Koniec Rzeczpospolitej związany z kolejnymi zaborami, pozbawił naszego państwa suwerenności. Ale od pierwszych dni Polacy walczyli o swoja niepodległość i nigdy nie pogodzili się ze swoim losem. Pierwszym zrywem była insurekcja kościuszkowska, nieudana próba ratowania ojczyzny. Początek XIX wieku dal jednak naszemu narodowi nowa nadzieje w osobie Napoleona Bonaparte. Francja była krajem docelowym dla wielu emigrujących Polaków w tamtym czasie, jedynie w tym kraju widzieli szanse na pomoc w swej walce o niepodległość. Pierwszym celem emigrantów było utworzenie polskich oddziałów we Francji, próba ta nie powiodła się początkowa, gdyż Polaków skierowano do Włoch. Tam u boku dowódcy Bonaparte zezwolono na stworzenie polskich oddziałów w republice lombardzkiej, gdyż to nie komplikowało sytuacji pod względem politycznym dla Francji. Podpisano umowę pomiędzy rządem republiki a generałem J Janem Henrykiem Dąbrowskim w 1797 roku. Żołnierzami legionów stawali się najczęściej emigranci, jeńcy wojenni i liczni uciekinierzy z służby w armii austriackiej. Zarówno organizacje jak i strukturę w legionach oparto na tradycji francuskiej. Swój szlak bojowy rozpoczęły w 1797 roku na ziemi włoskich wspierając armie francuska w wojnie z Austria. Gdy w 1801 roku zawarto pokój w Luneville, legiony rozpoczęły agitacje na rzecz walki o niepodległość. Były ostoja patriotyzmu szerzenia ducha narodowego, a także szkoliły kadry przyszłych wojsk, powstaje również słynną pieśń Mazurka Dąbrowskiego, która później staje się hymnem państwowym odrodzonej rzeczpospolitej. Kampania francuska przeciwko Prusom zaowocowało konfliktem w europie w 1806 roku, nastąpiła zmiana sytuacji w europie, na wieść o sukcesach Napoleona na polach bitew, na terenach pruskich dochodzi do powstań zbrojnych polskiego narodu. Powstaje ochotnicza armia i polskie władzę, Napoleon widząc entuzjazm Polaków pragnął ich wykorzystać w swym podboju europy. Gdy napoleon rozpętał wojnę z udziałem Austrii i Prus zainteresował się sprawa polska, aczkolwiek nie zezwolił na powstanie odrodzonego państwa obawiając się Rosji. Polskie legiony walczyły biorąc udział w ciężkich walkach o miasta Gdańsk i Kołobrzeg a także w bitwie pod frydlandem. Na mocy traktatu w Tylży z 1807 roku powstaje Księstwo Warszawskie, w którego w skład inkorporowano ziemie II i III zaboru pruskiego, bez okręgu białostockiego i Gdańska, który przeszedł pod władanie Francji. Francja planowała użyć portu w Gdańsku do swej operacji wojskowej przeciw Rosji. Namiastka państwa polskiego dawała szanse na dalsze ustępstwa u boku Napoleona i zarazem dawała szanse na zryw i podjecie walki Polaków o odrodzenia swojej ojczyzny. Księstwo otrzymało konstytucje z rak napoleona wzorowana na prawie francuskim i doświadczeniach zawartych w konstytucji 3 maja miało to miejsce 22 sierpnia 1807 roku. Księstwo miało status monarchii konstytucyjnej, na jej czele stal monarcha, król Saksonii w osobie Fryderyka Augusta, który dostąpił tronu polskiego za namowa napoleona za pomoc w działaniach bojowych. Sama konstytucja była dość liberalna jak na ówczesne czasy likwidowała wszelkie przywileje stanowe i ustanawiała równość obywateli względem prawa. Prawa cywilne odwzorowano na kodeksie napoleona, który funkcjonował na terenach podbitych przez cesarza, natomiast prawo wyborcze ograniczono zasada cenzusu majątkowego. Chłopi nabywali wolność osobista, ale pozostawali be prawa do uprawianej przez nich ziemi, stawali się chłopami bezrolnymi. Choć proklamowano suwerenność księstwa w praktyce było uzależnione od decyzji napoleona, zwłaszcza w sprawach prowadzenia polityki zagranicznej i w kwestiach wojska. Dowodem ograniczenia suwerenności było nałożenie na budżet księstwa obowiązku utrzymywania wojsk francuskich stacjonujących na terenach księstwa, co przyczyniało się do ruiny finansów księstwa. Terytorium księstwa zostało w międzyczasie powiększone po walkach z Austria w 1809 roku, lecz prawdziwa nadzieja na pełną suwerenność odrodziła się tylko z pomyślnym zakończeniem wyprawy napoleona na Rosje w 1812 roku. Wojska polskie wspomogły armie francuska w kampanii rosyjskiej. Służąc jako przewodnicy i orędownicy na ciężkiej drodze do zdobycia Moskwy. Jednakże wysiłek napoleona nie przyniósł oczekiwanych sukcesów i zakończył się porażka, zwłaszcza z rosyjska zima. Klęska napoleona sprowadziła na tereny księstwa warszawskiego armie rosyjska. Choć Polacy dzielnie walczyli u boku napoleona do samego końca cesarza, to jednak klęska Francuzów oznaczała kres marzeń na odrodzenie się rzeczpospolitej. Polacy wiązali wielkie nadzieje z osoba napoleona, widzieli w jego osobie oswobodziciela spod zaborców, podobne nastroje przedstawiali wieszcze tego okresu najdobitniej widać to Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza..

Jednoznaczna ocena dokonań Napoleona względem Polaków nie jest łatwa, jedno jest pewne stal się legenda związana z legionami i pokładanymi w nich nadziejach, ale stal się tez ostoja dla kultu naszej tożsamości narodowej i wpajaniu patriotyzmu w młode pokolenie. Kres panowania Napoleona pozostawiał kwestie europy w gestii monarchów z państw zaborczych, co przesądzało los polski. Kongres wiedeński, który miał kształtować mapę nowej europy, wypowiedział się także w kwestii rzeczpospolitej. Podczas kongresu opierano się na trzech zasadach: Legitymizmu, restauracji i równowagi sił. Problem polski stal się jednym z kluczowych problemów, przed jakim stanął kongres, zwłaszcza ze pewny siebie car Aleksander I po pokonaniu napoleona chciał całe księstwo warszawskie przyłączyć do ziem rosyjskich. To spotkało się ze stanowczym oporem innych monarchii, co przyczyniło się do powstania pewnego kompromisowego rozwiązania. Z cześć ziem księstwa utworzono wielkie księstwo poznańskie, które przyłączono do Prus, Austria odzyskała Galicje z Wieliczka, jedynym miastem, który otrzymał specjalny status autonomii pod nazwa Rzeczpospolitej Krakowskiej, pod patronatem trzech zaborców. Z pozostałych obszarów utworzono królestwo polskie związane z Rosja poprzez unie personalna w osobie cara. Car początkowo chciał mieć uznanie i przychylność Polaków wobec tego zgodził się na dość liberalna konstytucje dla królestwa polskiego. Królestwo dzięki owej konstytucji mogła pochwalić się dość liberalnymi prawami dla swych poddanych; wolność wyznania, słowa, druku, zgromadzeń, nietykalność osobistą i równość wobec prawa. Ponadto sankcjonowała liberalny podział władz w królestwie na władzę legislacyjna, egzekutywę i sadowniczą. Władza ustawodawcza należała do sejmu, który składał się z senatu i izby poselskiej, miał on być zwoływany, co najmniej, co dwa lata. Choć w praktyce kompetencje sejmu były zbyt ograniczone by mogły sprawować jakikolwiek nadzór nad rządem. Egzekutywą był król, posiadający inicjatywę ustawodawcza, mianował ministrów, senatorów i urzędników a ponadto posiadał prawo veta wobec wszelkich ustaw uchwalanych przez sejm. Dla pomocy króla stworzono Radę Stanu, miała ona za zadanie przygotowywać projekty ustaw i opiniować prace rządu. Funkcje rządu sprawowała Rada Administracyjna w jej skład wchodził namiestnik i piciu ministrów, choć w rzeczywistości realizowała wole króla i namiestnika. Pierwszym namiestnikiem mianowanym przez cara był gen Jozef Zajączek, a na czele armii stanął wielki książę Konstanty.

Pomimo liberalnego kształtu królestwa od początku było widoczne ze car nie ma zamiaru respektować prawa konstytucyjnego. Powstało hasło wśród Polaków Konstytucja na stole, a bat pod stołem". Pierwsze oznaki braku realizacji postanowień były związane z ograniczeniem swobód obywatelskich, wprowadzeniem cenzury i powstania tajnej policji. Pierwsi, którzy podjęli próbę apelu o poszanowanie zapisów konstytucji byli tzw. "Kaliszanie", ludzie skupieni wokół braci Bonawentury i Wincentego Niemojewskich. Ich sukcesem było nie przyjęcie przez sejm rządowego projektu o skróconym postępowaniu karnym. Wstrzymanie obrad i izolacja sejmu przez kolejne pięć lat pokazało jego słabość i brak wpływu na sytuacje w królestwie.

Taka sytuacja wyzwoliła powolny opór wobec zaistniałych realiów część społeczeństwa zastanawiała się, co robić dalej, czy poddać się bierności względem ograniczenia praw obywatelskich, czy stawiać opór i podjąć jakieś działania przeciw tym działaniom. Najwcześniej opór powstawał w środowisku młodzieży, studentów a także w środowisku oficerów i żołnierzy. Jednym z nich był major Walerian Łukasiński, który przyczynił się do powstania Wolnomularstwa narodowego w 1819 roku, której zadaniem było obrona konstytucji i postanowień kongresu wiedeńskiego. Jednak wzmożone represje wobec działaczy zmusiły ich lidera do przekształcenia organizacji w bardziej utajnioną formę Towarzystwa Patriotycznego w 1821 roku.

Celem organizacji była walka o odzyskanie niepodległości, organizacja rozszerzyła pole swojej działalności na inne zabory. Schwytanie w 1822 roku złapano, Łukasińskiego co wpłynęło na osłabienie Towarzystwa patriotycznego, doprowadziło to do upadku organizacji w 1826 roku. Część działań konspiracyjnych przejęła kadra wojskowych w osobie porucznika Piotra Wysockiego, był on inicjatorem powstania tajnego paktu w 1828 roku w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. Organizacje te mające na celu stawianie oporu przygotowywały się powoli do walki zbrojnej. Decydujący moment nastąpił w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku. Pierwszym koordynatorem powstania był Piotr Wysocki, początkowo powstanie nie spotkało się z poparciem elit politycznych Warszawy. To rzutowało na dalszy przebieg powstania, doszły do tego jeszcze błędy kadry w dowodzeniu walkami, co przyczyniło do szybkiego upadku powstania listopadowego.

Początki istnienia królestwa nie przewidywały takiej postawy cara, początkowo Polacy byli przekonani o dobrych intencjach cara. Rzeczywistość jednak pokazała jak bardzo te nadzieje były złudne, doprowadzenie do wybuchu powstania było pewnym sukcesem, aczkolwiek nieprzygotowana walka uświadomiła, że bez rzetelnego przygotowania powstania i poparcia społecznego te zrywy skazane są na niepowodzenie. Po upadku powstania Polacy doświadczyli konsekwencji swego czynu, pozbawiono autonomii królestwa, przejęto majątki i dzieła sztuki, poddano represjom kościół jako orędownika polskiego patriotyzmu. Duża rzesza Polaków zdecydowała się na emigrację poza granice ojczyzny.