Po okresie ponurego średniowiecza nastąpiła zmiana w historii kultury europejskiej, która dotarła także na ziemie polskie. Początek epoki renesansu zwanego także odrodzeniem, tzn. odrodzeniem się znów człowieka na nowo po okresie wieków ciemności, wieków średnich. Początek zmian w kulturze inicjowały odkrycia archeologiczne we Włoszech dokonane w początkach XV wieku, które ukazały skrywane do tej pory piękno antyku. Później renesans docierał do kolejnych krajów europejskich trafiając także do polski. Następował to coraz szybciej w dobie nowego źródła informacji, jakim stały się książki po wynalezieniu druku przez Gutenberga.
Początek odrodzenia na ziemiach polskich to druga polowa XV to czas zmierzchu rządów Kazimierza Jagiellończyka, a potem króla Jana Olbrachta. Jednak humanizm związany ściśle z odrodzeniem zaczyna dominować w pierwszej Polowie XVI wieku. Humanizm stawiający w centrum świata człowieka i jego potrzeby był zaprzeczeniem średniowiecza, swoje inspiracje czerpał z kultur starożytnych greków. Do najwybitniejszych polaków tego okresu, którzy postępowali jak humaniści należeli: Mikołaj Kopernik twórca teorii heliocentryzmu, poeci Jan Kochanowski, Mikołaj Rej a także publicysta myśliciel Andrzej Frycz Modrzewski.
Także znany poeta Jan Kochanowski i Mikołaj Rej, a również publicysta Andrzej Frycz Modrzewski.
Schyłek XVI wieku przyniósł kolejne zmiany w kulturze literaturze i sposobie myślenia, nastała epoka baroku charakteryzującego się monumentalizmem i dynamizmem. Źródła baroku pochodzą ponownie z Włoch, i był reakcja na panująca wówczas kontrreformacje w europie i liczne wojny religijne. Stad tez barok uważany jest głównie jako epoka woje, pożarów i śmierci. Barok w pewnym sensie kontynuował dokonania swych poprzedników z odrodzenia, zwłaszcza w tworzeniu literatury w językach narodowych, choć językiem elit stal się francuski zastępując łacinę. Okres niepokoju i wojen nie sprzyjał tworzeniu czegoś wielkiego, zwłaszcza ze uważano ze literatura jest dostępna dla każdego, twórcy baroku swoja inspiracje czerpali głównie z biblii, mitologii. Z pośród polaków przedstawicielami baroku byli: Wacław Potocki, Wespazjan Kochanowski i Jan Andrzej Morsztyn. Barok w Polsce przyczynił się do powstania kultury sarmackiej rozpowszechnionej wśród szlachty. Sarmatyzm był uwielbieniem dla samym siebie wśród szlachciców, niechęcią do cudzoziemców i szukania swych przodków w starożytności. Poglądy te wywarły także wpływ na sztukę w rzeczpospolitej tego okresu, zwłaszcza w malarstwie słynne portrety sarmackie, które uwieńczały szlachciców.
Po ponurym w swym wyrazie baroku nastała epoka oświecenia, epoka jako pierwsza w dziejach była świadoma swej egzystencji. Epoka, podczas której dokonano epokowych wręcz rewolucyjnych odkryć naukowych. Dzięki postępom w nauce wzrosła długość życia ludzkiego i poprawa zdrowia, co wzmogło przyrost ludności w Europie. Wśród nauk ścisłych rewolucji dokonał Izaak Newton, który opracował prawo powszechnego ciążenia a Antonie Lavoisier ukazał ludzkości skład powietrza i wody. A James Watt zapoczątkował rewolucje przemysłową przedstawiając swój prototyp parowego silnika tłokowego. Stworzono także pierwsza encyklopedie wiedzy powszechnej. W skali europy wybitymi polakami czasów oświecenia byli: H. Kołłątaj, S. Staszic, Jan i Jędrzej Śniadeccy, I. Krasicki, a król Stanisław August Poniatowski był łaskawy dla wszelkich artystów.
