Dokładne początki państwa Osmańskiego nie są znane. Początki ekspansji mongolskiej datuje się na przełom XIII i XIV stulecia. Pierwszych podbojów dokonali Turcy pod wodzą Osmana I, od imienia którego nazwę wzięło całe imperium (w Polsce nazywano je także imperium otomańskim, Portą Otomańską lub Wysoką Portą. Pierwszą stolicą tego państwa była Brussa (obecnie Bursa). Następcy Osmana I stale zwiększali zasięg terytorialny państwa, zdobywając ziemie w Anatolii i na Bałkanach. Opanowaniu dawnych posiadłości Cesarstwa Bizantyjskiego w Azji Mniejszej sprzyjał upadek państwa Seldżuków. Za panowania Murada I (1360 - 1389) opanowana została cała Tracja wraz z Adrianopolem, do którego w roku 1362 r. przeniesiono stolicę. Turcy podbili także południową Bułgarię (Rumelię), a po zwycięskiej bitwie 15 czerwca 1389 r. stoczonej na Kosowym Polu (kotlina w południowej Serbii) uzależnili Serbię. Na czele pokonanych wojsk serbskich stał car Łazarz. Resztę Bułgarii i część Albanii podbito za panowania Bajazyta I (1389 - 1402), który w roku 1396 rozgromił pod Nikopolis nad Dunajem wojska koalicji państw europejskich z królem węgierskim Zygmuntem Luksemburskim na czele.
Ekspansja turecka zahamowana została przez najazd mongolski pod dowództwem Timura (zwanego Tamerlanem). Jego wojska zaatakowały państwo Osmanów od wschodu. W 1402 r. armia turecka została pokonana przez Mongołów pod Ankarą. W wyniku tego nastąpiło osłabienie Turcji i przedłużenie egzystencji mocno okrojonego Bizancjum.
Do dawnej świetności Turcję przywrócił, panujący w latach 1421 do 1451, Murad II. Zdołał on ponownie uzależnić Bałkany, a w 1444 r. pokonał pod Warną wojska chrześcijańskie, dowodzone przez króla Polski i Węgier Władysława III (nazwanego później Warneńczykiem). W bitwie pod Warną (10 listopada 1444) zginął dowodzący oddziałami chrześcijańskimi Władysław. Bitwa ta przesądziła w zasadzie o losie Bałkanów i w następnych latach umożliwiła ich podbój przez siły tureckie. Kolejny władca Turków Osmańskich, Mehmed II (1451 - 1481), otrzymał przydomek Zwycięzca (Fatih). W 1453 r. zdobył on Konstantynopol, a data ta jest uważana za jedną z umownych dat kończących średniowiecze. Od tego czasu Konstantynopol, już jako Stambuł, był nową stolicą imperium. Mehmed II podbijał także ziemie na Bałkanach: Bośnię, Serbię, resztę Albanii, a także część Dalmacji oraz kilka wysp ma Morzu Egejskim. Hospodarom Mołdawii i Wołoszczyzny narzucona została zwierzchność lenna Turcji. Lata 1475 - 1478 to okres podboju Krymu - od tego czasu chanowie krymscy są lennikami sułtana tureckiego. Po śmierci Mehmeda II doszło do walki o władzę między jego spadkobiercami. Ostatecznie na tronie zasiadł Selim I.
Tak liczne podboje doprowadziły do powstania olbrzymiego imperium osmańskiego, które z czasem powiększyło się o ziemie azjatyckie, afrykańskie oraz śródziemnomorskie. Za panowania Selima I (1512 - 1520), w wyniku wojny z Persją, zdobyty został zachodni Kurdystan i północna Mezopotamia. Następnie, w latach 1516 - 1517, wojska tureckie zajęły Syrię, Liban, Palestynę i Egipt.
Władcą, za panowania którego imperium osmańskie osiągnęło największą potęgę był Sulejman Wspaniały (1520 - 1566). To on zdobył część Węgier i Siedmiogród, kończąc tym samym podbój południowo -wschodniej Europy.W 1526 r. pokonał Węgrów pod Mohaczem, a w roku 1529 oblegał Wiedeń. W bitwie pod Mohaczem zginął Ludwik Jagiellończyk, syn Władysława II Jagiellończyka (obaj byli królami Węgier i Czech), a zarazem wnuk króla Polski Kazimierza Jagiellończyka. W ten sposób wymarła "węgierska" linia Jagiellonów. Jednak nie udało mu się go zdobyć. W 1541 r., na mocy układu, uzyskał środkową część Węgier z Budą oraz jako lenno - Siedmiogród. W wyniku wojen z Persją (lata 1534 - 1555) udało mu się zdobyć południową Mezopotamię z Bagdadem oraz część Azerbejdżanu. W wyniku jego podbojów w skład imperium osmańskiego weszły także Jemen i Aden, przez co panowanie tureckie na Półwyspie Arabskim zostało umocnione. Za jego panowania rozszerzono także tureckie wpływy w Azji i Afryce Północnej (opanowano Algier, Tunis i Trypolitanię) Sulejman zaangażował się w walkę o hegemonię na Morzu Śródziemnym. Rozbudował flotę, która opanowała Cyklady i Rodos na Morzu Egejskim. Okręty tureckie atakowały także wybrzeża włoskie. Kontynuował ją jego następca - Selim II (1566 - 74), za którego panowania Turcy odebrali Wenecji Cypr (1570 r.). Nabytek ten udało się im zatrzymać mimo poniesionej 7 października 1572 roku klęski w bitwie morskiej pod Lepanto (w Zatoce Korynckiej). Zwycięstwo odniosła tu flota państw chrześcijańskich Ligi Świętej. Zwycięska flotą dowodził Juan d' Austria (nieślubny syn cesarza Karola V), a flotą turecką admirał Ali Pasza.
Początkowo stosunki polsko - tureckie układały się poprawnie. Do końca XV wieku w wyprawach przeciwko Turcji uczestniczyli jedynie ochotnicy (m. in. w krucjacie Zygmunta Luksemburskiego, czy wyprawach Władysława III Warneńczyka). Konflikty polsko - tureckie miały swoją genezę w zatargach o Mołdawię. Oba państwa chciały umocnić w niej swoje wpływy. Ponadto podlegli Polsce Kozacy zaporoscy najeżdżali czarnomorskie wybrzeża Turcji. Z kolei znowu podlegli Turcji Tatarzy najeżdżali na ziemie Rzeczypospolitej. Sułtanom tureckim nie odpowiadała współpraca polskich władców z Habsburgami, którzy już tradycyjnie prowadzili antyturecką politykę. Pierwszy konflikt między Rzeczypospolitą, a imperium osmańskim wystąpił za panowania Jana I Olbrachta . powodem zatargu była Mołdawia. Już w 1485 r. hospodar mołdawski Stefan III Wielki złożył hołd Kazimierzowi IV Jagiellończykowi, ale nie złożył go już Janowi I Olbrachtowi. Zamiast tego Stefan III poddał się Turcji. Co więcej, próbował nawet zdobyć należące do Polski Pokucie. W roku 1497 wyruszyła zatem przeciwko niemu zbrojna wyprawa polska. Pospolite ruszenie poniosło jednak klęskę w lasach bukowińskich. W następnym roku Turcy w niszczącej wyprawie odwetowej dotarli aż pod Kraków. Swoje ataki na Rzeczypospolitą wzmogli także poddani Turcji Tatarzy. Natomiast od końca XVI wieku przyczyną zatargów stały się rabunkowe wyprawy poddanych Rzeczypospolitej Kozaków na tureckie wybrzeże Morza Czarnego. W 1595 roku hetman polski Jan Zamoyski stanął na czele wyprawy zbrojnej na Mołdawię. Jego celem było zhołdowanie Wołoszczyzny i Siedmiogrodu. W stoczonej w dniach 19 do 20 października 1595 roku bitwie pod Cecorą (była to pierwsza bitwa stoczona w okolicach tej miejscowości, do kolejnej doszło w 1620 roku) oddziałom polskim udało się odeprzeć atak wojsk turecko - tatarskich. Na mocy układu Turcja uznała przychylnego Polakom hospodara mołdawskiego Jeremiego Mohyły. Natomiast na Wołoszczyźnie jako lennik został osadzony przez hetmana Jana Zamoyskiego Szymon Mohyła. W kolejnym stuleciu konflikty turecko - polskie nasiliły się.
