Juliusz Słowacki - informacje o biografii i twórczości

Urodził się w 1809 roku w Krzemieńcu (Ukraina), a więc był młodszy od Mickiewicza o 11 lat. Przez to, że jest młodszy, to jest już na starcie gorszy. Mickiewicz go cały czas wyprzedzał, był on ceniony, uwielbiany przez ludzi. Stał się wieszczem narodowym. Wykształcił się na Uniwersytecie Wileńskim, skończył ten sam kierunek co autor Dziadów (prawo).

Z Wilna wyjechał do Warszawy, do zaboru rosyjskiego, a rok po ukończeniu studiów w stolicy wybucha powstanie (1830 rok). Słowacki, w przeciwieństwie do Mickiewicza, poszedł z karabinem walczyć z powstańcami. Od młodości Juliusz był chory na gruźlicę, więc nie nadawał się do walki (słaby fizycznie). Pomimo tego, chciał jakoś pomóc. Rząd narodowy, stworzony w czasie powstania, wymyślił dla niego dyplomatyczną misję. Wysłali go za granicę, by szukał dyplomatycznego poparcia dla sprawy polskiej niepodległości. Nic mu się nie udało na zachodzie Europy osiągnąć. Zakończyła się totalnym niepowodzeniem.

Większość swojego życia spędził w Paryżu, gdzie mieszkali najwięksi emigracyjni artyści (Fryderyk Chopin, Mickiewicz, Norwid). Jak mu się nudziło to wyjeżdżał na długie podróże (Morze Śródziemne, Rzym, Włochy, Grecja, północna Afryka, Jerozolima, Europa). Były one inspiracją dla jego twórczości. Słowacki był romantykiem, a więc wydawało by się, że powinien znać się na miłości. NIE BYŁO TAK - nie umożliwiła mu tego jego choroba. Miał tylko jedną prawdziwą miłość w swoim życiu - matkę.

Twórczość Juliusza Słowackiego

Tworzył poezję, pisał dramaty romantyczne np. Balladyna, Kordian, Lilla Weneda, poemat dygresyjny pt. „Beniowski”, powieści poetyckie np. Ojciec zadżumionych, poematy filozoficzne np. Król Duch, Genesis z Ducha.

Ojciec zadżumionych powstał, kiedy podróżował do Ziemi Świętej i musiał przeprawić się przez pustynie. W pewnym momencie natrafił na teren ogłoszony kwarantanną (epidemia dżumy). Dotyczyła ona każdego człowieka (podróżnika, handlarza) w obozie strzeżonym przez wojsko. Musiał spędzić tam 40 dni. Spotkał tam araba, który opowiedział mu historię życia. Tę historię przedstawił w tej swojej powieści. Tytułowy bohater był ojcem całej rodziny, a w tym obozie patrzył kolejno na śmierć dzieci i żony. Wydawało się, że on który bezpośrednio miał z nimi kontakt, że to tylko kwestia czasu, kiedy objawy wystąpią. Jako jedyny przeżył i nie został zarażony

Analiza i interpretacja wybranych utworów lirycznych Słowackiego

Hymn o zachodzie słońca na morzu

  • Podmiot liryczny (czy są jakieś podstawy, aby podmiot liryczny utożsamiać z autorem?):

Podmiot liryczny to pierwsza osoba liczby pojedynczej (np. Ja płaczu bliski, widziałem). Można go utożsamiać z Juliuszem Słowackim, ponieważ występują tutaj między innymi wątki matki, choroby, długich i częstych podróży, samotności, czy emigracji i niemożliwości powrotu do kraju.

  • Co jest tak naprawdę tematem lirycznym wiersza? :

Tematem lirycznym wiersza jest skarga na swój los oraz refleksją nad życiem.

  • W jaki sposób temat liryczny został przedstawiony biorąc pod uwagę gatunek wiersza (hymn):

Hymn jest gatunkiem bardzo podniosłym, uroczystym w tym przypadku skierowanym do bóstwa. Słowacki pokazał małość człowieka wobec potęgi i doskonałości boskiego dzieła.

  • Kto jest adresatem wiersza i w jaki sposób podmiot liryczny zwraca się do niego? Dlaczego?:

Adresatem wiersza jest Bóg (wskazują na to apostrofy). Podmiot liryczny zwraca się do niego mówiąc: „Smutno mi, Boże!”. Mówi to, ponieważ całe jego życie jest właśnie smutne, przygnębiające, nie do zniesienia. Odczuwa cierpienie i rozpacz. Apostrofa do Boga to skarga na swój los. Świat doskonały stworzony przez Boga, jest dla niego ciężką tułaczką. Nie potrafi się nim zachwycać, czerpać z niego radości.

  • Podaj przyczyny smutku podmiotu lirycznego nie cytując tekstu:

Tak jak już wspominałem wcześniej, jest to wynikiem bezradności i całkowitej rozpaczy. Z powodu braku możliwości powrotu do ojczyzny cierpi. Krzyżem podmiotu lirycznego jest także choroba, która odizolowała go od prawdziwej i wzajemnej miłości. Można powiedzieć, że te wszystkie wydarzenia sprawiły, że jego życie od początku było przekreślone. Wiedział od małego, że jest na przegranej pozycji i nic z tym nie może zrobić.

  • Z całego wiersza wybierz 6 środków stylistycznych:

*Peryfraza - np. Słońce, jako ognista gwiazda,

*Epitety - np. Lazurowa woda, puste kłosy,

*Metafory - np. Mieć będę niespokojne łoże, gasisz w lazurowej wodzie gwiazdę ognistą,

*Porównania - np. Jak puste kłosy, z podniesioną głową stoję rozkoszy próżen i dosytu,

*Przerzutnie - przenoszone wyrazu lub części zdania do następnego wersu,

*Apostrofy - do Boga

Testament mój

Testament, w sensie dosłownym, to pisemna forma dokumentu, w której człowiek przeczuwający śmierć świadomie z pełną odpowiedzialnością rozporządza swoim majątkiem. Jest to ostatnia wola człowieka. Słowacki nie był bogaty, nie miał majątku i nawet nie miał komu go przekazać. W takim razie odpada dosłowny sens testamentu. Przekazuje swoją twórczość swoim czytelnikom. Podmiotem lirycznym jest sam autor, a adresatem są właśnie czytelnicy. Wiersz jest wielką apostrofą kierowaną do odbiorców. Jest tu nawiązanie do Kochanowskiego, który chciał swojemu dziecku przekazać swój talent.

Juliusz w wierszu wspomina o walce w powstaniu oraz o tym, że całą młodość walczył o odzyskanie niepodległości. Pojawia się wątek tonącego okrętu (Piotr Skarga, Mickiewicz). Najważniejszym przekazem wiersza jest nakaz do żywych, aby nie tracili nadziei i się nie poddawali. Pomimo strat, trzeba walczyć. Chce być sternikiem łodzi z duchami. Chce stać się wieszczem narodowym, przewodnikiem, który poprowadzi naród. Jest świadom tego, że jego poezja do póki jest żywy zapewniała mu sławę, ale po śmierci jest mu na nic nie potrzebna, jednakże to co zostawił będzie żywa i będzie zmieniać ludzi w aniołów.

Grób Agamemnona - patriotyzm krytyczny

  1. Geneza

Pewnego razu Słowacki przyjechał do Grecji i jako turyście pokazano mu wielką atrakcję, czyli właśnie tytułowy grób Agamemnona. Był on greckich królem wspomnianym w Iladzie. Znajdował się na otwartej przestrzeni, dlatego jechali konno. Schodami schodziło się pod ziemię, a nagrobek był już w ciężkim stanie (zaniedbane, zniszczone). Ta wizyta zainspirowała go do tego wiersza. Niestety biedny Słowacki nie wiedział, że został wprowadzony w błąd. Nie wiedział, że ten grób nie był grobem Agamemnona. Ci przewodnicy też myśleli, że to jest prawdziwy grób. Był to skarbiec Atreusza.

Pierwsza część wiersza jest opisowa. Słowacki pisze o całym pomieszczeniu i grobowcu. Od początku daje wiele aluzji do mitologi greckiej i historii. To wszystko buduje klimat i nastrój tekstu. Poeta nie może już wytrzymać w tym grobowcu, chce pędzić do przodu (Na koń!).

Nawiązania do mitologi i historii greckiej

Nawiązania do historii i sytuacji Polski

Agamemnon (wódz wyprawy greckiej pod Troję, ofiara ze swojej córki)

Słowacki mówi, że pochodzi z kraju, gdzie jest widmo nadziei. Chodzi o zabory Polski i obywateli, którzy stracili nadzieję, a wyzwolenie stało się marzeniami

Atrydzi - przeklęty ród z powodu bratobójstwa (do niego należał tytułowy wódz)

Czerep rubaszny - aluzja do polskiej szlachty (proste, swobodne, żartobliwe, niepoważne życie)

Elektra - córka Agamemnona, zabiła matkę i jej kochanka, popadła w szaleństwo

Czerepem rubasznym to także stwierdzenie, że Polacy nie są zdolni do honorowego czynu patriotycznego, a jedynie do zabawy w wojaczkę

Pracowita Arachne - słynna tkaczka z Lidii, która popełniła samobójstwo

Autor wspomina także, że jest z kraju smutnego ilotów. Oznacza, to że obywatele są niewolnikami (zabory Polski)

Homer - legendarny poeta grecki, twórca eposów, Iliady i Odysei

Poeta mówi, że widzi leżący kontusz. Jest to tradycyjny strój szlachty. Przez to chce, aby szlachta wzięła udział w walce

Termopile - stromy, górski wąwóz, ważny punkt strategiczny, miejsce walki Sparty przed perskimi wojskami

Sęp wyjadający wątrobę Prometeusza to aluzja do zaborców niszczących polskość, tradycję i tożsamość narodową

Cheronea - miasto w Beocji, Filip Macedoński pokonał tu wojska Aten i Teb

Leonidas - król Sparty, poległ pod Termopilami

Dejanira - żona Herkulesa, nieświadoma wysłała mu tunikę centaura, przez co zmarł w w cierpieniu

Stykowy muł - muł rzeki Styks, jedne z rzek Hadesu

Erynia - wysłanniczki Fatum, mścicielki tropiące zbrodniarzy

Prometeusz - tytan, który wykradł ogień z Olimpu i dał go ludziom. Został przykuty do skały na Kaukazie, gdzie przeżywał katusze.

 ---

Koń może zatrzymać się na Termopilach lub Cheronei. Podmiot liryczny nie może się jednak zatrzymać na Termopilach, bo jest zniewolony. Boi się wstydu, bo gdyby na tych Termopilach pojawił się duch Leonidasa i zadał mu pytanie, czy Polaków jest wielu, to by nie wiedział, co odpowiedzieć. Leonidas był dowódcą 300 żołnierzy, którzy uratowali Spartę za cenę swojego życia. Polaków walczyło tysiące podczas powstania, więc powinni uratować ojczyznę. Dlaczego, więc się nie udało? Walczyli słabo, bo byli podzielenie, nie potrafili się zjednoczyć, nie mieli dobrego dowódcy. Walczyła tak naprawdę tylko szlachta (nie magnaci, nie chłopi). Patrioci nic nie wywalczyli i zakończyło się klęską. Koń może zatrzymać się pod Cheroneą, gdzie Grecja przez przegraną bitwę prawie przestaje istnieć (podobna historia, co Polski).

„Polsko! Lecz ciebie błyskotkami łudzą! Pawiem narodów byłaś i papugą; A teraz jesteś służebnicą cudzą”. Polska była dumna, gadatliwa i bezmyślna (szlachta, sarmatyzm). Polska szlachta lubiła np. mode francuską.