PROTISTA

Pierwotniaki są małymi jednokomórkowymi organizmami, które nie potrzebują układu krwionośnego. System błon komórkowych i ruch cytoplazmy sprawia, że substancje wędrują po całej komórce.

BEZKREGOWCE

Jamochłony nie mają układu krwionośnego. W jamie gastralnej cały czas krąży woda. Jej ruch wywołany jest ruchem wici albo skurczami ciała. W ten sposób transportowane są: pokarm, produkty przemian metabolicznych i gazy.

Płazińce nie posiadają układu krwionośnego. Transport substancji po ciele może odbywać się dzięki układowi pokarmowemu.

Obleńce nie wykształciły układu pokarmowego. Posiadają jamę ciała, która wypełniona jest płynem. To w nim znajdują się wszystkie produkty(substancje pokarmowe, metabolity i gazy), które w wyniku ruchów i skurczów obleńców przemieszczają się po całym ciele. W ten sposób jama ciała zastępuje układ krążenia.

Pierścienice mają jako pierwsze układ krążenia. Jest on zamknięty. Składa się z dwóch głównych naczyń, grzbietowego i brzusznego połączonych ze sobą naczyniami okrężnymi. Naczynie grzbietowe leży nad jelitem i tłoczy krew do przodu. Naczynie brzuszne leży pod jelitem, a krew płynie w kierunku przeciwnym, czyli do tyłu. Nie posiadają wyodrębnionego serca. Krew przepływa dzięki skurczom naczyń: grzbietowego u nereidy czy okrężnym u dżdżownicy. Krew może zawierać barwniki oddechowe mimo, że nie posiada układu oddechowego. Barwnikami mogą być hemoglobina albo chlorokruoryna.

Stawonogi maja otwarty układ krążenia. Krew, u stawonogów hemolimfa, wylewa się do jamy ciała z naczyń i opłukuje ją. Stawonogi mają rurkowate serce położone po stronie grzbietowej. Hemolimfa może być bezbarwna lub zawierać hemocyjaninę.

Mięczaki mają otwarty układ krwionośny. Krew wylewa się z naczyń do jamy ciała. W skład układu wchodzi serce zbudowane z jednej komory i jednego przedsionka. Umieszczone jest w worku osierdziowym. Tylko głowonogi mają serce zbudowane z komory i dwóch przedsionków. W wyniku skurczy serca krew przepływa przez naczynia i wypływa do jamy ciała. Następnie zbierana jest do naczyń doprowadzających ją do serca.

KRĘGOWCE

Ryby maja zamknięty układ krwionośny. Jest to układ jednoobiegowy. Zbudowany jest z serca typu żylnego i naczyń krwionośnych. Włókna autonomicznego układu nerwowego unerwiają serce ryb. Dzięki temu serce może zwalniać tempo pracy. Nie może natomiast przyspieszać. Budowa serca u spodoustych nieco różni się od serca kostnoszkieletowych. Serce spodoustych składa się z zatoki żylnej, przedsionka, komory i stożka tętniczego. U kostnoszkieletowych w skład serca wchodzą: zatoka żylna, przedsionek, komora i opuszka tętnicza. Opuszka tętnicza jest zbudowana z mięśni gładkich i jest zgrubieniem tętnicy wychodzącej z serca.

Krew, która wypływa z serca jest odtlenowana. Tętnicą płynie do skrzeli, gdzie następuje wymiana gazowa i tętnicami płynie po całym ciele natleniając poszczególne narządy i komórki. Krew wraca żyłą wątrobową i żyłami głównymi łączącymi się przewodami Cuviera do zatoki żylnej.

Płazy w związku z wyjściem na ląd i oddychaniem płucnym musiały zmodyfikować układ krążenia. Przede

wszystkim płazy mają dwa obiegi krwi mały i duży. Serce zbudowane jest z zatoki żylnej, komory i dwóch przedsionków. Początkowy odcinek tętnicy płucnej wychodzący z komory serca nazywany jest stożkiem tętniczym.

Obieg mały zwany inaczej płucnym rozpoczyna się w transportem krwi odtlenowanej tętnicami płucnymi do płuc. Jest dwie tętnice, każda prowadzi do jednego płuca. W płucach rozgałęzia się na naczynia włosowate. Właśnie w nich zachodzi wymiana tlenowa. Pobierany jest tlen(O2) a oddawany dwutlenek węgla(CO2). Następnie natlenowana krew wraca do serca, najpierw dwiema żyłami płucnymi, które łączą się ze sobą w jedną żyłę płucną wspólną. Krew trafia do lewego przedsionka. Tu kończy się mały obieg, a zaczyna duży. Krew z przedsionka przez otwór przedsionkowo-komorowy trafia do komory. Krew ta następnie wypływa z niej tętnicą główną, aorta do wszystkich narządów i komórek ciała. W nich oddawany jest tlen, a pobierany dwutlenek węgla. Krew odtlenowana żyłami płynie do zatoki żylnej a następnie do przedsionka i prawej części komory. Tu kończy się duży obieg krwi.

Płazy nie maj przegrody w komorze, dlatego krew bogata w CO2 miesza się z krwią zawierająca O2. Wymiana gazowa przez płuca jest mało efektywna. U płazów główna wymiana gazowa zachodzi przez skórę. Czerwone krwinki u płazów są duże i jądrzaste.

Gady posiadają zredukowaną zatokę żylną, dwa przedsionki prawy i lewy oraz komorę serca częściowo przedzieloną. U krokodyli występuje całkowita przegroda. Mamy wiec u nich serce zbudowane z komory prawej i lewej. Krew krokodyli nie miesza się. U pozostałych gadów wprawdzie przegroda jest niepełna, ale krew miesza się w bardzo małym stopniu.

Układ krwionośny składa się z dwóch obiegów: małego i dużego.

Obieg mały rozpoczyna się w prawej części komory. Krew tłoczona jest do pnia płucnego, który rozgałęzia się na dwie tętnice płucne. Krew płynie do płuc, gdzie następuje wymiana gazowa. W naczyniach włosowatych. Bogata w tlen powraca żyłami płucnymi wraca do lewego przedsionka. Tu kończy się mały obieg krwi

Duży obieg krwi rozpoczyna się w lewej części komory, gdzie krew dostaje się przez otwór przedsionkowo- komorowy. Z lewej części komory krew wypychana jest do prawej i lewej aorty. Rozprowadzana jest po wszystkich narządach. Do serca wraca żyłą wątrobową i żyłami głównymi przednią i tylną. Gady są zmiennocieplne.

Ptaki są zwierzętami stałocieplnymi. Ich układ krwionośny jest najdoskonalej zbudowany w świecie zwierzęcym. Redukcji uległa zatoka żylna i lewy łuk aorty. Funkcjonuje tylko prawy. Krwinki są małe, posiadają jądro. W stosunku do ciała serce jest ogromne, czterojamiste. U małych ptaków może stanowić do 30% masy ciała. Komora jest całkowicie przedzielona na część prawą i lewą. Krew nie ma możliwości mieszania się. Do prawego przedsionka uchodzą trzy żyły główne. Uwzględniając różnice w budowie obieg mały i duży działają na tej samej zasadzie, co u gadów.

Ssaki mają serce zbudowane z dwóch komór i dwóch przedsionków. Jest dwuobiegowy. Krew zawierająca tlen całkowicie jest oddzielona od krwi z dwutlenkiem węgla. Całkowitej redukcji uległa zatoka żylna. A to, co po niej pozostało to węzeł zatokowo- przedsionkowy, który jest rozrusznikiem serca.
Serce zawiera zastawki, które uniemożliwiają cofanie się krwi. Między prawym przedsionkiem i prawą komorą jest zastawka trójdzielna. Znajduje się ona w otworze przedsionkowo- zatokowym. W lewym otworze znajduje się zastawka dwudzielna. Do prawego przedsionka uchodzą dwie żyły główne. U ssaków zachował się tylko lewy łuk aorty.

Krwinki czerwone są dwuwklęsłe, bezjądrzaste. Obniża to znacznie ich metabolizm.

Ssaki są stałocieplne. Taka budowa układu krążenia umożliwia im utrzymanie stałej temperatury ciała. Dzięki temu zwierzęta podobnie jak ptaki uniezależniły się od warunków klimatycznych środowiska.