Jamochłony są organizmami dwuwarstwowymi. Są to najprostsze zwierzęta tkankowe. Zamieszkują głównie wody morskie. Są jednak gatunki słodkowodne. Ich ciało jest workowate. Zbudowane są z dwóch warstw komórek nabłonkowo- mięśniowych. Zewnętrzna to ektoderma. Wewnętrzna warstwa to endoderma. Między oboma tkankami znajduje się przestrzeń wypełniona mezogleą. Mezoglea to galaretowata substancja, wydzielina ekto- i endodermy. Pełni funkcje wspierające i wypełniające. Pomiędzy komórkami nabłonkowo- mięśniowymi spotkać można komórki interstycjane, z których rozwijają się komórki parzydełkowe.. Wewnątrz worka znajduje się jama gastralna, która nazywana jest również jamą chłonąco- trawiącą. Prowadzi do niej otwór gastralny otoczony parzydełkami i czułkami. Jama gastralna pełni funkcje trawienne. Jamochłony nie posiadają otworu odbytowego. Niestrawione resztki wyrzucane są z powrotem przez otwór gastralny.

Jamochłony mogą prowadzić aktywny bądź osiadły tryb życia. Wszystko zależy od tego jaką są formą: osiadłym polipem czy wolnopływającą meduzą. Oba organizmy mają symetrię promienistą. Polip jest to wydłużony worek zakończony wieńcem parzydełek w okolicy otworu gastralnego. Meduza kształtem przypomina dzwon. Po spodniej części znajduje się otwór gastralny z płatami gębowymi. Na krawędziach ciała znajdują się ciałka brzeżne. Warstwa mezoglei u polipa jest cienka, u meduzy gruba. U wielu jamochłonów zachodzi przemiana pokoleń. Cyklicznie po sobie występuje polip i meduza. Polip rozmnaża się bezpłciowo, a meduza płciowo ze stadium larwalnym- planulą.

Jamochłony posiadają wyspecjalizowane komórki. Komórki te powstają z niewyspecjalizownanych komórek imterstycjalnych. Są one totipotencjalne. Mogą powstawać z nich komórki nabłonkowe, parzydełkowe czy gamety. Jamochłony posiadają również komórki nerwowe i ciałka zmysłowe. W endodermie występują uwicione komórki, które biorą udział w trawieniu. Część z nich wyspecjalizowała się w produkcji enzymów trawiennych.

Jamochłony są zwierzętami drapieżnymi. Ofiary są paraliżowane przez substancje zawarte w komórkach parzydełkowych. Jamochłon chwyta je dzięki czułkom i płatom gębowym i wprowadza do jamy gastralnej. W jamie chłonąco- trawiącej, do jej światła uwalniane są enzymy trawienne. W ten sposób odbywa się trawienie pozakomórkowe. Cząsteczki, które powstały na drodze wstępnej obróbki enzymatycznej są wchłaniane na drodze endocytozy do komórek. Jest to drugi etap trawienia- trawienie wewnątrzkomórkowe. Pokarm, który został strawiony jest wchłaniany, natomiast niestrawione resztki usuwane są przez otwór gastralny.

Jamochłony nie posiadają układu oddechowego. Wymiana gazowa zachodzi na drodze dyfuzji całą powierzchnią ciała. Ponieważ są one mało aktywne nie muszą przeprowadzać intensywnej wymiany gazowej. Wymiana gazowa na drodze dyfuzji jest wystarczającym rozwiązaniem.

Układu wydalniczego również nie posiadają, podobnie jak układu krążenia.

Zbędne produkty przemiany materii usuwane są przez powłoki ciała.

Ponieważ nie mają układu krążenia, jama ciała musi spełniać pewne dodatkowe funkcje. Krąży w niej woda napędzana skurczami ciała albo ruchem wici. Odbywa się w niej transport substancji odżywczych, zbędnych produktów metabolizmu i gazów.

Rozmnażają się bezpłciowo i płciowo. Rozmnażanie bezpłciowe odbywa się przez pączkowanie. Ściany polipa uwypuklają się. Uwypuklenie to rośnie, rozwijają się czułki i otwór gastralny. Może się ono oddzielić od macierzystego polipa i żyć samodzielnie lub być z nim połączonym i tworzyć kolonie polipów. Przez pączkowanie rozwijają się również meduzy u stułbiopławów.

Charakterystyka stułbiopławów

Są to zwierzęta zamieszkujące głównie wody morskie. W Polsce znana jest stułbia, która zamieszkuje czyste wody stojące lub słabo płynące. Tak, więc słodkowodne stułbiopławy również się zdarzają. Polipy tworzą ogromne kolonie, które mogą pokrywać falochrony czy skały. Jama gastralna każdego osobnika jest połączona ze sobą kanałami. W koloniach polipy specjalizują się. Jedne odpowiedzialne są za zdobywanie pokarmu, inne za ochronę koloni przed intruzami. Polipy, które zdobywają pokarm trawią swoje ofiary i dzielą się pokarmem z innymi osobnikami. Osobniki te wokół otworu gastralnego posiadają czułki. Polipy, które odpowiedzialne są za ochronę nie posiadają otworu gastralnego i czułek. Zaopatrzone są natomiast w duże ilości komórek parzydełkowych. Jest jeszcze trzecia wyspecjalizowana grupa polipów pełniąca funkcje rozrodcze. Te osobniki cały czas pączkują.

Nasza rodzima stułbia jest nietypowa. Może się rozmnażać bezpłciowo i płciowo. Nie tworzy jednak kolonii i w rozwoju nie występuje meduza. Może również zmieniać swoje położenie. Ma prostą budowę. Stopą przyczepia się do łodyg i liści roślin. Żywi się skorupiakami planktonowymi tj. oczliki, dafnie, wrotki.

Jamochłony mogą szybko regenerować swoje ciało.

Główne cechy jamochłonów:

  • dwuwarstwowe tkankowce
  • symetria promienista
  • posiadają ciałka brzeżne- ropalia- narząd równowagi i prymitywne oczka
  • komórki parzydełkowe- knidoblasty
  • rozmnażają się bezpłciowo i płciowo

Gąbki są zwierzętami bezkręgowcami, beztkankowymi. Ich ciało ma symetrię promienistą. Zamieszkują na dnie ciepłych mórz w strefach przybrzeżnych. Przyjmują formy podobne do rur, bezkształtnych brył, dzbanów, pucharów i kożuchów. Żyją pojedynczo lub w koloniach. Ciało zbudowane jest z dwóch warstw: zewnętrznej dermalnej i wewnętrznej gastralnej. Gąbki nie posiadają otworu gastralnego. Ich ciało zbudowane jest z mezoglei i szkieletu wapiennego. Większość gąbek ma szkielet wewnętrzny, niektóre posiadają również szkielet zewnętrzny lub w ogóle go nie posiadają. Ciało gąbek zróżnicowane jest na askon, syfon i leukon. Gąbki rozmnażają się płciowo i bezpłciowo przez podział, pączkowanie, fragmentację.

W Polsce można spotkać kilka gatunków. Najpospolitszym jest nadecznik. Przybiera kształt rozgałęzionego krzewu. Rośnie na wysokość do kilkudziesięciu centymetrów.

W Morzu Śródziemnym poławia się gąbkę grecką. Jest ona wykorzystywana jako gąbka do mycia.

Gąbki morskie są długowieczne. Żyją około 100 lat.

Mają duże zdolności regeneracyjne. Kilka małych komórek może odtworzyć cały organizm.

Choanocyty to komórki kołnierzykowate. Zachodzi w nich trawienie wewnątrzkomórkowe.

Porocyty posiadają pory.

Amfiblastula -jest to stadium larwalne.

Płazińce nazywane są inaczej robakami płaskimi. Są to zwierzęta trójwarstwowe. Mają ciało spłaszczone grzbieto- brzusznie. Mają symetrię dwuboczną. Ciało płazińców od zewnątrz pokryte jest nabłonkiem migawkowym. Jest on jednowarstwowy. Pod nabłonkiem położone są mięśnie gładkie: okrężne, ukośne i podłużne. Nabłonek i mięsnie tworzą wór powłokowo mięśniowy. Jego wnętrze wypełnia parenchyma. Tworzą ją komórki podporowe, wydalnicze i żerne. Przez parenchymę biegną włókna mięśniowe. Spłaszczają one ciało płazińca, który przypomina swoim wyglądem liść lub tasiemkę. Jama ciała u płazińców jest typu pierwotnego i nazywana jest pseudocelem. Płazińce nie wykształciły szkieletu ciała. Funkcje podporowe pełni wór powłokowo- mięśniowy i "elementy włókniste w perenchymie.

Po raz pierwszy układ pokarmowy pojawił się u wirków. Składa się on z dwóch odcinków: jelita przedniego i jelita środkowego. Jest to układ niedrożny, ponieważ nie posiada otwory odbytowego. Przewód pokarmowy rozpoczyna się jamą gębową, która prowadzi do gardzieli. Jelito przednie jest pochodzenia ektodermalnego, jelito środkowe endodermalnego. Trawienie przebiega podobnie jak u jamochłonów. Najpierw odbywa się trawienie zewnątrzkomórkowe, następnie endocytoza i trawienie wewnątrz pokarmowe.

Płazińce nie posiadają układu oddechowego. Niskie tempo metabolizmu nie wymagało wykształcenia złożonego układu. Płazińce w warunkach tlenowych oddychają całą powierzchnia ciała. Jest to możliwe dzięki spłaszczeniu ciała. Pasożyty żyją w warunkach beztlenowych. Energię potrzebną do życia uzyskują z procesów beztlenowych.

Płazińce nie posiadają również układu krążenia. Funkcje transportera substancji odżywczych przejął układ pokarmowy.

Układ nerwowy płazińców składa się z parzystego zwoju głowowego i dwóch, podłużnych pni biegnących przez ciało. Podłużne pnie połączone są ze sobą spoidłami poprzecznymi. Jest to układ drabinkowaty.

Układ wydalniczy jest typu protonefrydialnego. Zbudowany jest z dwóch głównych kanałów i kanalików bocznych. Każdy z nich zakończony jest komórką płomykową. Jest to komórka z pęczkiem rzęsek, które poruszają się i powodują, że woda wypływa na zewnątrz. Układ wydalniczy u płazińców pełni głównie rolę osmoregulacyjną. Dodatkową ich funkcją jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii.

Układ rozrodczy jest u tej grupy zwierząt skomplikowany. Prawie wszystkie są obojnakami. Występuje u nich zapłodnienie krzyżowe. Czasami zdarza się jednak samozapłodnienie. W rozwoju występuje stadium larwalne.

Wśród płazińców jest wiele gatunków prowadzących pasożytniczy tryb życia. Pasożyty żyją na koszt swojego żywiciela. Ich obecność w organizmie działa niekorzystnie na żywiciela. Pasożyty różnią się od form wolno żyjących. Nie posiadają układu pokarmowego, ubarwienia ciała i oczu. Nie mają również żadnych odnóży lokomocyjnych.

WIRKI należą płazińców wolno żyjących. Zamieszkują wody słodkie i słone. Ich ciało jest orzęsione. Poruszają się w wyniku ruchu rzęsek położonych w nabłonku. Rzęski zawsze pędzą wodę do tyłu. W ten sposób wirki mogą poruszać się tylko do przodu. Posiadają oczy. Wśród wirków wyróżnia wirki trójjelitowe i prostojelitowe. W Polsce spotyka się kilkanaście gatunków wypławków, miedzy innymi wypławka białego, wypławka czarnego i wielooczkę czarną. Są to niewielkie wirki trójjelitowe, które osiągają wielkość do 2 cm. 

PRZYWRY WNĘTRZNIAKI są to płazińce, które są pasożytami. Mają ciało nieczłonowane. Nie posiadają rzęsek na ciele. Osiągają wielkość od 2 do 50 mm. Ich ciało jest spłaszczone o listkowatym kształcie. Ich żywicielami najczęściej są kręgowce. Przywry posiadają rozgałęziony układ pokarmowy. Przypuszcza się jednak, że mogą wchłaniać pokarm cała powierzchnią ciała. Układ pokarmowy zbudowany jest krótkiego przełyku i rozgałęzionego jelita. Przywry jako pasożyty wykształciły przyssawki, dzięki którym mogą się zakotwiczyć w organizmie żywiciela. Najczęściej posiadają dwie przyssawki: gębową i brzuszną.

Przedstawicielem przywr jest motylica wątrobowa. Ma ona złożony cykl rozwojowy. Żywicielem ostatecznym są ssaki roślinożerne. Żywicielem pośrednim jest błotniarka stawowa. Człowiek może zostać przygodnym żywicielem pośrednim. Larwy wydalane do wody przekształcają się u urzęsiona larwę- dziwadełko. Taka larwa wnika do jelita żywiciela pośredniego. Przekształca się w sporocystę tracąc urzęsienie. Larwa to rozmnaża się partenogenetycznie. W ten sposób tworzy się kolejne pokolenie larw- redie. Redie mogą dzielić się w kolejne redie lub cerkarie. Cerkarie wydostają się na zewnątrz i czekają na połknięcie przez żywiciela ostatecznego.

Dla człowieka groźną przywrą jest przywra krwi (Schistosoma haematobium). Choruje na nią wiele ludzi w krajach tropikalnych w Afryce, Ameryce i Azji. Najbardziej narażeni na zachorowanie są pracownicy pól ryżowych. W 1987 roku zanotowano około 300 mln chorych. Przywra ta pasożytuje w naczyniach krwionośnych pęcherza moczowego i jamy brzusznej. Żywicielem pośrednim jest ślimak. Do żywiciela ostatecznego, czyli człowieka wnika aktywnie. Wwierca się w skórę człowieka i z krwią wędruje do celu, którym są żyły jamy brzusznej.

Jest to wyjątkowa spośród wszystkich przywr. Wyróżnia ją rozdzielnopłciowość i dymorfizm płciowy.

TASIEMCE są pasożytami kręgowców. Ich ciało przypomina tasiemkę. Zbudowane jest z główki, szyjki i strobili. Na główce znajdują się narządy czepne. Są to przyssawki, bruzdy lub haczyki. Szyjka jest odcinkiem, który bardzo szybko się dzieli. Jest to strefa, w której powstają nowe człony. Pozostała część złożona jest z proglotydów. Każdy człon zawiera w pełni rozwinięty, obojnaczy układ nerwowy. Narządy płciowe męskie składają się z jąder, nasieniowodów i prącia. Narządy rozrodcze żeńskie składają się z jajników, jajowodów, żółtników. Macicy i pochwy. Do zapłodnienia może dojść między sąsiednimi członami i różnymi członami tego samego osobnika. Możliwe jest również samozapłodnienie. Na zewnątrz z kałem wydostają się najstarsze z członów.

Tasiemiec uzbrojony osiąga długość 3- 4 metry. Jest pasożytem człowieka. Główka opatrzona jest haczykami i czteroma przyssawkami. Żywicielem pośrednim jest świnia. Żywicielem ostatecznym jest człowiek. Larwy, onkosfery dostaje się do jelita. Tam przebijają się do krwiobiegu. Wągier osiedla się w dobrze ukrwionych miejscach. Może być to język, szyja, serce, przepona lub mózg. Człowiek zaraża się zjadając skażone mięso. Niebezpieczeństwo dla człowieka polega na tym, że człowiek może zostać przygodnym żywicielem pośrednim. Wtedy to larwa może osiedlić się w mózgu czy oku. Może to prowadzić do poważnych uszkodzeń.

Tasiemiec nieuzbrojony jest bardzo długi, do 12 m. różni się od uzbrojonego tym, że nie posiada na główce haczyków, tylko same przyssawki. Żywicielem ostatecznym jest człowiek. Tasiemiec uzbrojony jest pasożytem jelita. Żywicielem pośrednim jest bydło, u którego wągry rozwijają się w mięśniach.

Tasiemiec bąblowcowy ma długość około 5 mm. Jego ciało zbudowane jest z 3- 5 członów. Żywicielem ostatecznym są drapieżniki. Żywicielem pośrednim są przeżuwacze, króliki oraz świnie. Człowiek również może się nim zarazić np. poprzez polizanie przez psa. Jest to bardzo groźny tasiemiec. Larwa- wągier osiada w dobrze ukrwionych miejscach: wątrobie mózgu czy przeponie. Larwa rośnie. Wygląda jak pęcherz, w którym jest wiele główek. Taki rozrastający się pęcherz może doprowadzić do śmierci.

Tasiemiec kręćkowy ma długość około 1 m. jego żywicielem ostatecznym jest pies. Żywiciel pośredni to owca. Wągier zagnieżdża się w mózgu owcy. Rozrasta się i poraża część mózgu. Najczęściej jest to lewa półkula. Zwierzę zaczyna się kręcić w kółko. Po jakimś czasie traci przytomność i ginie. Choroba, którą wywołuje ten tasiemiec jest kołowacizna owiec nazywana również cenurozą.

Przystosowania do pasożytniczego tryby życia:

  • oddychanie beztlenowe;
  • duża ilość składanych jaj;
  • narządy służące do przyczepiania się: przyssawki, bruzdy, haczyki;
  • nabłonek niewrażliwy na enzymy trawienne;
  • brak układu pokarmowego;
  • wchłanianie pokarmu całą powierzchnią ciała;
  • obojnactwo;
  • oczy inwertowane