TRAWIENIE jest to rozkład hydrolityczny (pod wpływem enzymów trawiennych) pokarmu występującego w postaci wielkocząsteczkowych substancji na substancje drobnocząsteczkowe, które w takiej formie są wchłaniane i przyswajane przez organizm.
Pokarm ulega procesowi obróbki, czyli mechanicznemu rozdrobnieniu, a także rozłożeniu pod wpływem enzymów. Dzięki tym procesom pokarm zostaje przekształcony w materiał energetyczny i możliwe jest jego końcowe wchłonięcie. Miejscem obróbki pokarmu jest układ pokarmowy, zwany także układem trawiennym, który zbudowany jest z jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka, jelita cienkiego, jelita grubego oraz odbytu, a także gruczołów trawiennych, takich jak wątroba i trzustka.
W ścianie przewodu pokarmowego możemy wyróżnić cztery warstwy:
- błonę śluzową, inaczej śluzówkę - jest to wewnętrzna warstwa, silnie pofałdowana, w której znajdują się naczynia włosowate, a także gruczoły wydzielające śluz oraz enzymy trawienne,
- błonę podśluzową,
- mięśniówkę - zbudowana jest ona mięśni gładkich podłużnych oraz mięśni gładkich okrężnych, które umożliwiają powstawanie skurczy perystaltycznych odpowiedzialnych za przesuwanie treści pokarmowej w stronę odbytu,
- błonę surowiczą - jest warstwą zewnętrzną, bogatą w naczynia krwionośne,
ENZYMY TRAWIENNE
- AMYLAZA, inaczej ptialina, miejsca wydzielania: ślinianki, trzustka, odpowiada za rozkład węglowodanów (skrobia, glikogen) na maltozę,
- PEPSYNA - endopeptydaza, miejsce wydzielania: żołądek (sok żołądkowy), rozkład białek,
- LIPAZA, miejsce wydzielania: trzustka, rozkład tłuszczy, w procesie tym uczestniczy także żółć, która powoduje emulgacje tłuszczy.
JAMA USTNA
Jest to początek układu pokarmowego, zlokalizowane są tu zęby i język. W jamie ustnej następuje mechaniczna obróbka pokarmu, a także jego nawilżenie i formowanie w kęsy. Do jamy ustnej mają ujście ślinianki, czyli gruczoły ślinowe, które wydzielają ślinę, umożliwiającą zmiękczanie pokarmów. Dodatkowo w ślinie występuje amylaza, enzym, który odpowiada za trawienie węglowodanów. Na języku znajdują się kubki smakowe, dzięki którym możliwe jest odbieranie wrażeń smakowych. W końcowym etapie obróbki uformowany pokarm ulega połknięciu. Dzięki nagłośni, która zamyka wejście do krtani, kęs nie dostaje się do przełyku.
ŻOŁĄDEK
Rozszerzony odcinek przewodu pokarmowego, w postaci mięśniowego worka średnia pojemność to około 2,5 litra. Gruczoły śluzówki żołądka produkują kwas solny, a także pepsynę, czyli enzym biorący udział w hydrolizie białek. Dodatkowo wydzielany jest śluz, który ochrania ścianę żołądka. Wydzielane przez żołądek soki żołądkowe powodują upłynnienie pokarmu. W wyniku działania kwasu solnego pepsynogen ulega uaktywnieniu do pepsyny, równocześnie działanie amylazy zostaje zatrzymane. W żołądku młodych ssaków produkowana jest podpuszczka, inaczej renina. Odpowiada ona za ścinanie białka mleka, czyli kazeiny, białko to ulega następnie hydrolizie. Dzięki temu młode organizmy przystosowują się do odżywiania mlekiem. Pokarm jest następnie przesuwany do odźwiernika, a następnie do jelita cienkiego.
JELITO CIENKIE
Początkowy odcinek jelita cienkiego to dwunastnica. W tym odcinku przewodu pokarmowego zachodzą reakcje enzymatyczne. Do dwunastnicy wydzielany jest sok trzustkowy (produkowany przez trzustkę) zawierający trypsynę i inne peptydazy, a także amylazę trzustkową i lipazę trzustkową. Dzięki działaniu soku trzustkowego kwaśna treść żołądka ulega zobojętnieniu. "Papka pokarmowa" po zmieszaniu się z żółcią i sokiem trzustkowym przechodzi dalej do jelita cienkiego, gdzie dodatkowo zostaje poddana działaniu soku jelitowego.
