UKŁAD KRWIONOŚNY nazywany jest wewnętrznym układem transportującym. Odpowiada on za rozprowadzanie substancji odżywczych, tlenu do komórek organizmu. Transportuje on także produkty przemiany materii z tkanek do nerek. Do jego zadań należy także utrzymanie stałego środowiska wewnętrznego organizmu (stała temperatura, odpowiednie ciśnienie osmotyczne, pH).
Kręgowce posiadają zamknięty układ krwionośny. Krew płynie w naczyniach krwionośnych, czyli tętnicach i żyłach (nie płynie w jamach ciała).
Tętnice odprowadzają krew z serca do tkanek. Posiadają one grubą i elastyczną ścianę, co umożliwia przepływ krwi pod dużym ciśnieniem.
Żyły doprowadzają do serca krew z tkanek. Przez naczynia te krew płynie pod mniejszym ciśnieniem, stąd ich ściany są cieńsze od ścian żył i wiotkie.
Do naczyń krwionośnych zaliczamy także naczynia włosowate, które poprzez ścianę o wysokiej przepuszczalności, umożliwiają wymianę substancji między komórkami i krwią. Naczynia te przeważnie łączą tętnice z żyłami, tworzą jednak także inne połączenia, np. układ wrotny (naczynia włosowate - żyła - naczynia włosowate) - przez żyłę wrotną składniki pokarmowe wracają z przewodu pokarmowego do wątroby; sieć dziwna (tętniczka - naczynia włosowate - tętniczka) - odpowiada za lepsze ukrwienie i sprawną wymianę substancji między narządem a krwią, głównie w nerkach, przysadce mózgowej.
SERCE działa na zasadzie pompy i umożliwia przepływ krwi we właściwym kierunku. Ewolucja serca u kręgowców:
- ryby - serce podzielone jest na przedsionek i komorę, tzw. serce żylne;
- płazy - serce trójdziałowe: komora oraz przedsionek prawy i przedsionek lewy;
- gady - serce składa się z przedsionka prawego i lewego oraz komory, w której występuje częściowa przegroda (u krokodyli serce jest czterodziałowe);
- ptaki, ssaki - czterodziałowe serce, krew utlenowana i nieutlenowana nie mieszają się.
Ewolucji ulegał również cały układ krwionośny. U ryb występuje tylko jeden obieg krwi. Płazy, gady, ptaki oraz ssaki posiadają krwioobieg podzielony na dwie części:
- obieg mały, czyli płucny;
- obieg duży.
Krążenie krwi:
Obieg płucny: odtlenowana krew z prawej komory tłoczona jest do pnia płucnego, a następnie do płuc. Po utlenowaniu wraca do serca za pomocą żył płucnych i wlewa się do lewego przedsionka.
Obieg duży: utlenowana krew z lewej komory przez aortę, a dalej przez mniejsze tętnice rozprowadzana jest po całym organizmie. Odtlenowna krew zbierana jest żyłami, i wraca do serca (prawy przedsionek) żyłami głównymi.
