Polska kultura została ukształtowana dzięki przekazywanym przez wieki obyczajom i zasadom postępowania. Ważne miejsce w życiu Polaków zajęła również tradycja. Chociaż Polska była nieobecna na mapach świata przez 123 lata, to mające wówczas miejsce wydarzenia ni pozwoliły zapomnieć o miłości do ojczyzny. Trudne czasy zjednoczyły Polaków.

Również sztuka zajmuje wysoką pozycję w hierarchii wartości. Dzieła sztuki stanowią dopełnienie ludzkiej egzystencji. Dzięki nim możemy poznać zaistniałe fakty historyczne, a sztuka łączy przeszłość z teraźniejszością.

Sztuka często związana jest z historią danego narodu. Artyści poprzez swoje dzieła wyrażają swoją ocenę zaistniałej sytuacji. Czasem ich dzieła wyrażają aprobatę, czasem są próbą polemiki, a sporadycznie artyści odcinają się od tradycji narodowe. Jednak całkowite odcięcie się od tradycji jest praktycznie niemożliwe.

Uważam, że dzieła polskich artystów są związane z polską historią i tradycją. Dziedzictwo naszych przodków stanowi szansę i wyzwanie dla twórców sztuki. Artysta nawiązujący do wydarzeń historycznych może spodziewać się, iż jego dzieło pozostanie ponadczasowe, ale zarazem podejmuje on ryzyko, że nieświadomie minie się prawdą. Dlatego też artysta powinien poznać historię, a także tradycje i obyczaje. Porównując kolejne dzieła powstałe w różnych epokach - literaturę, obrazy i muzykę - dostrzegam fakt, że polscy artyści chętnie nawiązywali do tradycji. Oto kilka argumentów uzasadniających moją tezę.

Już w epoce renesansu szlachta zaczęła uważać się za przodków Sarmatów. Od tego momentu polskość została utożsamiona z tradycją sarmacką. Takie przekonanie przetrwało do XIX wieku i wywarło ogromny wpływ na polską kulturę. Szlachta zajmowała najważniejszą pozycję w państwie. Przedstawiciele szlachty byli najlepiej wykształceni i mieli największe majątki. To powodowało, że ich tradycja rzutowała na tradycje pozostałych warstw społecznych. Mieszczaństwo i chłopi uzyskali swoją pozycję w późniejszym okresie i dopiero wtedy zdobyli wpływ na kształtowanie tradycji. Połączenie pozytywnych elementów tradycji szlacheckiej i ludowej dało esencję polskości.

W romantyzmie, epoce trwającej od 1822r. do 1863r. rozwinęła się sztuka, w której artyści wyrażali miłość do ojczyzny i nawiązywali do historycznych wydarzeń. Polska nie istniała wówczas na żadnej mapie, a Polacy znajdowali się pod kontrolą obcych państw. Niewola, powstania narodowe i działania Napoleona to tylko niektóre elementy wpływające na twórczość artystów. Dla twórców Romantyzmu ojczyzna była najwyższą wartością, a w ich dziełach przewijał się duch patriotyzmu. Powstałe wówczas dzieła można określić mianem "arcypolskich". Doskonałym przykładem może być utwór Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz". Dzieło to powstało już na emigracji by wesprzeć załamanych po powstaniu listopadowym Polaków. Oprócz "Pana Tadeusza" w tę tradycję wpisują się również inne jego dzieła takie jak "Dziady" i "Konrad Wallenrod", a także utwór Juliusza Słowackiego "Kordian" i "Bema pamięci żałobny rapsod" Cypriana Kamila Norwida.

Należy zaznaczyć, że nie tylko pisarze i poeci nawiązywali do polskiej tradycji. Wystarczy wspomnieć postać Fryderyka Chopina, który w swoich kompozycjach zawarł ducha polskości. Także malarze nie pozostali obojętni na los ojczyzny. Piotr Michałowski określany jest jako malarz chętnie nawiązujący do epoki napoleońskiej. Na jego obrazach dominują sceny batalistyczne. Często powtarzającym się motywem jest bitwa pod Somosierrą. Odwołanie do tradycji historycznej stanowiło szansę dla Michałowskiego na zaistnienie w artystycznym świecie. W czasach romantyzmu bardzo popularne było nawiązywanie do epoki napoleońskiej, która łączona była z szansą na niepodległe i własne państwo polskie.

Dopiero po upadku powstania listopadowego historyczne odwołania zagościły na płótnach większej liczby malarzy. Niepowodzenie kolejnego niepodległościowego zrywu sprawiło, że malarze również zapragnęli podnieść naród na duchu i zapobiec sytuacji, w której Polacy utraciliby wiarę w zwycięstwo idei niepodległościowej. Receptą na to stało się ukazywanie ważnych dla narodu i pokrzepiających historycznych wydarzeń. Wśród ówczesnych malarzy można wymienić m.in. Juliusza Kossaka, Aleksandra Kotsisa, Artur Grottgera i Henryka Rodakowskiego. Jednak największą sławę zyskał Jan Matejko, który poświęcił wiele swoich prac na uwiecznienie polskich historycznych wydarzeń.

Dzieła Matejki pełne są polskich monarchów, scen z wielkich bitew i pamiętnych wydarzeń historycznych. Jednym z takich najważniejszych dzieł jest "Hołd Pruski". Matejko traktował sztukę jako posłannictwo i misję, a także poświęcenie dla ojczyzny. Obrazy artysty powstały ku pokrzepieniu polskich serc, ale także ku przestrodze. Matejko określany był także jako artysta budzący uśpione sumienia rodaków. Tradycja narodowa stanowiła dla Matejki narzędzie dla przekazania ważnych i doniosłych treści. Wśród jego najbardziej znanych dzieł można wymienić chociażby "Kazanie Skargi", "Stańczyka" i "Bitwę pod Grunwaldem".