Gryzonie należą do rzędu niedużych ssaków posiadających jedna parę ciągle rosnących, dłutowatych siekaczy w szczęce górnej oraz dolnej. Rząd ten obejmuje aż 29 rodzin. Zwierzęta te występują na każdym z kontynentów. Największy przedstawiciel tej grupy zwierząt to kapibara, która zamieszkuje gęste lasy znajdujące się obok zbiorników wodnych w Ameryce Południowej, głównie w jej wschodniej części.

Kapibara ma ciało o długości 130 cm, wysokości około 50 cm i ciężarze ciała dochodzącym do 50 kg. Tułów kapibary jest bardzo ociężały i wygląda na masywny. Jej kończyny są krótkie, a pomiędzy jej palcami występuje błona pławna, która oczywiście ułatwia pływanie, oraz nurkowanie. Gryzoń ten jest roślinożercą.

Kapibara jest przedmiotem polowań, ponieważ posiada cenione mięso. Jej tkanka podskórna również zawiera tłuszcz bogaty w jod, który wykorzystuje się w celach leczniczych.

Gryzonie są przystosowane do bytowania w różnych środowiskach. Są na przykład gatunki żyjące na drzewach, które posiadają długi ogon i ostre pazurki, jak np. wiewiórki pospolita. Buduje ona kilka gniazd leżących w bliskiej odległości, zimą nie jest bardzo aktywna i nie zapada w długi sen. Podczas jesieni zbiera i magazynuje zapasy w ptasich gniazdach, dziuplach lub pomiędzy korzeniami drzew. Innym charakterystycznym przystosowaniem są fałdy skórne, które zwiększają powierzchnię lotną podczas tzw. lotu ślizgowego. Występują one np. u ciekawej polatuchy.

Wymienione gryzonie potrafią lotem ślizgowym wykonać skoki o długości nawet 60 m. Bytują one w koronach drzewnych. Żerują podczas nocy, a żywią się jajami ptaków, drobnymi ptaszkami, owadami i roślinami.

Gatunki ziemnowodne również mają błony pławne między palcami, np. nutrie, czy bobry. Ułatwiają one im znacznie pływanie. Bóbr europejski posiada charakterystycznie spłaszczony ogon a nim łuski. Jest on aktywny podczas zmierzchu. Bóbr buduje na płynących zbiornikach tamy złożone z gałęzi oraz pni drzew. Ssaki te ścinają zębami drewno, a budowlę uszczelniają za pomocą mułu, roślin i gliny. Podnosi to poziom wody i dzięki temu wejście do przybrzeżnej jamy zawsze znajduje się pod wodą, nawet kiedy jest susza. Środowiskiem życia bobrów jest głównie woda, dlatego na lądzie poruszają się one niezbyt zgrabnie, a w wodzie są szybkie i zwinne. Żyją one parami i gdy nastąpi zagrożenie, ostrzegają się nawzajem, uderzając o taflę wody ogonami. Dawniej bóbr był przedmiotem polowań dla porządnego sadła, dobrego mięsa oraz cennego futra. W medycynie ludowej wykorzystywało się również wydzielinę z gruczołów bobrowych leżących w pobliżu jego narządów płciowych. W dzisiejszych czasach bobry są objęte ochroną gatunkową ścisłą.

Innym wodnym gryzoniem jest nutria. Wyglądem przypomina ona szczura, bo jest właścicielem długich wąsów i nagiego ogona pokrytego łuskami.

Nutria tworzy nory przy brzegach rzek. Jest ona fantastycznym pływakiem, może znajdować się w wodzie aż do 5 minut. Posiada ona też gruczoły w pobliżu pyska, a ich wydzieliną rozciera sierść, dzięki czemu chroni ją przed zawilgoceniem. Nutria to bardzo popularne futerkowe zwierzę i stąd wyhodowano już wiele jej barwnych odmian.

Piżmak także posiada ciepłe brunatne futerko. Ma on spłaszczony bocznie ogon, który prawie jest nagi. Na bocznych stronach palców u tylnych kończyn zwierzęta te mają kępki włosów, co bardzo ułatwia im pływanie. Samice dodatkowo posiadają gruczoł, który wydziela tylko w okresie rui substancję mającą zapach piżma. Gruczoł ten występuje na brzuchu. W niektórych częściach Polski piżmak jest tępiony, ponieważ wprowadza szkody gdy kopie on nory w wałach, które mają przecież chronić przed powodziami. Piżmaki są gryzoniami łownymi podczas okresów ochronnych.

Ssakiem naziemnym jest na przykład świstak, który żyje w górach, w Tatrach oraz w Alpach. Żyje on głównie w koloniach, w skład której wchodzi kilkanaście świstaków. Zwierzęta te kopią głębokie nory dla całych kolonii służące jako lokum do przespania zimy. Nory te sięgają nawet na głębokość kilkunastu metrów. Nory pełnia również funkcję schronienie w przypadku sytuacji zagrożenia. Podczas zimowego snu temperatura ciała świstaka spada aż do 4 stopni Celsjusza, gryzoń oddycha wtedy z częstotliwością 2-3 na minutę.

Ssaki te żywią się głównie pokarmem roślinnym. Podczas odbywania żerowania tylko jeden zwierzak z koloni obserwuje teren. Stoi on na kończynach tylnych i kiedy dostrzeże jakieś niebezpieczeństwo wykonuje hałaśliwy świst. Po tym znaku cała gromada ucieka i chowa się w norze. Stwierdzono, że nie tylko świstaki, ale i kozice bytujące w górach maja zdolność reagowania na niepokojące alarmowe sygnały wysyłane przez inne gatunki zwierząt.

W dziewiętnastym wieku populacja świstaków gwałtownie się zmniejszyła na skutek częstych polowań oraz odłowów dla pożądanego futra i sadła. W Polsce gatunek ten został objęty ochroną jako pierwszy ssak, a nastąpiło to w roku 1869.

Szynszyla mała występuje w Andach i hodowana jest przede wszystkim dla miękkiego i puszystego futra. Jest to gatunek wytępiony i zagrożony wyginięciem. Na wolności już prawie nie występuje. Objęto więc go ochroną według na mocy Konwencji Waszyngtońskiej. Spokrewnioną z tym ssakiem jest gatunek szynszyli dużej, która posiada czarno ubarwioną sierść.

Mysz domowa jest bardzo popularnym gatunkiem. Występuje ona na wszędzie tam gdzie mieszkają ludzie.

Prowadzi ona głównie nocny tryb życia. Jest wszystkożerna. Mysz żyje w licznych koloniach i jest wyrządza wiele szkód różnego rodzaju. Roznosi ona wiele chorób, np. wściekliznę. Jej kilka gatunków hodowanych jest licznie w laboratoriach i służy do rozmaitych przedsięwzięć naukowych. Wyróżnić można też mysz domową, zaroślową oraz mysz leśną.

Szczur wędrowny ma ciało o długości sięgającej około 30 centymetrów, a jego ogon 20 centymetrów. Szczur waży około 550 gramów.

Pierwotnie gatunek ten występował jedynie w Azji Północno-Wschodniej. Przypuszczalnie w wieku siedemnastym i osiemnastym stamtąd przywędrował i rozprzestrzenił się na całej półkuli. Szczur jest wszystkożerny, dlatego występuje na osiedlach gdzie żyją ludzie. Zamieszkuje on głównie kanały ściekowe. Buduje on nory tam, gdzie nie znajduje żadnych kryjówek. Potrafi on wygryźć nawet betonowe posadzki lub fragmenty przewodów ściekowych. Atakuje zwierzęta hodowlane i jest przenosicielem wielu groźnych chorób. Jest on wobec tego zwalczany, ponieważ wyrządza wiele poważnych szkód. Wyróżnia się także szczura śniadego i wielkoszczura. Wielkoszczur swym wyglądem przypomina gatunek szczura wędrownego, jednak jest on od niego większy, bo ma długość ciała dochodzi do 45 cm i ogon do 46 cm. Posiada on tak samo jak chomik policzkowe torby i jest to obiekt polowań , którego celem jest pyszne mięso.

Świnka morska występuje naturalnie w Brazylii i w Peru. Dzisiaj jest hodowana jako hobby oraz zwierzę do celów laboratoryjnych. Gryzonie te maja swe pochodzenie od apery, dzikiej formy tego gatunku. Obecnie hoduje się już rozmaite odmiany świnek.

Nornica ruda to gatunek występujący w zaroślach oraz lasach Euroazji. Jest to szkodnik upraw jakie występują na terenach leśnych. Zabijana jest nornica przede wszystkim dla futerka, które jest przepiękne.

Ssaki zamieszkujące tundrę to lemingi. Są one posiadaczami bardzo puszystej sierści oraz charakterystycznie owłosionych stóp. Zwierzęta te cyklicznie, bo co cztery lata, wyruszają w odległe wędrówki. Podczas nich wiele z nich ginie. W przyrodzie występują lemingi śnieżne. Jest to gatunek posiadający jako jedyny z gryzoni białe śliczne futerko.