moskiewska zakończyła się rozejmem w Dywilinie w roku 1619. Na jego mocy Polska uzyskała smoleńską, siewierską i czernihowską. Po wygaśnięciu rozejmu podpisano w 1632 r. pokój w Polanowie. Potwierdzał on postanowienia rozejmu w Dywilinie. Ponadto Władysław IV zrzekł się pretensji do tronu rosyjskiego.

Powstanie Chmielnickiego i wojny z Rosją w latach 1648-67.

Do wybuchu powstania Chmielnickiego przyczyniły się narastające konflikty między ludnością kozacką, a polskimi magnatami. Bunty wywoływane były głównie W odpowiedzi na ograniczania swobód kozackich, oraz ucisk społeczny. Do zadrażnień przyczyniały się również kwestie narodowe i społeczne. Jedną z przyczyn było zmniejszanie przez Polaków liczby Kozaków wpisywanych do rejestru (czyli zmniejszanie liczby kozackich żołnierzy pobierających żołd). Pierwsze powstania kozackie wybuchały już w XVI wieku, jednak największe z nich wybuchło w roku 1648. Kierował nim Bohdan Chmielnicki. Kozaków wspierały oddziały tatarskie. Powstańcy odnieśli zwycięstwa nad Żółtymi Wodami i Korsuniem. Wywołało to powstanie chłopskie na obszarze całego kraju. Tymczasem zmarł król Władysław IV, a nowym królem został Jan Kazimierz (1648 - 1668). Magnaci nie byli jednomyślni w sprawie powstania. Magnateria kresowa (J. Wiśniowiecki, A. Koniecpolski) uważali, że z powstańcami należy się bezwzględnie rozprawić; natomiast część była skłonna do ustępstw (J. Ossoliński). W 1649 r. została podpisana ugoda w Zborowie - na jej mocy Chmielnicki został mianowany hetmanem, a rejestr kozacki został zwiększony. Wojna została wznowiona w 1651 r. W trzydniowej bitwie pod Beresteczkiem (28 - 30 czerwca 1651 r.) wojska polskie pokonały Kozaków. Zawarto ugodę w Białej Cerkwi, którą jednak Kozacy zerwali. W 1652 r. doszło do bitwy pod Batohem, która zakończyła się klęską Polaków. Powstańcy zawarli ugodę z Rosją i w 1654 r. w Perejasławiu oddali się pod opiekę Rosji. Stało się to przyczyną kolejnej wojny polsko - rosyjskiej. Jednak po najeździe szwedzkim na Rzeczpospolitą w 1655 r., Rosja, obawiając się zbytniego wzrostu potęgi Szwecji, zawarła w roku 1656 w Wilnie sojusz z Polską. Powstanie kozackie było kontynuowane po śmierci Chmielnickiego w roku 1657. Jego następcą został Iwan Wyhowski.

Absolutyzm we Francji.

W XVII i XVIII wieku w większości państw europejskich ukształtował się absolutyzm (forma rządów polegająca na nieograniczonej władzy monarchy). We Francji rzecznikiem takiej formy sprawowania władzy stał się kardynał Richelieu, a najbardziej znanym władcą absolutnym w tym kraju był Ludwik XIV. Kardynał Richelieu był pierwszym ministrem za panowania Ludwika XIII. Udało mu się znacznie wzmocnić władzę królewską. Osłabił opozycję polityczną, doprowadził do pozbawienia samodzielności politycznej hugenotów (zostali oni pozbawieni prawa do posiadania własnych twierdz). Wzmocnił też francuską armię i rozbudował flotę. Ludwik XIV został w kraju w 1643 r., jednak samodzielne rządy rozpoczął w 1661 r. Kontynuował on politykę umacniania władzy królewskiej. Wybudował sobie wspaniałą rezydencję w Wersalu, gdzie skupił znaczną część arystokracji. Tym samym pozbawił ją realnego wpływu na rządy i możliwości podjęcia przez nią działalności opozycyjnej. Za jego panowania Francja znalazła się u szczytu potęgi.