Antykoncepcja- jest to z medycznego punktu widzenia okresowe oraz dobrowolne unikanie zapłodnienia oraz rozwoju ciąży.

Obecnie jest kilka metod zapobiegania ciąży, dzielimy je na :

-metody naturalne, należą tu metoda termiczna, która polega na pomiarze temperatury ciała w każdym dniu cyklu miesięcznego, metoda owulacyjna, polega na obserwacji śluzu pochwowego, oraz metoda objawowo-termiczna, będąca połączeniem obu wyżej wymienionych metod, niektórzy do metod naturalnych zaliczają także stosunek przerywany, nie jest to jednak bardzo skuteczna metoda.

- metody sztuczne, polegające na używaniu różnego rodzaju środków antykoncepcyjnych, zarówno chemicznych jak i mechanicznych oraz hormonalnych.

Do pierwszej grupy należą:

  • prezerwatywa,
  • środki plemnikobójcze,
  • wkładki domaciczne;

Pozostałe to tabletki antykoncepcyjne, zawierające odpowiednie hormony, ich rola polega na hamowaniu jajeczkowania.

Istnieje jeszcze jedna forma, bardzo drastyczna, do której należy kastracja, czyli usunięcie gonad, albo sterylizacja, w czasie której następuje zablokowanie drogi plemnikom, lub komórce jajowej,

W niektórych przypadkach istnieje możliwość przywrócenia funkcji jajowodom lub nasieniowodom.

Według skuteczności, a więc według wskaźnika, mówiącego o zawodności, największą skuteczność posiadają środki, które powodują zahamowanie jajeczkowania, potem klasyfikują się wkładki domaciczne, potem metoda objawowo-termiczna i prezerwatywa, na ostatnich miejscach znajdują się stosunek przerywany i metoda owulacyjna.

Antykoncepcja hormonalna

Jest to metoda najskuteczniejsza ale i jednocześnie najłatwiejsza w zastosowaniu. Polega głownie na przyjmowaniu pigułki antykoncepcyjnej. Tabletka taka zawiera hormony, w różnym stężeniu. W jej skład wchodzą najczęściej progestageny, będące środkami hamującymi dojrzewanie komórki jajowej oraz estrogeny, dzięki którym możliwe jest zapobieganie międzymiesiączkowym krwawieniom oraz zmianom w obrębie błony śluzowej w macicy.

Tabletki takie wykazują wszechstronne działanie, mogą wpływać na wydzielanie przysadki mózgowej , hormonów które wpływają na jajniki i powodują zahamowanie dojrzewania komórki jajowej a tym samym także zahamowanie owulacji. Medykamenty te mogą także zmniejszać wrażliwość jajników na wpływ hormonów przysadkowych ( FSH i LH ). Powodują inaktywację gonadotropin przysadkowych, które krążą we krwi.

Wpływają na zmniejszone wydzielanie progesteronu i estrogenów przez jajniki.

Mogą również wpływać na procesy przemian w obrębie błony śluzowej, dzięki czemu zapobiegają zagnieżdżeniu się komórki jajowej. Śluz szyjkowy dzięki nim ulega zagęszczeniu, podobnie jak śluz zalegający w jajowodach

Antykoncepcja hormonalna może wiązać się z licznymi powikłaniami. Jest to preparat hormonalny, który oprócz niewątpliwych korzyści może mieć również liczne niepożądane objawy. Do najczęstszych powikłań należą: krwawienia i plamienia z dróg rodnych, bolesność i obrzmiale piersi, bóle i skurcze kończyn, obniżenie popędu płciowego, częste bóle głowy, zakażenia układu moczowego, wymioty i nudności, przez pierwsze miesiące stosowania następuje przyrost masy ciała, w niektórych przypadkach może mieć miejsce wzrost ciśnienia krwi.

Przez pierwsze miesiące stosowania skutki uboczne pojawiają się wszystkim kobietom, ale zazwyczaj mijają. Jeśli występują nadal konieczna może być zmiana lub całkowite odstawienie takich preparatów.

Organizm jednak jest w stanie przestawić się na nieco wyższe stężenie hormonów. Jeśli objawy niepożądane, długo się utrzymują zmiana lub całkowicie przerwanie tej metody jest niezbędne.

Estrogeny zawarte w tabletce antykoncepcyjnej zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń ze strony układu krążenia. W tym przede wszystkim choroby wieńcowej, wywołują wzrost krzepliwości krwi, co powoduje większe ryzyko występowania zatorów żylnych, mogą również sprzyjać nadciśnieniu tętniczemu.

Jeśli ta metoda antykoncepcji stosowana jest zbyt długo to może być przyczyną wielu chorób wątroby.

Skutkiem antykoncepcji hormonalnej może być kamica woreczka żółciowego, złośliwe nowotwory wątroby, u niektórych kobiet mogą powodować powstawanie nowotworów sutka.

Istnieją także badania, które wskazują na zwiększone występowanie raka szyjki macicy poprzez zażywanie tabletek antykoncepcyjnych.

Być może to nie wynik działania estrogenów i progestagenów jest jego przyczyną tylko częstsze uszkodzenia i toczące się zapalenia we wnętrzu szyjki macicy.

Ponieważ stosowanie tej metody związane jest z tak licznymi i często bardzo groźnymi skutkami ubocznymi, konieczne staja się wizyty kontrolne u specjalisty przynajmniej dwa razy w roku. Takie postępowanie pozwoli na wczesne wyjawienie chorób w bardzo wczesnym stadium i zastosowanie właściwej metody leczenia.

Korzyści przewyższają jednak ujemny wpływ tabletek hormonalnych.

Ta forma antykoncepcji pozwala nie tylko na uniknięcie niepożądanej ciąży ale może wpływać na zmiany w obrębie układu płciowego. U niektórych kobiet obserwuje się minimalizację dolegliwości, które pojawiają się w czasie miesiączki, Zespół ZNP ( napięcia przedmiesiączkowego) występuje rzadko, krwawienie miesięczne jest mniej obfite i bolesne.

Niektóre kobiety stosują te metodę jako działanie mające na celu ustabilizowanie cyklu miesięcznego.

Sądzi się, że tabletki hormonalne zmniejszają częstość zapaleń jajników, redukcje liczby torbieli czynnościowych na jajnikach, czasem mogą zapobiegać nowotworom macicy i jajników oraz tzw. rozrostom sutka, do których należą gruczolaki i włókniaki. Tabletki antykoncepcyjne zmniejszają ryzyko pojawienia się ciąży pozamacicznej. Metoda hormonalna może również minimalizować częstość rozwoju osteoporozy a także schorzeń tarczycy.